Gökçe Yağmur EFENDİ, Rahime Duygu TEMELTÜRK, Işık Batuhan ÇAKMAK

Şanlıurfa'da bir eğitim ve araştırma hastanesine özel gereksinim raporu için başvuran çocukların sosyodemografik ve klinik özelliklerinin değerlendirilmesi

Amaç: Çalışmamızda bir eğitim ve araştırma hastanesine çocuklar için özel gereksinim raporu almak üzere başvuran olguların sosyodemografik ve klinik özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Haziran 2022-Aralık 2022 tarihleri arasında Şanlıurfa Mehmet Akif İnan Eğitim ve Araştırma Hastanesi Sağlık Kurulu'na başvuran ve psikiyatrik muayenesi gerçekleşen 0-18 yaş arası çocuk ve ergenlerin tıbbi kayıtları retrospektif olarak incelenmiştir. Bulgular: Çalışmaya %39’u (n=234) kız, %61’i (n=366) erkek olmak üzere toplam 600 olgu dahil edilmiştir ve hastaların çocuk psikiyatrisi polikliniğine başvurdukları andaki yaş ortalamaları 7,87±4,43 olarak saptanmıştır. Özel gereksinim raporlarında yer alan çocuk psikiyatrisi tanıları incelendiğinde olguların %78'inde (n=468) en az bir psikiyatrik tanı olduğu ve tüm hastaların %86,3’ ünün (n=518) daha önce psikiyatrik ilaç kullanmadığı saptanmıştır. Özel gereksinim raporlarında en sık yer alan psikiyatrik bozukluk, Sınırda Entelektüel İşlevsellik (n=110) olup, bunu Özgül Öğrenme Bozukluğu (n=64) takip etmektedir. Otizm Spektrum Bozukluğu erkeklerde daha yaygınken, Ağır Zihinsel Yetersizlik kızlarda anlamlı olarak daha yaygın bulunmuştur. Hafif Düzeyde Zihinsel Yetersizlik, Ağır Düzeyde Zihinsel Yetersizlik ve Otizm Spektrum Bozukluğu tanılarının görülme sıklığı bakımından 3 farklı yaş grubu arasında anlamlı fark saptanmamıştır. Sonuç: Türkiye'nin farklı bölgelerinde sağlık kurullarına özel gereksinim raporu için başvuran çocuk ve ergenlerin özelliklerinin belirlenmesi, psikiyatristler ve diğer uzmanlık dallarında çalışan hekimler için klinik uygulamada önemli yararlar sağlayacaktır. Bu konuyu tam olarak ele almak için farklı merkezlerden daha büyük örneklemlerle daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Çocuk psikiyatrisi, engelli çocuklar, sağlık ihtiyaçlarının değerlendirilmesi

Evaluation of sociodemographic and clinical characteristics of children applying for special needs report to a training and research hospital in Şanlıurfa

Purpose: This study aimed to evaluate the sociodemographic and clinical characteristics of cases who have applied to a research and training hospital for special needs reports for children. Materials and Methods: Retrospective analysis was performed on the medical records of children and adolescents aged 0 to 18 who applied to the Medical Board of the Şanlurfa Mehmet Akif İnan Training and Research Hospital and underwent psychiatric evaluations between June 2022 and December 2022. Results: The research covered 600 cases, of whom 39% (n=234) were female and 61% (n=366) were male, and the mean age at the time that patients applied to the child psychiatry outpatient clinic was 7.87±4.43. When the child psychiatry diagnoses in the special needs reports were examined, it was found that 78% of the cases (n=468) had at least one psychiatric diagnosis, and 86.3% (n=518) of all patients had no previous psychiatric drug use. The most common psychiatric disorder was Borderline Intellectual Functioning (n=110), followed by Specific Learning Disorder (n=64). Autism Spectrum Disorder was more common in boys whereas Severe Intellectual Disability was significantly more common in girls. There was no significant difference between the 3 different age groups in terms of the frequency of Mild Intellectual Disability, Severe Intellectual Disability, and Autism Spectrum Disorder diagnoses. Conclusion: Psychiatrists and other medical professionals can greatly benefit from knowing the characteristics of children and adolescents who apply to the medical boards for special needs reports in various parts of Turkey. To fully address this matter, further research with larger numbers of samples from various centers are required

