Mustafa Emre ÖZEREN, Seçkin KAYA, Cafer TÜRKMEN

Altın Oran (Leonardo Fibonacci) Dikimi ve Mikoriza Uygulamasının Domatesin Verim ve Kalite Özellikleri Üzerine Etkileri

Mikoriza’nın domateste beslenme üzerine olan etkileri pek çok kez incelenmişse de, meyve kalitesi üzerine olan etkilerinin belirlenmesi için halen yeni çalışmalara gerek duyulmaktadır. Diğer yandan, altın oran ölçeğine göre yapılan fide dikiminin domateste verim ve kaliteye olası fayda ve zararları konusunda bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu çalışma, tarla koşullarında iki farklı dikim deseninin ve domates fidelerine inoküle edilen Arbusküler Mikoriza (AM)’nın meyve kalitesi üzerine olan etkilerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Domates fideleri Standart Dikim (SD) şekli ve bitkilerin sıra üzeri ve sıra arası mesafelere Altın Oran (AO)’ın uygulandığı dikim şeklinde planlanan parsellere; Mikorizalı (M+) ve Mikorizasız (M-)olarak ayrı ayrı dikilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, tek meyve ağırlıkları dikim şeklinden istatistiki olarak etkilenmiştir. Standart dikim şeklinden elde edilen meyvelerin ağırlıkları AO dikim şekline göre daha yüksek değerler verirken, mikoriza faktörünün meyve ağırlıkları üzerine etkisi istatistiki olarak önemsiz bulunmuştur. Meyve ağırlıklarındaki değişim meyve boyutlarında da görülmüştür. Standart dikim şeklindeki meyvelerin boyu ve eni AO dikim şekline göre daha yüksek sonuçlar verirken, meyve boyutlarını mikoriza uygulaması istatistiki olarak etkilememiştir. Meyve kabuk rengi hem dikim şeklinden hem de mikoriza uygulamalarından istatistiki olarak etkilenmemiştir. Suda Çözünebilir Kuru Madde Miktarı (%SÇKM) ve Titre Edilebilir Toplam Asitlik (%TETA) özelliklerini; ne dikim şekli ne de mikoriza uygulamaları istatistiki olarak etkilememiştir. Vitamin C bakımından ise mikoriza uygulamasının her iki ekim şeklinde de bir etkisi görülmemişken SD şekliyle elde edilen ürünlerde C vitamini daha fazla ölçülmüştür (p≤0,05). Sonuç olarak mikoriza uygulamaları her iki dikim şeklinde domates verimi ve kalitesine etki etmemiş; SD şekline göre AO dikim şekli de domatesin verim ve kalitesi yönünden beklenen başarıyı gösterememiştir. Altın oran dikim şeklinde domates bitkileri arasındaki mesafelerin, özellikle küçük parsellerde yetersiz olabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Dikim şekli, Altın oran, Mikoriza, Domates

