TARİH OKUMALARINDA YAŞANAN SAPMALAR ve İHMAL EDİLEN GERÇEKLİK OLARAK SÜNNETULLAH

İnsanları ve cinleri kendisine kulluk etmeleri için yaratan Allah Teâlâ, ilk insan ve peygamber olan Hz. Adem’den son peygamber olan Hz. Muhammed’e kadar gönderdiği elçiler vasıtasıyla mesajlarını kullarına ulaştırmıştır. Allah Teâlâ, kulluk serüveninin geçeceği mekân olan yeryüzünü de insanların yaşamasına uygun şekilde yaratmıştır. Ayrıca Yüce Allah, kıyamete kadar sürecek olan dünya hayatında insanların yaşamını kolaylaştırmak ve verecekleri kararlarda analiz edip çıkarımda bulunmalarını sağlamak için bazı yasalar koymuştur. Tüm zamanlar için değişmez nitelikte olan bu yasaların doğru şekilde öğrenilip dikkate alınması durumunda insanlık sağlıklı kararlar alarak, iki dünyada da mutlu olmanın yollarını bulacaktır. Bu noktada tarih ilminin önemi ortaya çıkmaktadır. Zira insanlığın zaman içerisinde geçirdiği serüvenleri inceleyen tarih ilmi sayesinde önceki nesillerin hayatlarını, doğrusuyla ve yanlışıyla öğrenme imkânı olacaktır. Ancak bu noktada doğru çıkarım yapılabilmesi için, tarih ilminden faydalanırken sünnetullah adı verilen evrensel yasaların da göz ardı edilmemesi gerekmektedir. Bugün bakıldığında Müslümanların tarih anlayışının, Batı’nın maddeci anlayışından etkilendiği görülmektedir. Bunun sonucu olarak da İslâm tarihi, sünnetullah ihmal edilerek yanlış bir metotla ele alınmaktadır. Bu makalede, tarihî olayların incelenmesinde düşülen önemli bir hata olarak sünnetullah’ın ihmal edilmesi ve bu ihmalin doğurduğu sorunlar ele alınmaktadır. Zira bu, yanlış yorumların düzeltilmesi ve İslâm dünyasının sorunlarının çözülmesi noktasında geleceğe dair doğru çıkarımların yapılması için büyük önem arz etmektedir. Anahtar Kelimeler: İslâm Tarihi, Sünnetullah, Determinizm, Mucize, İrade.

Anahtar Kelimeler:

İslâm Tarihi, Sünnetullah, Determinizm, Mucize, İrade

PDF

___

Aydın, Cüneyd, Genç, Ahmet, “Sünnetullah ve insanın iradesi temelinde kader”, JOMELIPS, Cilt 1, Sayı 1, Yaz 2016, ss. 74-103.
Bahçeci, Muhittin, “Mucizenin imkânı ve tabiat kanunlarının zorunsuzluğu”, Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1983, sayı: 1, ss. 167-178.
Beydavî, Kadı Nâsıruddin Ebû Saîd Abdullah b. Ömer b. Muhammed eş-Şirâzî, Envâru’t-tenzîl ve Esrâru’t-te’vîl, çev. Abdülvehhab Öztürk, İstanbul: Kahraman Yayınları, 2013.
Bulut, Halil İbrahim, “Mucizelerin muhatapları üzerindeki etkileri”, Usûl: İslâm Araştırmaları, 2008, sayı: 9, ss. 153-172.
Cevherî, İsmail b. Hammad, es-Sıhah tacü'l-luga ve sıhahi'l-Arabiyye, thk. Ahmed Abdülgafur Attar, Mısır: t.y.
Çelebi, İlyas, “Sünnetullah”, DİA, Ankara, 2010, XXXVIII, 159 -160.
Erkol, Ahmet, “Hz. Peygamber'in mu'cizesi meselesi ve nübüvvetin isbatında inşikak-ı kamer (Ayın yarılması) hadisesi ile ilgili bir değerlendirme”, Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1999, cilt: 1, ss. 261-298.
Ezherî, Muhammed b. Ahmed el-Herevî, Tehzîbu’l-luğa, thk. Muhammed Avd Mur‘ib, Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 2001.
Halil, İmâdüddin, İslam tarihine giriş, çev. Abdurrahim Şen, İstanbul: İlimyurdu Yayıncılık, 2011.
Havâlî, Sefer b. Abdurrahman, Zâhiratu’l-ircâ fi’l-fikri’l-islâmî, Doktora Tezi, Dâru’l-Kelime, 1999.
Herevî, Muhammed b. Ahmed, İbnü’l-Ezherî, Tehzîbu’l-luğa, thk. Muhammed Avd Mur‘ib, Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 2001.Hizmetli, Sabri, İslâm tarihi, Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1991.
Işık, Aydın, “Vahiy ve mucizenin gerekliliği problemi: Ahlaki açıdan bir araştırma”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2006, sayı: 24, ss. 61-81.
İbnü’l-Esir, en-Nihâye fî garîbi'l-hadis ve'l-eser, thk. Mahmud Muhammed et-Tenâhî, Tahir Ahmed ez-Zâvî, 1963.
İbni Haldun, Mukaddime,7. Baskı, haz: Süleyman Uludağ, İstanbul: Dergâh Yayınları, 2011.
İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ’ İmâdüddîn İsmâîl b. Şihâbiddîn Ömer, Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm, thk. Abdurrezzâk el-Mehdî, çev. Savaş Kocabaş, İstanbul: Karınca ve Polen yayınları, 2012.
İbn Manzûr, Muhammed b. Mukrim b. Ali, Lisanu'1-Arab, 3. Baskı, Beyrut: Dâru Sâdır, 1414h.
Kutub, Muhammed, İslâmî tarih yorumu, çev. Beşir Eryarsoy, İstanbul: Beka yayınları, 2013.
Neşşâr, Ali Sami, Neş’etü’l-fikri’l-felsefî fi’l-İslâm, İskenderiye, 1965.
Plantinga, Alvin, “Dünyadaki Tanrısal faaliyet”, çev. Fatih Topaloğlu, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (Atatürk üniversitesi İslâmi İlimler Fakültesi Dergisi), 2012, sayı: 37, ss. 209-217.
Râzî, Fahreddin, Mefâtîhu’l-ğayb, 2. Baskı, Tahran: t.y.
Sa‘dî, Ebû Habîb/Hubeyb, el-Kâmûsu’l-fıkhî, 2. Baskı, Dımaşk: Dâru’l-Fikr, 1988.
Sallâbî, Ali Muhammed, Siyer-i Nebî, 2. Baskı, çev. Mustafa Kasadar, Sadullah Ergin, Şerafeddin Şenaslan, İstanbul: Ravza yayınları, 2012.
Sıddıkî, Mazharuddin, İslâm dünyasında modernist düşünce, çev: Murat Fırat-Göksel Korkmaz, İstanbul: Dergâh Yayınları, 1990.
Sıddıkî, Mazharuddin, Kur’ân’da tarih kavramı, 2. Baskı, çev. Süleyman Kalkan, İstanbul: Pınar Yayınları, 1990.
Sultan, M. Câsim, Stratejik tarih yorumu, çev. Abdurrahim Şen, İstanbul: Mana Yayınları, 2012.
Zebîdî, Muhammed b. Muhammed b. Abdurrezzâk el-Huseynî, Tâcu’l-arûs min cevâhiri’l-kâmûs, thk. Heyet Dâru’l-Hidâye, yy., ts.