Keywords:

Child Psychiatry, Children with Disabilities, Assessment of Health Care Needs,

PDF

___

WHO. World Report On Disability. Geneva, World Health Organization. 2011.
UN. Convention On The Rights Of Persons With Disabilities And Optional Protocol. New York, UN. 2006.
Burkhauser RV, Houtenville AJ, Tennant JR. Capturing the elusive working-age population with disabilities: reconciling conflicting social success estimates from the current population survey and American community survey. J Disabil Policy Stud. 2014;24:195-205.
Mitra S, Sambamoorthi U. Disability prevalence among adults: estimates for 54 countries and progress toward a global estimate. Disabil Rehabil. 2014;36:940-47.
Türkiye Özürlüler Araştırması. Ankara, Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası. 2004.
TC Başbakanlık. Çocuklar İçin Özel Eğitim Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik. Resmi Gazete. Sayı: 3069:1-412.
Filmer D. Disability, poverty, and schooling in developing countries: results from 14 household surveys. The World Bank Economic Review. 2008;22:141-63.
Breslau N. Psychiatric disorder in children with physical disabilities. J Am Acad Child Psychiatry. 1985;24:87-94.
Elmore, D. The Impact of Caregiving on Physical and Mental Health: Implications for Research, Practice, Education, and Policy. In The Challenges of Mental Health Caregiving (Eds R Talley, G Fricchione, B Druss):15-31.New York, Springer. 2014.
Laskar AR, Gupta VK, Kumar D, Sharma N, Singh MM. Psychosocial effect and economic burden on parents of children with locomotor disability. Indian J Pediatr. 2010;77:529-33.
Yıldız D, Tarakçıoğlu MC. Çocuklar için özel gereksinim raporu (ÇÖZGER) almak için başvuran hastaların klinik özellikleri, eş tanılarının incelenmesi, yeni değişen ÇÖZGER yönetmeliğine göre aldıkları tanı ve özür oranlarının eski tanı ve özür oranları ile karşılaştırılması. İstanbul Kanuni Sultan Süleyman Tıp Dergisi. 2020;12:144-50.
Güller B, Yaylacı F. Çocuklar için özel gereksinim raporuna geçiş sonrası bir yıllık sağlık kurulu verilerinin değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2021;24:207-16.
Kayhan M, Öztürk Y. Bir üniversite hastanesine çocuklar için özel gereksinim raporuna başvuran olguların klinik ve sosyodemografik özellikleri. Osmangazi Tıp Dergisi. 2020;42:240-48.
Temeltürk RD, Uygun SD, Canlı M, Ayşegül E, Gürel Y, Çetinkaya M et al. Çocuklar için özel gereksinim raporu (çözger)’na başvuran olgularin psikiyatrik tani ve özel gereksinim düzeylerinin önceki yönetmelikteki tani ve özür oranlari ile karşilaştirilmasi: retrospektif çalişma. Acta Medica Nicomedia. 2023;6:148-56.
Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5. Washington, American Psychiatric Association. 2013.
Turgut S, Erden G, Karakaş S. Özgül öğrenme güçlüğü (ÖÖG) dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu(DEHB) birlikteliği ve kontrol gruplarının öög bataryası ile belirlenen profilleri. Turk J Child Adolesc Ment Health. 2010;17:13-25.
Savasir I, Sezgin N, Erol N. Ankara Gelişim Tarama El Kitabı. Ankara,Türk Psikologlar Derneği. 1994.
Ünlü G, Aras Ş, Eminağaoğlu N, Büyükgebiz B, Bekem Ö. Developmental characteristics of children aged 1–6 years with food refusal. Public Health Nurs. 2008;25:2-9.