PDF

___

Agele, S.O., Iremiren, G.O., Ojeniyi, S.O., 1999. Effects of plant density and mulching on the performance of late-season tomato (Lycopersicon esculentum) in southern Nigeria. The Journal of Agricultural Science, 133(4): 397-402.
Akhtaruzzaman, M., Shafie, A.A., 2011. Geometrical substantiation of Phi, the golden ratio and the baroque of nature, architecture, design and engineering. International Journal of Arts, 1(1): 1-22. Alexopouluos, J.C., 1962. Introductory Mycology. John Wiley & Sons Inc. New York, 613p.
Ali, S.M.R., 1997. Effect of plant population density on tomato. ARC Training Report, pp 1–3.
Al-Karaki, G.N., 2006. Nursery inoculation of tomato with arbuscular mycorrhizal fungi and subsequent performance under irrigation with saline water. Scientia Horticulturae 109, 1-7.
Anonim, 1968. Analyses. Determination of titrable acid. International federation of fruit juice producers. No:3. Anonim, 2008. Commercial Greenhouse Tomato Production: Tomato Plant Propagation. www.agric.gov.ab.ca/$department/deptdocs.nsf/all/opp7957
Anonim, 2016. https://www.blender.org/about/ erişim tarihi; 03.04.2016.
Anonim, 2017a. FAO istatistikleri, www.fao.org/statistics. Erişim tarihi: 25.04.2019.
Anonim, 2017b. Tarım Gıda ve Hayvancılık Bakanlığı İstatistikleri, https://canakkale.tarim.gov.tr/Menu/13/Brifingler. Erişim tarihi: 12.02.2018.
Anonim, 2018. FAO (Food and Agriculture Organization) of the United Nations statistics division website.
Available on: http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/visualize. Anonim, 2019. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceleristatistik.aspx?k=undefined&m=CANAKKALE. Erişim Tarihi; 25.09.2019.
Baum, C., El-Tohamy, W., Gruda, N., 2015. Increasing the productivity and product quality of vegetable crops using arbuscular mycorrhizal fungi: A review. Scientia Horticulturae, 187, 131-141.
Bejan, A., 2009. Int. J. of Design & Nature and Ecodynamics. Vol. 4, No. 2. Bodunde, J.G., Erinle, I.D., Eruotor, P.G., 1996. Selecting tomato genotypes for heat tolerance using Fasoulas’ line method. Proceeding of 14 HORTON conference. Ago-Iwoye, 1(4): 24–34.
Bona, E., Cantamessa, S., Massa, N., Manassero, P., Marsano, F., Copetta, A., Berta, G., 2017. Arbuscular mycorrhizal fungi and plant growth-promoting pseudomonads improve yield, quality and nutritional value of tomato: a field study. Mycorrhiza, 27(1): 1-11.
Cemeroğlu, B., 2007. Gıda Analizleri. Gıda Teknolojisi Derneği Yayınları No:34. Bizim Büro Basımevi, 535 s., Ankara.
Cetin, O., Uygan, D., 2008. The effect of drip line spacing, irrigation regimes and planting geometries of tomato on yield, irrigation water use efficiency and net return, Agricultural Water Management, 95: 949–58.
Dumas, Y., Dadomo, M., Di-Lucca, G., Grolier, P., 2003. Effects of environmental factors and agricultural techniques on antioxidantcontent of tomatoes. Journal of the Science of Food and Agriculture, 83(5): 369-382.
El-Hendawy, S.E., El-Lattief, E.A., Ahmed, M.S., Schmidhalter, U., 2008. Irrigation rate and plant density effects on yield and water use efficiency of drip-irrigated corn. Agricultural Water Management 95: 836–44.
Foolad, M.R., 2007. Genome mapping and molecular breeding of tomato. Int. J. of Plant Gen. vol. 2007, Article ID 64358, 52 pages.
Giovannetti, M., Avio, L., Barale, R., Ceccarelli, N., Cristofani, R., Iezzi, A., Mignolli, F., Picciarelli, P., Pinto, B., Reali, D., Sbrana, C., Scarpato, R., 2012. Nutraceutical value and safety of tomato fruits produced by mycorrhizal plants. Br. J. Nutr. 107:242–251.
Griesh, M.H., Yakout, G.M., 2001. Effect of plant population density and nitrogen fertilization on yield and yield components of some white and yellow maize hybrids under drip irrigation system in sandy soil. (In) Proceedings of the International Conference on Plant Nutrition-Food Security and Sustainability of Agro-ecosystems, Madrid, Spain, pp 810-1.
Günay, A., 2005. Sebze Yetiştiriciliği. Cilt 1.İzmir.
Hamid, M., 1985. Effect of Plant Density on Tomato Yield. www.arc-avrdc.org/pdf_files/ Monjurhamid(3- N).pdf
Hanareh, M., Dursun, A., Mandoulakani, B.A., 2015. Genetic diversity in tomato landraces collected from Turkey and Iran revealed by morphological characters.Acta Sci. Pol. Hortorum Cultus, 14(2): 87–96.
Heudi, O., Kilinc, T., ¸ Fontannaz, P., 2005. Separation of water-soluble vitamins by reversed-phase high performance liquid chromatography with ultra-violet detection: Application to polyvitaminated premixes, Journal of Chromatography A, 1070, 49–56.
Kara, Ö., Tilki, F., 2001. Mikoriza ve Ormancılıkta Kullanımı. İ.Ü Orman Fakültesi Dergisi. B51 Sayı: 1.
Karaçalı, İ., 2009. Bahçe Ürünlerinin Muhafaza ve Pazarlanması. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 494, Bornova/İZMİR.
Klejdus, B., Petrlová, J., Potěšil, D., Adam, V., Mikelová, R., Vacek, J., Kubáň, V., 2004. Simultaneous determination of water-and fat-soluble vitamins in pharmaceutical preparations by high-performance liquid chromatography coupled with diode array detection. Analytica Chimica Acta, 520(1): 57-67.
