Yeraltı Kömür Maden Makinaları Operatörlerinin Gürültü ve TitreĢim Maruziyetlerinin AraĢtırılması

Bu çalışmada, bir yeraltı kömür işletmesinde makina operatörlerinin maruz kaldıkları gürültü ve titreşim değerleri ölçülmüştür. Elde edilen sonuçlar gürültü ve titreşim yönetmelikleri kapsamında değerlendirilmiştir. Kulak koruyucu kullanan tüm makina operatörlerinin maruz kaldıkları gürültü değerlerinin yönetmelikte belirtilen sınır değerin altında olduğu tespit edilmiştir. Ölçüm yapılan makinalar arasında, en fazla gürültü ve el-kol titreşimine martoperfaratör operatörü maruz kalmıştır. Operatörlerin titreşim maruziyetinin yanısıra makinaların titreşim değerleri de ölçülmüştür. Paletli jumbo ve lastik tekerlekli jumbo makinalarının titreşim değerleri arasındaki fark, yolun pürüzlülüğü, motor titreşimleri ve seyir hareketlerine bağlı olarak değişmektedir. Ayrıca, operatörlerin bireysel gürültü maruziyetleri ile titreşim maruziyetleri arasında R2 =% 88’lik bir ilişki tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Maden makinaları, Gürültü, Titreşim, Kömür, Yeraltı

Investigation of Noise and Vibration Exposure of Underground Coal Mining Machinery Operators

In this study, the noise and vibration values that machine operators are exposed to in a underground coal mining were measured. The results obtained were evaluated within the scope of noise and vibration regulations. It has been determined that the noise values that all machine operators using ear protection are exposed to are below the acceptable limit value specified in the regulation. Among the measuring machines, the jackhammer operator was exposed to the most noise and hand-arm vibration. Besides the vibration exposure of the operators, the vibration values of the machines were also measured. The difference between the vibration values of crawler jumbo and rubber wheel jumbo machines varies depending on the roughness of the road, engine vibrations and cruising movements. In addition, an R2=88% relationship was found between the individual noise exposure of the operators and their vibration exposure.

Keywords:

