Elif AKGÜN, Murat İNCEÖZ, Hatice Seval MANAP

Aktif Tektonikte Uzaktan Algılama Uygulamaları: Doğu Anadolu Fay Zonu’ndan Bir Örnek

Uzaktan algılama uygulamaları, aktif tektonik çalışmalarında yapısal unsurların belirlenmesi ve diri fay haritalarının hazırlanmasında saha çalışmalarına kolaylık sağlamaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’nin en önemli aktif tektonik unsurlarından biri olan Doğu Anadolu Fay Zonu’nun (DAFZ) orta kısmı konu edilmiştir. SRTM, Landsat 8 OLI ve ASTER gibi açık erişimli uydu görüntüleri uzaktan algılama yöntemleriyle işlenerek aktif tektonik çalışmalarında önemli rol oynayan morfotektonik yapılar belirlenmiş ve yorumlanmıştır. Landsat 8 uydu görüntüsünün yüksek mekânsal çözünürlüğe sahip pankromatik 8. Band ve SRTM görüntülerinin birleştirilmesi ile ana tektonik hatlar daha belirgin hale gelmiştir. ASTER uydu görüntülerine uygulanan bant kombinasyonu, kenar germesi, dekorelasyon germesi ve temel bileşen analizi gibi zenginleştirme teknikleri, kontrastı artırarak görüntünün yorumlanmasını kolaylaştırmıştır. Tektonik hatların yanı sıra akarsu ötelenmeleri, basınç sırtları, çizgisel vadi gibi morfotektonik özelliklerin ve litolojik sınırların ayırt edilmesinde ASTER görüntüleri multispektral özelliği ile belirleyici olmuştur. Tüm bu çalışmaların sonucunda, DAFZ üzerindeki sol yanal atımlar ortaya çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

SRTM, Landsat 8 OLI, ASTER, Doğu Anadolu fay zonu, Aktif tektonik

Remote Sensing Applications in Active Tectonics: An Example from the Eastern Anatolian Fault Zone

Remote sensing applications facilitate field studies in the determination of structural elements in active tectonic studies and the preparation of active fault maps. In this study, the middle part of the East Anatolian Fault Zone (EAFZ), which is one of the most active tectonic elements of Turkey, was entreated. The morphotectonic structures that play a significant role in active tectonics were determined and interpreted by processing open-access satellite images such as SRTM, Landsat 8 OLI, and ASTER with remote sensing methods. With the combination of the SRTM images and the panchromatic 8th Band of Landsat 8 satellite images with high spatial resolution, main tectonic lines became more evident. Enhancement techniques such as band combination, edge stretching, decorelation stretching, and principal component analysis applied to ASTER satellite images expedited the interpretation of the image by increasing the contrast. In addition to tectonic lines, ASTER images with their multispectral feature were determinant in distinguishing morphotectonic features such as stream displacements, pressure ridges, linear valleys, and lithological boundaries. As a result of all these studies, sinistral offsets on the EAFZ were revealed.

Keywords:

SRTM, Landsat 8 OLI, ASTER, East Anatolian fault zone, Active tectonic,

PDF

___

1. Kaymakçı, N., İnceöz, M., Ertepinar, P., 2006. 3D Architecture and Neogene Evolution of the Malatya Basin: Inferences for the Kinematics of the Malatya and Ovacik Fault Zones, Turkish Journal of Earth Sciences, 15, 123-154.
2. Koç, A., Kaymakçı, N., 2013. Kinematics of Sürgü Fault Zone (Malatya, Turkey): A Remote Sensing Study, Journal of Geodynamics, 65, 292-307.
3. Duman, T.Y., Emre, Ö., 2013. The East Anatolian Fault: Geometry, Segmentation and Jog Characteristics, Geological Society London, Special Publications, 19.
4. Akgün, E., İnceöz, M., Manap, H.S., 2019. Geological Lineament Analyses Application to a Fault Segment on the East Anatolian Fault Zone, 18th International Multidisciplinary Scientific GeoConference SGEM 2018, Albena, Bulgaria.
5. Köküm, M., 2019. Landsat TM görüntüleri Üzerinden Doğu Anadolu Fay Sistemi’nin Palu (Elazığ)-Pütürge (Malatya) Arasındaki Bölümünün Çizgisellik Analizi, Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(1), 119-127.
6. Khalifa, A., Çakır, Z., Kaya, Ş., Gabr, S., 2020. ASTER Spectral Band Ratios for Lithological Mapping: a Case Study for Measuring Geological Offset Along the Erkenek Segment of the East Anatolian Fault Zone, Turkey, Arabian Journal of Geosciences, 13, 832.
7. Zabcı, C., 2021. Çok bantlı Landsat 8-OLI ve Sentinel-2A MSI Uydu Görüntülerinin Karşılaştırmalı Jeoloji Uygulaması: Örnek Çalışma Alanı Olarak Doğu Anadolu Fayı Boyunca Palu–Hazar Gölü Bölgesi (Elazığ, Türkiye), Geomatik, 6(3), 238-246.
8. Nguyen, P.T., Ho, D., 1988. Multiple Source Data Processing in Remote Sensing, Digital Image Processing in Remote Sensing, 153–176.
9. Doski, J.A.H., 2019. Tectonic Analaysis of Lineaments in the Gara Anticline, Northern Iraq, Journal of Indian Society of Remote Sensing.
10. Vander Meer, F., 1997. What Does Multisensor Image Fusion add in Terms of Information Content for Visual İnterpretation?, International Journal of Remote Sensing, 18, 445- 452.
11. Rowan, L.C., Mars, J.C., 2003. Lithologic Mapping in the Mountain Pass, California Area Using Advanced Spaceborne Thermal Emission and Reflection Radiometer (ASTER) Data, Remote Sensing of Enviroment, 84, 350-366.
12. Manap, H.S., San, B.T., 2018. Lithological Mapping Using Different Classification Algorithms in Western Antalya, Turkey, 18th International Multidisciplinary Scientific GeoConference SGEM 2018, Albena, Bulgaria.
13. Akgün, E., 2020. Doğu Anadolu Fay Zonu’nun Doğanyol (Malatya) ile Çelikhan (Adıyaman) Arasındaki Gerilme Durumunun İncelenmesi, Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Fırat Üniversitesi, Elazığ, 116.
14. Brockmann, C.E., Fernandez, A., Ballon, R., Claure, I.I., 1977. Analysis of Geological Structures Based on Landsat-1 Images, Remote Sensing Applications for Mineral Exploration, 292–317.
15. Sümer, E.Ö., San, B.T., Gürçay, B., Pekesin, B.F., Avcı, M.K., Koruyucu, M., Dağlıyar, A., Teoman, Ş., Topçu, T., Özgüner, C., 2006. ASTER Uydu Verisi Uygulamaları; Türkiye’den Örnekler, MTA Özel Yayın Serisi, 5, 71.
16. Sabins, F.F., 1987. Remote Sensing Principles and Interpretation, 2nd ed., W.H. Freeman and Company, NewYork, 481.
17. Herece, E., 2008. Atlas of East Anatolian Fault. General Directorate of Mineral Research and Exploration, Special Publication Series 13, 359.