Lisiewska, Z., Kmiecik, W., 1996. Effects of level of nitrogen fertilizer, processing conditions and period of storage of frozen broccoli and cauliflower on vitamin C retention. Food Chemistry. 57(2): 261-270.
Matas, A.J., Gapper, N.E., Chung,Mi-Y., Giovannoni, J.J., Rose, J.K.C., 2009. Biology andgenetic engineering of fruitmaturation for enhanced quality and shelf-life. Curr.Opin. Biotechnol., 20, 197–203.
Mali, S.S., Jha, B.K., Naik, S.K., Singh, A.K., Kumar, A., 2016. Effect of fertigation pattern and planting geometry on growth, yield and water productivity of tomato (Solanum lycopersicum). Indian Journal of Agricultural Sciences, 86(9): 1208-13.
McGuire, G.R., 1992. Reporting of objective color measurements. HortScience, 27(12): 1254-1255.
Mohamed, M.M.A., 1999. ‘Effect of some agronomic practices on corn production (Zea mays L.) under drip irrigation system’. Ph D thesis, Faculty of Agriculture, Suez Canal University, Ismailia, Egypt, p107.
Murchie, G., 1999. The seven mysteries of life: an exploration in science & philosophy. Houghton Mifflin Harcourt.
Ortas, İ., Sari, N., Akpinar, Ç., Yetişir, H., 2011. Screening mycorrhiza species for plant growth, P and Zn uptake in pepper seedling grown under greenhouse conditions. Scientia Horticulturae, 128(2): 92-98.
Ortaş, İ., 1997. Mikoriza nedir? TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi, 351: 92-95. Ortaş, İ., 2010. Effect of mycorrhiza application on plant growth and nutrient uptake in cucumber production under field conditions. Spanish J. Agr. Res. 8(S1):116-122.
Özcan, H., Ekinci, H., Yüksel, O., Kavdır, Y., Kaptan, H., 2004. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dardanos Yerleşkesi Toprakları. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yayın No: 39. Çanakkale.
Papadopoulos, A.P., Ormrod, D.P., 1991. Plant spacing effects on growth and development of the greenhouse tomato. Can. J. Plant Sci. 71: 297-304.
Parlak, M., Türkmen, C., Parlak, A.Ö., Akçura, M., Özkan, N., 2017. Effects of Some Legumes on Physical and Biological Soil Characteristics. In: 2nd International Balkan Agriculture Congress 16-18 May, Congress Book; 914-919.
Plenchette, C., Clermont-Dauphin, C., Meynard, J.M., Fortin, J.A., 2005. Managing arbuscular mycorrhizal fungi in cropping systems. Canadian J. Plant Sci. 85(1): 31-40.
Prokopakis, E.P., Vlastos, I.M., Picavet, V.A., Nolst, T.G., Thomas, R., Cingi, C., Hellings, P.W., 2013. The golden ratio in facial symmetry. Rhinology, 51(1): 18-21.
Saka, A.K., 2012. Serada İlk Turfanda Organik Domates (Solanum lycopersicum L.) ve Hıyar (Cucumis sativus L.) Yetiştiriciliğinde Farklı Dikim Sistemleri ve Mesafelerinin Büyüme, Gelişme, Verim ve Kaliteye Etkileri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (Basılmamış) Yüksek Lisans Tezi, 70s.
Selçuk, S.A., Sorguç, A.G., Akan, A.E., 2009. Altın Oranla Tasarlamak: Doğada, Mimarlikta Ve Yapisal Tasarimda Φ Dizini. Trakya Univ. J. Sci, 10(2):149-157, 2009.
Tabasi, A., Nemati, H., Akbari, M., 2013. The effects of planting distances and different stages of maturity on the quality of thee cultivars of tomatoes (Lycopersicon esculentum Mill). Notulae Scientia Biologicae, 5(3): 371-5.
Thybo, A.K., Edelenbos, M., Christensen, L. P., Sørensen, J. N., Thorup-Kristensen, K., 2006. Effect of organic growing systems on sensory quality and chemical composition of tomatoes. LWT-Food Science and Technology, 39(8): 835-843.
Tuan, N.M., Mao, N.T., 2015. Effect of plant density on growth and yield of tomato (Solanum lycopersicum L.) at Thai Nguyen, Vietnam. International Journal of Plant and Soil Science 7(6): 357–61.
Türkeş, M., Savaş, T., Baytekin, H., Uğur, K., 2011. Çanakkale’ de olası iklim değişmeleri ve tarımsal üretime etkileri. Çanakkale Tarım Sempozyumu (Dünü, Bugünü ve Geleceği) 10-11 Ocak 2011, s. 257-270. Çanakkale.
Uluer, K., Karabulut, S., 1999. Mikoriza ve Ormancılıktaki Yeri. Kavak ve Hızlı Gelişen Orman Ağaçları Araştırma Müdürlüğü. Seri No:26, İzmit.
Ulukapı, K., Ercan, N., Onus, A.N., 2009. Farklı Terbiye Şekillerinin ve Dikim Mesafelerinin M19 Salkım Domates Çeşidinde Verim ve Kalite Üzerine Etkileri. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2): 233-238.
Verheul, M.J., 2012. Effects of plant density, leaf removal and light intensity on tomato quality and yield. In: VII International Symposium on Light in Horticultural Systems 956, 365-372.
Vural, H., Eşiyok, D., Duman, İ., 2000. Kültür Sebzeleri (Sebze Yetiştirme). Ege Üniversitesi Basım Evi, Bornova, Izmir.
Wang, B., Qiu, Y.L., 2006. Phylogenetic distribution and evolution of mycorrhizas in land plants. Mycorrhiza 16: 299-363.
Yıldırım, M., Bahar, E., 2017. Water and radiation use-efficiencies of tomato (Lycopersicum esculentum L.) at three different planting densities in open field. Mediterranean Agricultural Sciences, 30(1): 39-45.
Yıldırım, M., Demirel, K., Bahar, E., 2012. Effect of restricted water supply and stress development on growth of bell pepper (Capsicum annuum L.) under drought conditions. Journal of Agro Crop Science, 3(1): 1- 9.