Tarihöncesi dönemlerden itibaren yontmataş aletlerin yapımında tercih edilen önemli hammaddelerden biri olan obsidiyen, zaman içerisinde yavaş yavaş sürtülerek şekillendirilen objelerin üretiminde de kullanılmaya başlanmıştır. Bu tercihte obsidiyenin camsı kırılma özelliği nedeniyle kolay şekillendirilebilir olmasının dışında estetik görünümünün de önemli bir yeri olmalıdır. İlk olarak, Neolitik döneme ait bazı yerleşmelerde ve az sayıda örnekle karşılaşılan sürtülerek şekillendirilen objeler zaman içerisinde giderek sayıca artış göstermektedir. Asur Ticaret Kolonileri Çağı’nda önemli bir ticaret merkezi olan Kültepe’de Resmi Depo Binası içerisinde büyük miktarlarda bulunan obsidiyen bloklar ve yanı sıra çeşitli alanlarda karşılaşılan prestij objeleri obsidiyenin yerleşme için bu dönemdeki önemini vurgulamaktadır. Makalede, obsidiyenin tarihöncesi dönemlerden itibaren Anadolu’da kullanımına değindikten sonra, sürtülerek şekillendirilmiş Kültepe obsidiyen buluntuları ile ilgili gözlemlerimiz yer almakta ve son olarak benzer objeler ile karşılaştırmalara yer verilmektedir

Anahtar Kelimeler:

Kültepe, obsidiyen, obsidiyen depolama, prestij objeleri, Asur Ticaret Kolonileri Çağı

Polished Obsidian Objects: Examples of Prestige Items From Kültepe

Obsidian, one of the preferred raw materials for the production of knapped stone tools since prehistoric times, gradually began to be used to make ground and polished objects. In this preference, the aesthetic appearance of obsidian must have been an important factor, as well as the fact that it was an easily workable material. The polished objects, which are first known from a few Neolithic settlements, became more common through time. The obsidian blocks found in an official storage building at Kültepe, an important trade center during the Assyrian Colony Period, as well as the prestige items found in various contexts within the settlement attest to the importance of obsidian for Kültepe during this period. In this article, after a brief introduction to the use of obsidian in Anatolia since prehistoric times, our observations on the polished obsidian finds from Kültepe will be discussed and compared to similar objects from other sites.

Keywords:

Kültepe, obsidian, obsidian storage, prestige items, Assyrian Trade Colonies Period,

PDF

___

Altınbilek-Algül, Ç. – S. Balcı 2010 “Obsidiyen Ticaretinin Merkezi Olarak Kültepe” Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Haberler, Mayıs 2010, Sayı 30: 11-13.
Astruc, L. – R. Vargiolu – M. Ben Tkaya – N. Balkan-Atlı – M. Özbaşaran – H. Zahouani 2011 “Multi-scale tribological analysis of the technique of manufacture of an obsidian bracelet from Aşıklı Höyük (Aceramic Neolithic, Central Anatolia)”, Journal of Archaeological Science XXX: 1-10.
Atıcı, L. 2014 “Tracing Inequality from Assur to Kültepe / Kanesh”, B. S. Arbuckle–A. A. MacCarty (eds.), Animals and Inequality in the Ancient World, Colorado: 233-252.
Baird, D. – E. Asouti – L. Astruc – A. Baysal – E. Baysal – D. Carruthers – A. Fairbairn – C. Kabukçu – E. Jenkins – K. Lorentz – C. Middleton – J. Pearson – A. Pirie 2013 “Juniper Smoke, Skulls and Wolves’ Tails. The Epipaleolithic of the Anatolian Plateau in its South-West Asian Context: Insights from Pınarbaşı”, Levant 45/2: 175-209.
Balkan-Atlı, N. 2003 “Obsidien “Ticareti: Yeni Veriler, Yeni Modeller, Yeni Sorunlar. Bir Deneme”, M. Özbaşaran – O. Tanındı – A. Boratav (eds.) Archaeological Essays in Honour of Homo Amatus. Güven Arsebük İçin Armağan Yazılar, İstanbul: 9-18
Balkan-Atlı, N. 2005 “Paleolitikten Günümüze Obsidiyen”, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Haberler, Sayı 19: 1-3.
Balkan-Atlı, N. – D. Binder 2007 “Kömürcü-Kaletepe Obsidiyen İşliği”, M. Özdoğan, N. Başgelen and P. Kuniholm (eds.). Türkiye’de Neolitik Dönem. Yeni Kazılar, Yeni Bulgular, İstanbul: 216-222.
Campbell, S. – E. Healey 2013 “The Obsidian at Arpachiyah, Iraq: an Integrated Study”, F. Borrell, J.J. Ibanez and M. Molist (eds.) Stone Tools in Transition: From Hunter-Gatherers to Farming Societies in the Near East,Barcelona: 529-542.
Carter, T – Kilikoglou, V. 2007 “From Reactor to Royalty? Aegean and Anatolian Obsidians from Quartier Mu, Malia (Crete)”, Journal of Mediterranean Archaeology 20.1: 115-143.
Carter, T. F. – X. Le Bourdonnec – M. Kartal – G. Poupeau –T. Calligaro – P Moretto 2011 “Marginal Perspectives: Sourcing Epi-Paleolithic to Chalcolithic Obsidian from the Öküzini Cave (SW Turkey)”, Paléorient 37/2, 123-149.
Cauvin, M.-C. – C. Chataigner 1998 “Distribution de l’Obsidienne dans les Sites Archéologiques du Proche et du Moyen Orient”, M.-C. Cauvin – A. Gourgaud – B. Gratuze – N. Arnaud – G. Poupeau, J.-L. Poidevin – C. Chataigner (eds.), L’obsidienne au Proche et Moyen-Orient: Du Volcan à l’Outil, Oxford: BAR International Series 738: 325-350.
Chataigner, C. 1998 “Sources des Artefacts du Proche Orient d’après leur caractérisation géochimique”, M.-C.
Cauvin – A. Gourgaud – B. Gratuze – N. Arnaud – G. Poupeau – J.-L. Poidevin – C. Chataigner (eds.), L’Obsidienne au Proche et Moyen Orient: du Volcan á l’Outil, Oxford: BAR International Series 738: 273-324.

ISSN: 1303-8486
Yayın Aralığı: Yıllık
Başlangıç: 2002
Yayıncı: Türk Eskiçağ Bilimleri Enst.

Arşiv