19015

Bazı DSİ Bölgelerindeki Sulama Oranları ve Sulanmayan Alanların Sulanmama Nedenleri

2006-2010 yılları arasında 7 bölgede DSİ’ce işletilen ve devredilen sulamalardaki sulama oranları ile sulanmayan alanların sulanmama nedenleri tartışılmış ve DSİ işletmecilik performansı ile katılımcı sulama yönetimi mantığını benimseyen devir işletme performansları karşılaştırılmaya çalışılmıştır. İncelemesi yapılan beş yıllık dönemde DSİ’nin 5., 8., 9., 12., 17., 24. ve 25. bölgelerinde gerek DSİ tarafından gerekse devredilen kurumlar tarafından işletilen sulamalar materyal olarak seçilmiştir. Değerlendirmesi yapılan 7 bölgede toplam 12 farklı havzada, 13’ü DSİ ve 71’i devredilen sulama tesisi olmak üzere toplam 84 proje bilgileri dikkate alınmıştır. İncelenen bölgelerde üç sulama oranı da (sulama oranı, şebeke sulama oranı ve sulu tarım yapılan alan oranı) devredilen sulamalarda DSİ tarafından işletilen sulamalara göre daha yüksek gerçekleşmiştir. Buna karşın çiftçi sulama oranında DSİ şebekeleri %1 gibi küçük bir oran da olsa devredilen şebekelere göre avantajlı olduğu belirlenmiştir. Toplam oranlar dikkate alındığında sulamaya açılan alanların ortalama %26.5’i kuru tarım nedeniyle, %11.2’si nadas nedeniyle sulanmamış ve geri kalan %27.2’si ise herhangi bir nedenle boş bırakılmıştır. Dolayısıyla gerek DSİ gerekse devredilen sulamalardaki net sulama alanları içerisinde sulanmayan alan ortalaması %64.9 olarak gerçekleşmiştir. Bu durum, büyük yatırımlar yapılarak gerçekleştirilen sulama projelerinin yeteri kadar kullanılmadığını dolayısıyla da projelerin bölge ve ülke ekonomisine yaptığı katkının beklenin altında kaldığını gösteren bir diğer sonuç olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Sulama oranı, şebeke sulama oranı, sulu tarım yapılan alan oranı, sulanmama nedenleri

PDF

___

Aküzüm, T., Çakmak, B., Gökalp, Z. 2010. Türkiye’de su kaynakları yönetiminin değerlendirilmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi. 3 (1): 67-74.
Anonim, 2007. 2006 Yılı DSİ’ce İşletilen ve Devredilen Sulama Tesisleri Değerlendirme Raporu. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Destek Hizmetleri Daire Bşk. Ankara.
Anonim, 2008. 2007 Yılı DSİ’ce İşletilen ve Devredilen Sulama Tesisleri Değerlendirme Raporu. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Destek Hizmetleri Daire Bşk. Ankara.
Anonim, 2009. 2008 Yılı DSİ’ce İşletilen ve Devredilen Sulama Tesisleri Değerlendirme Raporu. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Destek Hizmetleri Daire Bşk. Ankara.
Anonim, 2010. 2009 Yılı DSİ’ce İşletilen ve Devredilen Sulama Tesisleri Değerlendirme Raporu. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Destek Hizmetleri Daire Bşk. Ankara.
Anonim, 2011. 2010 Yılı DSİ’ce İşletilen ve Devredilen Sulama Tesisleri Değerlendirme Raporu. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Destek Hizmetleri Daire Bşk. Ankara.
Anonim, 2018. 2016 Yılı DSİ’ce İşletilen ve Devredilen Sulama Tesisleri Değerlendirme Raporu. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Destek Hizmetleri Daire Bşk. Ankara.
Anonim, 2022. DSİ 2021 Yılı Faaliyet Raporu. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Strateji Geliştirme Daire Bşk. Ankara.
Anonim, 2023. DSİ 2022 Yılı Faaliyet Raporu. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Strateji Geliştirme Daire Bşk. Ankara.
Barutçu, F., Bülbül, R., Uyan, A., Tepeli, E., Çınar, M., Sarıtaş, H. 2013. Adana Tarımsal Sulama Altyapısının Analizi Sulamanın Sorunları ve Çözüm Önerileri. T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Adana Zirai Üretim İşletmesi Tarımsal Yayım ve Hizmet İçi Eğitim Merkezi Müdürlüğü Yayın No: 26, 2013, Adana
Bayar, R. 2018. Arazi kullanımı açısından Türkiye’de tarım alanlarının değişimi. Coğrafi Bilimler Dergisi.16 (2): 187-200.
Bos, M.G., Burton, M. A., Molden, D. J. 2005. Irrıgatıon and Draınage Performance Assessment. Practical Guidelines. CABI.
BMSGH, 2023. The Sustainable Development Goals Report 2022. https://unstats.un.org/sdgs/report/2022/, (08.04.2023).
Çimenci, F., Değirmenci, H., 2016. DSİ Tarafından devredilen sulama projelerinde sulanmayan alanlar ve nedenleri. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 30(2): 11-22.
FAO, 2020. AQUASTAT. Percentage Area Irrigation Actually İrrigated http://www.fao.org/nr/water/aquastat /data/query/results.html. , (24.07.2020).
Tekiner, M. 2020. Pompajla su temin eden bazı sulama birliklerinin sulama sistem performansının değerlendirilmesi. Türk Tarım Ve Doğa Bilimleri Dergisi.7(4): 1087-1097.
Tekiner, M., Aktürk, D. 2023. Sulamaya açılan alanlarda sulu tarım dışındaki faaliyetler sonucu bitkisel üretim değerinde meydana gelen kayıpların değerlendirilmesi: DSİ 25. Bölge Müdürlüğü Örneği. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology. 11(1): 65-73.