Seda ÇETİN AVCI, Nuray EGELİOĞLU CETİŞLİ

Doğum şeklinin ebeveynlik davranışı, yenidoğanı algılama ve maternal bağlanma üzerindeki etkisi

Amaç: Bu çalışmanın amacı, doğum şeklinin ebeveynlik davranışı, yenidoğanı algılama ve maternal bağlanma üzerindeki etkisini araştırmak ve karşılaştırmaktır. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı ve karşılaştırmalı türdeki bu araştırma 77 primipar anne (vajinal doğum: 48, sezaryen doğum: 29) ile yürütülmüştür. Veriler Birey Tanıtım Formu, Doğum Sonrası Ebeveynlik Davranışı Ölçeği (DSEDÖ), Yenidoğanı Algılama Ölçeği (YAÖ) ve Maternal Bağlanma Ölçeği (MBÖ) kullanılarak üç izlemde toplanmıştır. İlk izlem, doğumhane/ameliyathanede gözlem yolu ile, ikinci izlem doğumdan 24 saat sonra kadın doğum kliniğinde yüz yüze görüşülerek, üçüncü izlem ise doğumdan bir ay sonra annelere telefonla ulaşılarak yapılmıştır. Bulgular: Doğum şekline göre DSEDÖ, MBÖ puan ortalamaları ve yenidoğanı algılama durumları arasında fark yoktur. Her iki gruptaki annelerin DSEDÖ, MBÖ puan ortalamaları arasında ilişki bulunmazken, yenidoğanı algılama durumlarına göre de DSEDÖ ve MBÖ puan ortalamaları arasında fark yoktur. Sonuç: Sezaryen doğum oranlarındaki artış göz önüne alındığında, hemşirelerin sezaryen ile doğumu gerçekleşecek gebelerle tanışma ve bakım verme olasılığı artmaktadır. Bazı anneler sezaryen doğum nedeniyle maternal bağlanma, ebeveynlik ve yenidoğan konusunda endişeli ve üzgün olabilir. Bu nedenle standart bakıma ek olarak, hemşireler bu annelere doğum türüne göre ebeveyn davranışı, anneye bağlanma düzeyleri ve yenidoğan algısı arasında fark olmadığını ifade ederek destek olmalıdır.

Anahtar Kelimeler:

bağlanma, ebeveynlik davranışı, hemşirelik, yenidoğanı algılama

Effect of birth type on parenting behavior, infant perception and maternal attachment

Purpose: The aim of this study was to investigate and compare the effect of birth type on parenting behaviors, infant perception and maternal attachment. Materials and Methods: This descriptive and comparative study was conducted with 77 primipara mothers (vaginal birth: 48, cesarean section: 29). The data were collected in three follow-ups using the Individual Presentation Form, Postpartum Parenting Behavior Scale (PPBS), Neonatal Perception Scale (NPS) and Maternal Attachment Scale (MAS). The first follow-up was performed by observation in the birth room/operating room, and the second follow-up was carried out by face to face interview in the obstetrics clinic 24 hours after the birth and the third follow-up was conducted as reaching by telephone one month after the birth. Results: In the study, no statistically meaningful difference was found between the mean scores of PPBS, MAS and infant perception regarding the birth type. No correlation was found between the PPBS and MAS mean scores in both groups, and no difference between the mean scores of PPBS and MAS was found regarding their infant perception. Conclusion: As the cesarean delivery rates increases, nursing care given to women that give cesarean section increases. Some mothers may be anxious and upset about maternal attachment, parenting, and newborn because of cesarean delivery. Therefore, nurses should support these mothers by expressing that there is no difference between parental behavior, maternal attachment levels and newborn perception according to the type of delivery in addition to standard care.

Keywords:

