Türkiye’de Tarımsal Destekleme Uygulamaları

Tarımsal üretimin desteklenmesi dünyada güncelliğini koruyan önemli konulardan biridir. Tarım sektörü, tarımın kendine özgü koşullarından dolayı ülkelerin gelişmişlik düzeylerine bağlı olarak farklı transfer miktarlarıyla desteklenmektedir. Türkiye’de tarımın desteklenmesi dünyada gündemindeki gelişmelere paralel olarak üretimden bağımsız hale getirilmeye çalışılmaktadır. 2012 yılında tarımsal desteklemenin bir göstergesi olarak kullanılan ÜDT/PSE değerleri OECD genelinde %18.6, ABD’de %7, AB’de %19.4 ve Türkiye’de %22 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye’de 2015 yılı bütçesinin sadece %2’si tarımsal desteklere ayırırken bu oran 2013 yılında AB bütçesinin %42’sini oluşturmaktadır. ABD’de ise tarımsal desteklere ayrılan miktar 100 milyar ABD$’nın üzerinde olmuştur. Türkiye’de 2015 yılında tarımsal desteklere ayrılan miktar 3.7 milyar ABD$’dır. Oysa ki, 2006 yılında kabul edilen Tarım Kanunu’na göre tarımsal destekler için en az 7.2 milyar ABD$ ayrılması gerekirdi. Türkiye’de gıda arzının ve kalitesinin güvence altına alınması, üretici refahında artış sağlanması ve tüketicinin uygun fiyatla gıda temin edebilmesi için uygulanan tarımsal destekleme politikalarının; uzun vadeli, planlamaya dayalı, Dünya Ticaret Örgütü kurallarına uygun ve AB Ortak Tarım Politikası’na uyumlu olması kaçınılmazdır. Bu bağlamda tarımsal destekleme uygulamalarına yeterli bütçenin ayrılması ve tarımsal destek birim fiyatlarının, piyasa fiyatlarını ve üretim düzeyini etkilemeden, daha gerçekçi bir şekilde belirlenmesi tarım sektörünün diğer ülkelerle rekabete açık bir yapıya kavuşmasında önemli bir rol oynayacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Tarım, destekleme, politika

PDF

___

Acar, M., Aytüre, S., 2010. Dünyada ve Türkiye’de Tarım ve Tarım Politikalarının Geleceği. Ekin Basım Yayın Dağıtım. Bursa. s.10. Türkiye.
Anonim, 2015a. Tarımsal Veriler. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü (TEPGE).s.5-23. 2016. Ankara.Anonim, 2015b. 2015 Yılı Faaliyet Raporu. (http://www.tarim.gov.tr/SGB/Belgeler/Bakanl%C4%B1k_Faaliyet_Raporlar%C4%B1/2015%20YILI%20BAKANLIK%20FAAL%C4%B0YET%20RAPORU.pdf)
Anonim, 2016a. TC. Dışişleri Bak., AB Bütçesi: Hazırlanması, Gelir Kaynakları, Gider Kalemleri ve Denetimi. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. 2016. (http://www.mfa.gov.tr/ab-butcesi_-hazirlanmasi_-gelir-kaynaklari_-gider-kalemleri-ve-denetimi.tr.mfa)Anonim, 2016b. 2016 Yılı Faaliyet Raporu. (http://www.tarim.gov.tr/SGB/Belgeler/Bakanl%C4%B1k_Faaliyet_Raporlar%C4%B1/2015%20YILI%20BAKANLIK%20FAAL%C4%B0YET%20RAPORU.pdf).
Anonim, 2017a. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. Gösterge Niteliğindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kurları. 2017. (http://www.tcmb.gov.tr/kurlar/200712/31122007.xml)
Anonim, 2017b. 2017 Yılı Faaliyet Raporu. (https://www.tarim.gov.tr/SGB/Belgeler/Bakanl%C4%B1k_Faaliyet_Raporlar%C4%B1/2017.pdf )
Arısoy, H., Gül, U., 2011. Comparison of direct payments paid in European Union and Turkey agricultural sector. Journal of Tekirdag Agricultural Faculty. Vol. 8 (2) 85-98
Civan, A., 2010 “Türkiye’de tarımsal destek politikaları”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2010. Cilt 25 (1) 127-146
Çakmak, E.H., Kasnakoğlu, H. Yıldırım, T., 1998. Fark Ödeme Sisteminin Ekonomik Analizi. TEAE Çalışma Raporu.s.3. 1998. Ankara.
Çakmak, E.H., Kasnakoğlu, H., Akder, A.H., 1999. Tarım Politikalarında Yeni Denge Arayışları ve Türkiye. TÜSİAD Yayınları. Yayın No:TÜSİAD-T/99-12/275. İstanbul.
Drabenstott, M., 2015. Do farm payments promote rural economic growth? Ag Decision Maker. Vol. 9: Iss. 6, Article 2. (http://lib.dr.iastate.edu/agdm/vol9/iss6/2)
Dorward, A. Morrison, J., 2015. Heroes, villains and victims: agricultural subsidies and their impacts on food security and povert reduction(194-213pp). Handbook on the Globalisation of Agriculture. Edited by Guy M. Robinson and Doris A. Carson Edward Elgar Publication. Cheltenham, UK. 483 pp.
Gaytancıoğlu, O., 2009. Türkiye’de ve Dünyada Tarımsal Destekleme Politikası. İstanbul Ticaret Odası. Yayın No: 2009-14.s.103. İstanbul.
İnan, İ.H., 2016. Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği. Güncellenmiş 8. Baskı. İdeal Kültür ve Yayıncılık. İstanbul.2016. 415 s.
Josling, T., 2015. Rethinking the Rules for Agricultural Subsidies. E15Initiative. Geneva: International Centre for Trade and Sustainable Development (ICTSD) and World Economic Forum. (http: www.e15initiative.org/)
Karaman, C., Yavuz, F., 2012. Dünyadaki eğilimler ışığında Türkiye tarımsal destekleme politikalarının değerlendirilmesi. 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi Bildiriler Kitabı. s.171. 2012.Konya.
Kıymaz, T., 2008. Dünya Tarım Piyasalarında Serbestleşmenin Türk Tarımına Fiyat ve Gelir Yönünden Yansıması. DPT Yayınları No:2754. 2008. Ankara.
OECD, 2015. Agricultural Policy Monitoring and Evaluation 2015.OECD Publishing, Paris. (https://www.oecd.org/tad/agricultural-policies/monitoring-evaluation-2015-highlights-july-2015.pdf)
Özalp, B., Ören, N., 2014. Developments in further negotiations on agriculture in framework of World Trade Organization agreement on agriculture and effetcs on agriculture of Turkey. Turkish Journal of Agricultural Economics. 20(1): 29-39
Resmi Gazete, 2015. Bitkisel Üretime Destekleme Ödemesi Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ No: 2015/21). (http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/05/20150527-5)
Tedesco, I., Pelloni, A., Trovato, G., 2015. OECD agricultural subsidies and poverty rates in lower income countries. International Journal of Food and Agricultural Economics. Vol. 3 ( 2) 31-49