Mining machines, Noise, Vibration, Coal, Underground,

PDF

___

1. Hasgür, İ., 1998. Gürültü Kirliliğinin Türk Mevzuatındaki Yeri. Çevre Dergisi, 31-33.
2. Kurtuluş, C., Endeş, H., 1998. İzmit’te Karayolu ve Demiryolunda Taşıt Gürültüsünü Etkileyen Etmenlerin İncelenmesi. Uygulamalı Yerbilimleri, 1(1), 31-38.
3. Şensöğüt, C., Çınar İ., 2006. Açık Ocaklarda Gürültü Yayılımının Geliştirilen Bir Model ile İncelenmesi. Madencilik, 45 (3), s. 27-33.
4. Zeyrek, S., 2009. Titreşim. İş Sağlığı ve Güvenliği, Uzmanlık Tezi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Ankara.
5. Fritz, M., 2000. Description of the Relationship Between the Forces Acting in the Lumbar Spine and Whole Body Vibrations By Means of Transfer Functions. Clin Biomech (Bristol Avon), 15, 234-40.
6. Özgen, Z., 2015. Maden İşyerlerinde Kullanılan Bazı İş Araçlarından Kaynaklanan El-kol Titreşim Maruziyetinin Ölçümü ve Değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Sivas, 134.
7. Arıtan, A.E., Tümer, M., 2018. Doğal Taş Ocaklarında Martopikör Kullanımında El-kol Titreşim Maruziyetinin İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 33(4), 57-66.
8. Youakim, S., 2009. Hand-arm Vibration Syndrome. BC Medical Journal, 51(1), 10.
9. ISO 2631-1, 1997. Mechanical Vibration and Shock-evaluation of Human Exposure to Whole-body Vibration-part 1: General Requirements, Geneva.
10. HSE, 2005. Hand-arm Vibration and Whole Body Vibration. Health and Safety, www.hse.gov.uk/vibration, Son Erişim: 12.03.2018.
11. Xu, X., Yuan, Z., Gong, M., He, L., Wang, R., Wang, J., Yang, Q., Wang, S., 2017. Occupational Hazards Survey Among Coal Workers Using Hand-held Vibrating Tools in a Northern China Coal Mine. International Journal of Industrial Ergonomics, 62, 21-26.
12. Marin, L.S., Andres, C., R., Estefany, R., Hugo, P., Lope, H. B., Jack, T.D., Peter, W.J., 2017. Assessment of Whole-body Vibration Exposure in Mining Earth-moving Equipment and Other Vehicles Used in Surface Mining. Annals of Work Exposures and Health, Cilt 61, Sayı 6, 669–680.
13. Alphin, M.S., Sankaranarayanasamy K., Sivapirakasam, S.P., 2010. Experimental Evaluation of Whole Bodyvibration Exposure from Tracked Excavatorswith Hydraulic Breaker Attachment in Rockbreaking Operations. Journal of Low Frequency Noise, Vibration and Active Control, 29(2), 101-110.
14. Seidel. H., 2005. On the Relationship Between Whole-body Vibration Exposure and Spinal Health Risk. Industrial Health, 43, 361-377.
15. Ljungberg, J.K., Parmentier, F.B.R., 2010. Psychological Effects of Combined Noise and Whole-body Vibration. A Review and Avenues for Future Research, Journal of Automobile Engineering, 224(10), 1289-1302.
16. Arıtan, A.E., Tümer, M., 2019. Doğal Taş Ocaklarında Ekskavatör Operatörlerinin Tüm Vücut Titreşim Maruziyetinin İncelenmesi. SÜ. Müh. Bilim ve Tekn. Derg., 7(2), 321-330.
17. Nyantumbu, B., Barber, C.M., Ross, M., Curran, A.D., Fishwick, D., Dias, B., Kgalamono, S., Phillips, J.I., 2007. Hand-arm Vibration Syndrome in South African Gold Miners. Occupational Medicine, 57(1), 25–29.
18. Sharma, O., Mohanan, V., Singh, M., 1998. Noise Emission Levels in Coal Industry. Applied Acoustics, 54(1), 1-7. 5.
19. Roy, S., Adhikari, G.R., 2007. Worker Noise Exposures from Diesel and Electric Surface Coal Mining Machinery. Noise Control Eng. J., 55, 434-437.
20. Şensöğüt, C., 2007. Occupational Noise in Mines and its Control-A Case Study. Polish J. of Environ. Stud., 16 (6), 939-942.
21. Şensöğüt, C., Eralp, H., 1998. Ömerler Yeraltı Ocağındaki Gürültü Ölçümleri ve Öneriler. Türkiye 11. Kömür Kongresi Bildiriler Kitabı, 43-52.
22. İSGİP, 2013. Meslek Hastalıkları ve İşle ilgili Hastalıklar Tanı Rehberi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Ankara. http://isgip.gov.tr
23. Bilir, N., 2016. İş Sağlığı ve Güvenliği. Hacettepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Güneş Tıp Kitabevi, 261.
24. Erol, İ., 2020. Ülkemizde Madencilik Sektöründe Görülen Meslek Hastalıklarının İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 35(4), 859-872.
25. Nari, F., Kim, Y.K., Kang, S.H., Park, E.C., Jang, S.I., 2020. Association Between Occupational Noise and Vibration Exposure and Insomnia Workers in Korea. Life, 10, 46, 2-15. doi:10.3390/life10040046.
26. Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği, 2013. 19.9.2013 Tarihli ve 28770 Sayılı Resmi Gazete, Ankara.
27. Gürültü Yönetmeliği, 2013. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Resmi Gazete, 28.07.2013 Tarih, Sayı 28721, Ankara.
28. Titreşim Yönetmeliği, 2013. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Resmi Gazete, 22.08.2013 Tarih, Sayı 28743, Ankara.
29. Svantek, 2021. Kişisel Gürültü Ölçüm Cihazı. https://svantek.com/products/sv-104a-personal-noise-dosimeter/ Son Erişim:10.10.2021.
30. Bruel&Kjaer, 2002. Human Vibration, Brüel & Kjaer Sound & Vibration Measurement A/S. Nærum, Denmark.
31. PCE-VM20, 2021. Vibration Meter. https://www.pceinstruments.com/english/measuring-instruments/test-meters/vibration-meter-pce-instruments-vibration-meter-pce-vm- 20-det_5889346.htm Son Erişim:10.10.2021.
32. TS EN ISO 9612, 2009. Akustik-Çalışma Ortamında Maruz Kalınan Gürültünün Belirlenmesi- Mühendislik Yöntemi.
33. TS ISO 2631-1., 2013. Türk Standartları, Mekanik Titreşim ve Şok-Tüm Vücut Titreşime Maruz Kalma Değerlendirilmesi-Bölüm 1: Genel Kurallar, TSE, Ankara
34. TS EN ISO 5349-1, 2005. Türk Standartları, Mekanik Titreşim–Kişilerin Maruz Kaldığı, Elle İletilen Titreşimin Ölçülmesi ve Değerlendirilmesi–Bölüm 1: Genel Kurallar, TSE, Ankara.
35. 3M, 2022. Kişisel Koruyucu Ekipman. https://www.3m.com.tr/3M/tr_TR/p/c/kisisel-koruyucu-ekipman/isitme-koruma/koruyucu-kulakliklar. Son Erişim:01.01.2022.
36. Arıtan, A.E., Memiş, Z., 2019. Doğal Taş Ocağında Sahada Çalışan Operatörlerin Titreşim Maruziyetinin İncelenmesi. Uluslararası Maden İşletmelerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sempozyumu 2019, 485-492, Adana.