Salim b. Zekvân’ın Siresi’nde Hz. Osman’la İlgili Kısmın İbâzi Fikirler Açısından Değerlendirilmesi

Sâlim b. Zekvân’ın Sîre adlı eseri İbâziler tarafından önemsenen bir kaynaktır. İbâzîler’e ait elimize ulaşan ilk kaynak olması bakımından da ayrıca önem taşımaktadır. Bu makalede Sîre’nin Hz. Osman ile ilgili bölümünü esas alarak Hz. Osman döneminin siyasî olaylarına İbâzîler’in nasıl baktıklarını anlamaya çalışacağız.Erken dönem muhalif lider/yazarları hakkında sınırlı bir bilgiye sahip olmamız nedeniyle ne yazık ki Sâlim b. Zekvân da dahil olmak üzere Đbâziyye’nin ilk teşekkülünde rol alan diğer şahsiyetlerin hayatı hakkında yeterli bilgiye sahip değiliz.Abdullah b. Đbâz’dan almış olmasına rağmen2 Abdullah b. Đbâz’ın nerede doğduğu ve nerede öldüğü belli değildir. Devrinin halifesi Abdulmelik b. Mervân ile yapmış olduğu mektuplaşmalar3 olmasaydı Abdullah b. Đbâz ismini muhtemelen bilmiyor olacaktık. Sâlim’in tabiundan olduğu, 717-719/99-101 yıllarında yaşadığı, Uman’ın “Tüvâm” veya “Tevâm” mıntıkasında doğduğu söylenmektedir

Anahtar Kelimeler:

Salim b. Zekvân, sire, Hz. Osman, İbâziyye

The Epistle (Sirah) of Sâlim b. Dhakwan

The Epistle (Sirah) of Sâlim b. Dhakwan is a significant work for Ibadis. It is also of an importance to be the first source of Ibadis which has come down to us. We try to understand the Ibadite perspective on the political events in the period of the third Caliph Othman (d.656) focusing the part related to the Caliph Othman.The Epistle (Sirah) of Sâlim b. Dhakwan is a significant work for Ibadis. It is also of an importance to be the first source of Ibadis which has come down to us. We try to understand the Ibadite perspective on the political events in the period of the third Caliph Othman (d.656) focusing the part related to the Caliph Othman.

Keywords:

Epistle, Sirah, Sâlim b. Dhakwan, Ibadis,

PDF

___

A’veşt, Bekîr b. Saîd, Ezvâu İslâmiyye Alâ’l- Meâlimi’l-İbâziyye, Uman, trs.
Fığlalı, Ethem Ruhi, İbâziye’nin Doğuşu ve Görüşleri, Ankara 1983.
Akbulut, Ahmet, Sahabe Devri Siyasî Hadiselerinin Kelâmi Problemlere Etkileri, İstanbul 1992.
Bağdadî, el- Fark Beyne’l-Fırâk, (nşr. Muhammed Zahid b. el- Hasan el- Kevserî), Kahire 1948.
Üçok, Bahriye, İslâm Tarihi, Emeviler Abbasiler, II. Baskı, Ankara 1983.
Câbir b. Zeyd, Cevâbât Câbir b. Zeyd. (Mürettip, Said b. Halef el-Harûsî, Uman 1992.
Câbir b. Zeyd, Fıkhu Câbir b.Zeyd, (Mürettip Yahya Bekûş) Beyrut trs.
Câbir b. Zeyd, Resâil Cabir b. Zeyd, Barûnî matbaası, trs.
Dercînî, Kitâbu Tabakâti’l-Meşâih bi’l-Mağrib, Beyrut 1974.
Ettafeyyiş, Muhammed b. Yusuf, (1237-1332/1821-1914), el-Fark Beyne’l-İbâzîye ve’l- Havâric, Uman 1993.
Goldziher, el-Akîde ve’ş-Şerîa, (Ar. Çev. M. Y. Musa- A. Abdulhak- A. A. Abdulkadir), Kahire 1946.
Hasan, İbrahim Hasan, Tarihu’l-İslâm, (trc. İ.Yiğit; S.Gümüş), İstanbul 1987.
Hârisiyye, Ziyâne b. Halfân, el-İmam Câbir b. Zeyd ve Te’sîsi’l-Fikri’l- İbâzî, Uman, trs.
İbn Esîr, İzzüddin Ebu’l Hasanb.Alib.Muhammed b.Abdilkerim el Cezeri, el-Kamil fi’t-Tarih (Çev. M. Keskin) İstanbul 1994.
İbn Kesîr, İmadüddin Ebu’l Fida İsmail b. Ömer (ölm.774/1372), el-Bidaye ve’Nihaye, I-XIV, Beyrut 1966- 1994.
İbnü’n- Nedîm, el-Fihrist, Beyrut 1997.
Kindî, Beyanü’ş-Şer’, Uman 1984.
Koçyiğit, Talat, “Mevzu Hadislerin Zuhuru”, AÜİFD. XV, Ankara 1968.
Kuleynî, el-Usul mine’l-Kâfî, Tahran 1388.
Kummî, Risaletu’l-İtikadâti’l-İmamiyye, (Çev. E. Ruhi Fığlalı), Ankara 1978.
Kutlu, Sönmez, “Sâlîm b. Zekvan’ın “Sîre” Adlı Eserinden Mürcie ile İlgili Kısmın Tercümesi”, AÜİFD, XXXV, Ankara 1996.
Mahrîmî, Zekeriyya b. Halîfe, es- Sırâ’u’l- Ebedî, Uman 2006.
Muhammed Salih Ekinci, Ashab-ı Kiramın Etrafındaki Şüpheler, Çev, A.Arslan, İstanbul 1996.
Nasır, Muhammed, Menhecu’d- Da’ve İnde’l-İbâziyye, Maskat 2002.
Onat, Hasan, Emeviler Devri Şiî Hareketleri ve Günümüz Şiîliği, Ankara 1993.
Raşîdî, Mübarek b. Abdullah b. Hâmid, Ebû Ubeyde Müslim b. Ebî Kerîme, Maskat 1992.
Ebu Muhammed b. Cerir et-Taberî, Tarihu’l Ümem Ve’l-Mülük, thk, M. Ebu’l İbrahim.I-XI, Beyrut 1967.
Watt, Motgomery, İslâm Düşüncesinin Teşekkülü, (Çev., E. Ruhi Fığlalı), Ankara 1981.
Welhausen, Julius, İslâmiyetin İlk Devrinde Dini- Siyasi Muhalefet Partileri, Çev. Fikret Işıltan, Ankara 1989.
Wellhausen, Julius, İslâmın En Eski Tarihine Gırış, Çev. Fikret Işıltan, İstanbul 1960.
Ya’kub b. Cafer. b.Vehb. b.Vazıh, Tarihu’l Ya’kubî, Necef 1940.