Adana Müzesi’nde Korunan Kalıp Yapımı Kâseler

Hellenistik Dönem’in önemli seramik gruplarından biri olan kalıp yapımı kâseler, yapım teknikleri ve kabartma bezemeleri ile dikkat çekerler. Önceleri Hellenistik Dönem’in metal eserlerinin güzel ve kaliteli pişmiş toprak taklitleri olarak karşımıza çıkan bu kâselerde, bezemeler belli bir kompozisyonda düzenlenmiş, zamanla modaya ve beğeniye uygun olarak değişim göstermişlerdir. Kalıpta yapılan bu seramikler aynı zamanda Hellenistik Dönem’le başlayan seri üretim uygulamalarının önemli örnekleridir. Amacımız, Hellenistik Dönem yerleşimlerinde sıklıkla bulunmakla birlikte, özellikle Anadolu’daki merkezlerden gelen örnekler hakkında bugüne dek yapılan az sayıda çalışmaya katkı sağlamaktır1.

Anahtar Kelimeler:

Kalıp yapımı, Kâseler, Hellenistik, Megara kâseleri, Adana Müzesi

Moldmade Bowls from Adana Museum

Commonly knowns as the Megarian bowls are the Hellenistic, hemispherical, mouldmade bowls without handles and foot. They are standart drinking vessels from the 3rd century to 1st century B.C. Their relief designs and the sheen of glaze have resemblances ancient precious metal bowls. It’s believed that the mouldmade bowls were originated in Ptolemaic Alexandria and the ceramic ones were the invention of Athenian potters. Soon the local imitations sprang up on many sites on Aegean and Mediterranean world. They were used from 224/223 B.C. until the 1st century B.C. As well as in ancient Greece, there were important local production centers in Anatolia which attract attention like Pergamon, Ephesos, Tarsus and Antiokhia. But we can found them all over the Hellenistic settlements.

Keywords:

Mouldmade, Bowls, Hellenistic, Megarian bowls, Adana Museum,

PDF

___

Anlağan, T. 2000 Sadberk Hanım Müzesi Kalıp Yapımı Kaseler ve Kabartmalı Kaplar, İstanbul.
Aperghis, G. G. 2004 The Seleukid Royal Economy, NewYork.
Bouzek, J. 1990 Studies of Greek Pottery in the Black Sea Area, Prague.
Civelek, A. 2004 “Phokaia Üretimi kalıp Yapımı Kaseler”, Olba IX: 123-135.
Cohen, G. M. 2006 The Hellenistic Settlements in Syria, The Red Sea Basin and North Africa, California.
Courby, F. 1922 Les vases grecs á Reliefs, Paris.
Crowfoot, G. M. – J.W. Crowfoot – K. M. Kenyon 1957 The Objects from Samaria, Samaria-Sebaste 3, London.
Dereboylu, E. 1994 Daskyleion Hellenistik Devir Seramiği, E. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir.
Edwards, G. R. 1975 Corinthian Hellenistic Pottery, VII, 3, Princeton.
Edwards, C. M. 1981 “Corinth 1980: Molded Relief Bowls”, Hesperia 50: 190-205.
Erol, D. – B. Gürler 2006 “Tire Müzesi’nden Kalıp Yapımı Dört Kase”, Kubaba 6: 3-10.
Grainger, J. D. 1997 A Seleukid Prosopography and Gazetteer, Leiden.
Gürler, B. 1994 Metropolis’in Hellenistik Dönem Seramiği, Ege Üniveristesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir.
Gürler, B. 2000 “Yeni Kronolojik Veriler Işığında İonia Kalıp Yapımı Kaselerinin Bazı Serilerinin Değerlendirilmesi”, Belleten LXIV: 419-425.
Hellström, P. 1971 Labraunda, Pottery of the Classical and Later Date, Terracotta Lamps and Glass, Vol II, 1, Sweden.
Japp, S. 2009 “The Local Pottery Production of Kibyra”, Anatolian Studies 59: 95-128.
Jones, F. F. 1950 The Pottery, The Excavations at Gözlükule Tarsus, Vol. I, Princeton.
Kossatz, A. U. 1990 Die megarischen Becher. Funde aus Milet: Die megarischen Becher, Milet. Ergebnisse der Ausgrabungen und Untersuchungen seit dem Jahre 1899, Milet V.1., Berlin-New York.
Laumonier, A. 1978 La céramique hellenistique a reliefs, 1 Atelier, “Ioniens”, Delos XXXI, Paris.
Mitford, T. B. 1980 The Nymphaeum of Kafizin: The Inscribed Pottery, Berlin.
Mitsopoulos-Leon, V. 1991 Die Basilika am Staatsmarkt in Ephesos, Kleinfunde 1.Teil: Keramik hellenistischer und römischer Zeit, Forschungen in Ephesos, IX, 2/2, Wien.
Oliver, A. Jr. 1977 Silver for the Gods, 800 Years of Greek and Roman Silver, Toledo.
Özdemir, H. F. 2008 Yukarı Ova (Ceyhan Ovası) Hellenistik Dönem Seramiği, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Adana.
Rotroff, S. I. 1982 The Athenian Agora XII, Hellenistic Pottery, Athenian Imported and Moldmade Bowls, Princeton.
Rotroff, S. I. 1982 a “Silver, Glass and Clay: The Dating of Hellenistic Luxury Tableware”, Hesperia 51: 329-337.
Saraçoğlu, A. – M. Çekilmez 2011 “Tralleis Batı Nekropolis ve Konut Alanı Hellenistik Dönem Seramiği: 2006-2007 Buluntuları”, CollAnt X: 219-248.
Sivas, T. 2001 “Şarhöyük (Dorylaion) Kazılarından ele Geçen Megara Kaseleri (Kalıplı Kaseler)”, I. Uluslararası Eskişehir Pişmiş Toprak Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, Eskişehir.
Strabon 1993 Geographika, XII, XIII, XIV, Türkçesi: Adnan Pekman, İstanbul.
Strong, D. E. 1966 Greek and Roman Gold and Silver Plate, London.
Thompson, H. 1934 “Two Centuries of Hellenistic Pottery”, Hesperia 3: 311-480
Vapur, Ö. 2011 “Menderes Magnesiası Theatron Kazısı Seramik Buluntuları”, Anatolia 37: 143-193.
Waagé, F. O. 1948 Antioch on the Orontes, IV, 1, Ceramics and Islamic Coins, Princeton.
Weinberg, G. D. 1961 “Hellenistic Glass Vessels from the Athenian Agora”, Hesperia 30: 380-392.
Yılmazer-Çorbacı, H. 2007 “Mersin Müzesi’nde Bulunan Megara Kâseleri”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 16, Sayı 2: 169-186.
Yntema, D. 1995 “Salento and The Eastern Meditarranean in the Middle and Late Hellenistic Period: Some Eastern Ceramic Evidence (Fine Wares) from Valesio, Province of Brindisi”, StAnt 8, 2: 387-404.
Zahn, R. 1904 “Tongeschirr”, Th. Wiegand – H. Schrader (eds.), Priene, Ergebnisse der Ausgrabungen und Untersuchungen in den Jahren 1895-1898, Berlin: 394-449.
Ziegenaus, O. – G. Luca 1968 Das Asklepieion, AvP XI, 1, Berlin.