Bir Aiolis kenti olan Elaia, Bergama’nın “uydu kenti” olarak da anılmaktadır. Attaloslar Dönemi’nde bir yandan Bergamalıların donanmasına, öte yandan dışarıdan gelen ticaret gemilerine elverişli bir liman vazifesi de görüyordu. Romalıların Asya Eyaleti’ni kurmasıyla, Elaia da bölgenin diğer kentleri gibi Eyaletin içinde kaldı. Makalede, Bergama Müzesi’ndeki Elaia sikkeleri ele alınmakta ve 160 sikkenin kataloğu verilmektedir; sikkelerden beşi Balıkesir Kuvay-ı Milliye Müzesi koleksiyonundandır kat. no K1-K5 . Bergama Müzesi’ndeki sikkelerin çoğu kat. no. 1-139 Klasik ve Hellenistik dönemlere, bir kısmı ise kat. no. 140-155 Roma İmparatorluk Dönemi’ne tarihlenmektedir. Klasik ve Hellenistik dönemlere tarihlenenlerin büyük bir kısmı Athena başı / çelenk içinde buğday tanesi tipli sikkelerdir; Roma İmparatorluk Dönemi sikkeleri ise Nero Dönemi’nden Julia Domna Dönemi’ne kadar tarihlenmektedir. Kataloğun, Elaia sikke tipleri repertuvarının oluşturulmasına ve Trakya Khersonesos’undaki Elaios kentine atfedilen sikkelerle olan karışıklığın giderilmesine katkıda bulunacağını ümid ederiz.
Elaia, an Aeolian city, is called as “a satellite city of Pergamum”. It served as a sheltered port both for the Pergamene fleet and merchantmen and lived its glorious days under the Attalids. With the foundation of the Province of Asia by the Romans Elaia came under the Roman rule. The following catalogue contains 160 Elaian coins; 5 of them from the Kuvay-ı Milliye Museum in Balıkesir cat. nos. K1-K5 . Most of the coins in the collection of Bergama Museum date to the Classical and Hellenistic periods cat. nos. 1-139 and some date to the Roman Imperial period cat. nos. 140-155 . Majority of the Classical and Hellenistic coins bears the type of head of Athena / corn grain within olive wreath. Roman provincial coins range from the time of Nero to Julia Domna. We hope that the present catalogue will contribute to form a type-repertoire of the Elaian coins and to solve the attribution problems of some types which sometimes are attributed to Elaios in Thracian Chersonesos.
___
Pausanias Description of Greece, vol. II: Books 3-5, trs. W.H.S. Jones-H.A. Ormerod, Loeb Classical Library, Harvard University Press, 1926.
Polybios The Histories, vol. V: Books 16-27, trs. W.R. Paton, Loeb Classical Library, Harvard University Press, 2012 (revised edition).
Pseudo-Skylax, Periplous “Pseudo-Skylaks: Periplous”, trs. M. Arslan, Mediterranean Journal of Humanities II/1, 2012: 239-257.
Strabon Geography, vol. VI, Books 13-14 (trs. H. L. Jones), Loeb Classical Library, Harvard University Press, 1929.
Titus Livius History of Rome, vol. X, trs. E.T. Sage, Loeb Classical Library, Harvard University Press, 1935.
Modern Sources Meritt, B.D. – Wade-Gery, H.T. –McGregor, M. F. 1950 The Athenian Tribute Lists Vol. III, Princeton- New Jersey.
Auktionhaus HD Rauch HD Rauch GmbH Vienna, Austria
BMC 1964 Catalogue of the Greek Coins of Troas, Aeolis and Lesbos in the British Museum (by W. Wroth) London.
RPC VII.1 2006 Roman Provincial Coinage Vol.VII.1: de Gordien Ier à Gordien III (238-244 apr. J.-C.) Provincie d’Asie (by M. Spoerri) London-Paris.
RPC Online Roman Provincial Coinage Online: http://rpc.ashmus.ox.ac.uk Seeliger, M. et al. 2013 “Taken from the sea, reclaimed by the sea: The fate of the closed harbour of Elaia, the maritime satellite city of Pergamum (Turkey)”, Quaternary International 312: 70-83.
SNG Ashmolean 2007 Sylloge Nummorum Graecorum. Ashmolean Museum Oxford. Volume V, Part IX. BosporusAeolis (by R. Ashton and S. Ireland), Oxford.
SNG Cop. 1945 Sylloge Nummorum Graecorum. The Royal Collection of Coins and Medals Danish National Museum. Aeolis-Lesbos, Copenhagen.
SNG München 1991 Sylloge Nummorum Graecorum. Deutschland. Staatliche Münzsammlung München 19 Heft Troas-Lesbos (by H. R. Baldus), München.
SNG Tübingen 1989 Sylloge Nummorum Graecorum Deutschland. Münzsammlung der Universität Tübingen. 4. Heft Mysien-Ionien (by D. Mannsperger), München.
SNG Turkey 1 2002 Sylloge Nummorum Graecorum. Turkey 1: The Muharrem Kayhan Collection (by K. Konuk), Istanbul.
SNG Turkey 4 2010 Sylloge Nummorum Graecorum. Turkey 4: Ancient Coins from Mysia, Troad and Aeolis in the Collection of Selçuk Tanrıkulu (by O. Tekin and A. Erol-Özdizbay), Istanbul.
SNG von Aulock 1959 Sylloge Nummorum Graecorum. Deutschland. Sammlung Hans von Aulock. Troas Aeolis Lesbos, Berlin.
1967 Sylloge Nummorum Graecorum. Deutschland. Sammlung Hans von Aulock. Nachträge II. Mysien Troas Aeolis Lesbos, Berlin.
Tekin, O.- Erol-Özdizbay, A. 2016 “Coins from Allianoi Excavations: Campaign of 2001”, Anatolia Antiqua XXIII: 117-146.