Demir N, Koc A, Üstyol L, Peker E, Abuhandan M. Clinical and neurological findings of severe vitamin B12 deficiency in infancy and importance of early diagnosis and treatment. J Paediatr Child Health. 2013;49:820-24.
Arguz Cildir D, Ozbek A, Topuzoglu A, Orcin E, Janbakhishov CE. Association of prenatal attachment and early childhood emotional, behavioral, and developmental characteristics: A longitudinal study. Infant Ment Health J. 2020;41:517-29.
Kilicaslan F, Tufan AE. Autism spectrum disorder: Comorbidity and demographics in a clinical sample. Int J Dev Disabil. 2022:1-10.
Kara H. Adölesan annelerin sosyodemografik özelliklerinin, anksiyete ve depresyon düzeylerinin değerlendirilmesi: Ağrı ili örneklemi. Selcuk Med J. 2021;37:351-58.
Oner N. Examples of Psychological Tests Used in Turkey: A Reference Source (Expanded 2nd Edition). Bogazici University Press. 2008.
Uzun Cıcek A, Sarı SA, Mercan Isık C. Sociodemographic characteristics, risk factors, and prevalence of comorbidity among children and adolescents with intellectual disability: a cross-sectional study. J Ment Health Res Intellect Disabil. 2020;13:66-85.
Porteus SD. Porteus Maze Tests: Fifty years' application. Pacific Books. 1965.
Togrol, B. The application and comparison of the Porteus maze intelligence test with forms 2A and 2B of the RB Cattell intelligence test to 25 female and 25 male Turkish students aged 12.5 years (Uzmanlık tezi). 1972.
Korkmazlar Ü. 6-11 yaş İlkokul Çocuklarında Özel Öğrenme Bozukluğu ve Tanı Yöntemleri (Uzmanlık tezi). Istanbul, Sağlık Bilimleri Enstitusu. 1992.
Erden G, Kurdoğlu F, Uslu R. Ilköğretim okullarina devam eden Türk çocuklarinin sinif düzeylerine göre okuma hizi ve yazim hatalari normlarinin geliştirilmesi. Turk Psikiyatri Derg. 2002;13:5–13.
Gümüş Y, Yürümez E. Assessment of the applications to Kocaeli Derince Research and Education Hospital in 2012 and 2013 to obtain disabled children’s health board report. J Exp Clin Med. 2014;31.
Başgül S, Saltık S. Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi-Özürlü Çocuk Heyeti’nin 2010 yılı verileri. Göztepe Tıp Dergisi. 2012;27:45-49.
Thapar A, Rutter M. Neurodevelopmental Disorders.Rutter's Child and Adolescent Psychiatry : 31-40. Wiley-Blackwell, 2015.
Duvekot J, van der Ende J, Verhulst FC, Slappendel G, van Daalen E, Maras A et al. Factors influencing the probability of a diagnosis of autism spectrum disorder in girls versus boys. Autism. 2017;21:646-58.
İstatistiklerle Çocuk. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Cocuk-2021-45633 (accesed January 2023).
Yektaş Ç, Kaplan SE. Bir üniversite hastanesi çocuk ergen ruh sağlığı ve hastalıkları birimine başvuran hastaların sağlık kurulu raporlarının değerlendirilmesi. Konuralp Med J. 2017;9:228-32.
Şahin N, Altun H, Bilge K. Özürlü çocuk sağlık kurulu raporlarının değerlendirilmesi. Kocatepe Tıp Dergisi. 2014;15:48-53.
Kumbul YÇ, Sivrice ME, Vural A. Çocuklar için özel gereksinim raporunda (ÇÖZGER) kulak burun boğaz hastalıklarının önemi ve başvuran hastaların klinik özelliklerinin değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020;11:348-52.
Geçici Koruma. https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 (accesed January 2023).