attachment, parenting behavior, nursing, newborn perception,

PDF

___

1. Karabulutlu Ö. Kadınların doğum şekli tercihlerini etkileyen faktörler. Florence Nightingale J Nurs. 2012;20:210-8.
2. Molina G, Weiser TG, Lipsitz SR, Esquivel MM, Uribe-Leitz T, Azad T et al. Relationship between cesarean delivery rate and maternal and neonatal mortality. JAMA. 2015;314:2263-70.
3. Temizkan E, Mete S. Primipar gebelerin doğum şekli tercihlerini etkileyen etmenlerin belirlenmesi. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2020;17:112-9.
4. World Health Organization. Sezaryen doğum hızları ile ilgili DSÖ açıklaması. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/ 161442/WHO_RHR_15.02_tur.pdf;jse (Accessed May 2020).
5. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı. 2019. Ankara, Sağlık Bakanlığı, 2019.
6. Özkan H. Annelik kimlik gelişimi eğitiminin primiparların annelik rolü kazanımına ve bebeğin algısına etkisi (Doktora tezi). Erzurum, Atatürk Üniversitesi. 2010.
7. Özkan H, Polat S. Annelik davranışını öğrenme süreci ve hemşirelik desteği. Bozok Tıp Dergisi. 2014;1:5–9.
8. Çalişir H, Karaçam Z, Akgül F, Kurnaz D. Doğum Sonrası Ebeveynli̇k Davranışı Ölçeği̇'ni̇n Türkçe formunun geçerli̇ği̇ güveni̇rli̇ği̇. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2009;12:1-8.
9. Can G. Anne-yenidoğan bağının önemi. In Ben Hasta Değilim: Çocuk Sağlığı ve Hastalıklarının Psikososyal Yönü (Ed A. Ekşi):35-44. Nobel Tıp Kitabevleri, Ankara. 2011.
10. Örsdemir Ç. Doğum sonu dönemde annelerin emzirmeye ilişkin bilgileri ve emzirme davranışlarının belirlenmesi (Uzmanlık tezi). Lefkoşa, Yakın Doğu Üniversitesi. 2011.
11. Kuguoglu S, Yildiz H, Tanir MK, Demirbag BC. Breastfeeding after a cesarean delivery. Cesarean Delivery Intech. 2012;121-60.
12. Çakır D, Alparslan Ö. Doğum tipi değişkeninin annebebek etkileşimi ve annenin bebeğini algılaması üzerindeki etkilerinin incelenmesi. J Contemp Med. 2018; 8:139–47.
13. Karabel MP, Demirbaş M, İnci MB. Türkiye’de ve Dünya’da değişen sezaryen sıklığı ve olası nedenleri. Sakarya Tıp Dergisi. 2018;7:158-63.
14. Britton HL, Gronwaldt V, Britton JR. Maternal postpartum behaviors and mother-infant relationship during the first year of life. J Pediatr. 2001;138:905–9.
15. Coktay Z, Turk R. The effect of early kangaroo care provided to term babies on the maternal-fetal attachment. Int J Caring Sci. 2020;13:24-34.
16. Bryanton J, Beck CT. Postnatal parental education for optimizing infant general health and parent-infant relationships. Cochrane Database Syst Rev. 2013;(11):CD004068..
17. Savaşer S, Yılmaz EA. The effect of planned training given to adolescent pregnant on the self-esteem of mother and on newborn perception. Bull Legal Med. 2017;22:27–33.
18. Yılmaz-Servet M, Kostak-Akgün M. Prematüre bebeği yenidoğan yoğun bakım ünitesinde yatan annelerin postpartum depresyon ve maternal bağlanma düzeyleri. Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;4:71-9.
19. Haratipour H, Partash N, Ebrahimi E, Zadeh MD, Bolbolhaghighi N. Non-physiological and physiological delivery method: comparison of maternal attachment behaviors and anxiety. J Caring Sci. 2021;10:37-42.
20. Herguner S, Cicek E, Annagur A, Herguner A, Ors R. Association of delivery type with postpartum depression, perceived social support and maternal attachment. Dusunen Adam. 2014;27:15–20.
21. Egelioğlu-Cetişli N, Arkan G, Top ED. Maternal attachment and breastfeeding behaviors according to type of delivery in the immediate postpartum period. Rev Assoc Med Bras (1992). 2018;64:164–9.
22. Cohen J. Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences. New York, Academic Press. 1969.
23. Kavlak O, Şirin A. Maternal Bağlanma Ölçeği’nin Türk toplumuna uyarlanması. International Journal of Human Sciences. 2009;6:188–201.
24. Güleşen A, Yıldız D. Erken postpartum dönemde anne bebek bağlanmasının kanıta dayalı uygulamalar ile incelenmesi. Turk Silahlı Kuvvetleri Koruyucu Hekim Bul. 2013;12:177–82.
25. Özkan H, Kanbur A, Apay S, Kılıç M, Ağapınar S, Özorhan EY. Annelerin doğum sonu dönemde ebeveynlik davranışlarının değerlendirilmesi. Sisli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni. 2013;3:117–21.
26. Öztürk S, Erci B. Primipar mothers in postpartum period given maternity and newborn education increased attachment: post test with control group semi experimental research. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;5:129–34.
27. Broussard ER, Hartner MSS. Maternal perception of the neonate as related to development. Child Psychiatry Hum Dev. 1970;1:16–25.
28. Balcı S, Savaşer S. Annelerin bebeklerini algılama durumu. VI. Ulusal Hemşirelik Kongre Kitabı, 1998, Ankara, p.215-21.
29. Müller ME. A questionnaire to measure mother-toinfant attachment. J Nurs Meas. 1994;2:129–41.
30. Koç Ö, Özkan H, Bekmezci H. Annelik rolü ve ebeveynlik davranışı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi Dergisi. 2016;6:143-50.
31. Şolt A, Savaşer S, Dolgun G. Doğum sayısının anne bebek bağlanmasına etkisi. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi. 2017;4:236–43.
32. Mutlu C, Yorbik Ö, Tanju İA, Çelikel F, Gönül Sezer R. Doğum öncesi, doğum sırası ve doğum sonrası etkenlerin annenin bağlanması ile ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Derg. 2015;16:442–50.
33. Kokanalı D, Ayhan S, Devran A, Kokanalı MK, Taşçı Y. Sezaryen doğumun postpartum depresyona ve maternal bağlanmaya etkisi. J Contemp Med. 2018;0:148–52.
34. Çalişir H, Karaçam Z. Factors associated with parenting behavior of mothers in the early postpartum period in Turkey. Nurs Heal Sci. 2011;13:488–94.