Assi R, Özger-İlhan S, İlhan M. Health needs and access to health care: the case of Syrian refugees in Turkey. Public Health. 2019;172:146-52.
Baykara-Krumme H. Consanguineous marriage in Turkish families in Turkey and in Western Europe. Int Migr Rev. 2016;50:568-98.
Şen ŞR, Hilmiye A. Aydın il merkezindeki 15-49 yaş grubu kadınlarda akraba evliliği sıklığı ve etkileyen faktörler. Florence Nightingale Hemsire Derg. 2015;23:126-35.
Galip A. Denizli kırsal kesiminde akraba evliliği ve bunu etkileyen faktörler. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi. 2000;40:67-80.
Büyükavcı R, Büyükavcı MA, Aktürk S. Çocuklar için özel gereksinim raporunda fiziksel tıp ve rehabilitasyon hekiminin rolü. Anadolu Klinigi. 2022;27:275-80.
Bitsko RH, Claussen AH, Lichstein J, Black LI, Jones SE, Danielson ML et al. Mental health surveillance among children—United States, 2013–2019. MMWR supplements. 2022;71:1.
Antshel KM, Zhang-James Y, Faraone SV. The comorbidity of ADHD and autism spectrum disorder. Expert Rev Neurother. 2013;13:1117-28.
Simonoff E, Pickles A, Wood N, Gringras P, Chadwick O. ADHD symptoms in children with mild intellectual disability. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 2007;46:591-600.
Kornø KT, Aagaard L. Off-label prescribing of antipsychotics in a Danish child and adolescent mental health center: A register-based study. J Res Pharm Pract. 2018;7:205.
Birnbaum ML, Saito E, Gerhard T, Winterstein A, Olfson M, Kane JM et al. Pharmacoepidemiology of antipsychotic use in youth with ADHD: trends and clinical implications. Curr Psychiatry Rep. 2013;15:1-13.
Daniel LT, Gupta S, Sagar R. Effect of educational module on knowledge of primary school teachers regarding early symptoms of childhood psychiatric disorders. Indian J Psychol Med. 2013;35:368-72.
Çokamay G, Kapçı EG, Sever M. Okul ruh sağlığı hizmetlerinde yaşanan sorunlar: Psikolojik danışmanların görüşleri. İlköğretim Online. 2017;16:1395-406.
Karabina B. Uludağ Üniversitesi Engelli Sağlik Kurulu’na Başvuran Olgularin Retrospektif Değerlendirilmesi (Uzmanlık tezi). Bursa, Uludağ Üniversitesi, 2021.
Öktem F. Kısa zeka testleri ve Kaufman kısa zeka testi (KBİT-2). Türkiye Klinikleri J Psychol-Special Topics. 2016;1:10-6.
Karadağ Y, Baştuğ G. Türkiye’de zekâ değerlendirme sürecinde yaşanan etik sorunlar ve öneriler. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2018;17:46-57.
Ökten Ş. GAP Bölgesi’nin sosyo-kültürel ve yapısal özelliklerinin aile yapısına etkileri. Journal of Social Policy Studies. 2006;9:23-34.
Gopalkrishnan N. Cultural diversity and mental health: Considerations for policy and practice. Front Public Health. 2018;6:179.
Hechanova R, Waelde L. The influence of culture on disaster mental health and psychosocial support interventions in Southeast Asia. Ment Health Relig Cult. 2017;20:31-44.
May T, Adesina I, McGillivray J, Rinehart NJ. Sex differences in neurodevelopmental disorders. Curr Opin Neurol. 2019;32:622-26.
Croen LA, Grether JK, Selvin S. The epidemiology of mental retardation of unknown cause. Pediatrics. 2001;107:86.
Özdemir Ö. Çocuklarda mental retardasyon. Güncel Pediatri. 2005;3:62-66.
Hassiotis A. Borderline intellectual functioning and neurodevelopmental disorders: prevalence, comorbidities and treatment approaches. Adv Ment Health Intellect Disabil. 2015