YÖRE KAVRAMI: ERGANİ YÖRESİ

Öz Özet“Yöre kavramı ve Ergani yöresi” adlı çalışmada coğrafî bölüm içinde doğal ve beşerîözellikleri itibariyle belirgin özelliklere sahip en küçük coğrafî ünitelere coğrafî yöredenilmektedir. Yöreler sahip oldukları doğal ve beşerî özellikler bakımından geneldebütünlük gösteren en küçük coğrafî üniteler olup, kendi içinde kısmen çok küçük farklılıkgösterebilmektedirler. Bu doğrultuda Ergani hem Doğu Anadolu Bölgesi hem de GüneydoğuAnadolu bölgesi geçiş kuşağında yer alması özelliği ile her iki bölgeyi oluşturan alt yörelerinözelliklerini taşımaktadır. Kuzey kesimi Güneydoğu Toroslar yöresi ile Yukarı Fırat Bölümüözellikleri, Orta ve güney kesimi Diyarbakır havzası ve Karacadağ yöreleri ile Dicle Bölümüözelliklerini bünyesinde taşımaktadır. Bu yönüyle de ülkemizde böyle özellikler gösterenalanların daha çok irdelenmesi gereği duyulmuştur. Ergani, doğal çevre, beşeri ve ekonomiközellikler göz önüne alındığında birbirinden farklı alanlar görülmektedir. Kuzey kesimdekiMaden Dağlık yöresi 700-800 mm civarında yağışların görüldüğü, orman örtüsününyerleştiği, dar tarım alanlarına karşılık vadi boylarında meyvecilik ve yamaçlarda bağcılığıngeliştiği, nüfus açısından seyrek nüfuslu bir saha iken, depresyon ovaları ve Diyarbakırhavzasının bir devamı niteliğindeki Ergani ve Bereketli Ovaları yöresi kuru tarım ve sulutarım faaliyetlerin görüldüğü yıllık yağış miktarının 500-600 mm'lere step formasyonun yeraldığı, yerleşme sayısının artığı bir alana karşılık gelir. Karacadağ bazalt platosu ise, kuzeyve orta kesimdeki yörelerden farklı olarak hayvancılık faaliyetlerinin ön plana çıktığı, meraalanlarının genişlediği, yağış miktarının arttığı ve yerleşme sayısının azaldığı bir alandır.Tüm bu özelliklerle birlikte Türkiye'nin idari sınırları ve coğrafi sınırlarının birçok alandaörtüşmemesi son dönemlerde bölge sınırları ile ilgili tartışmaların artması, yöresel etütlereçok daha fazla ihtiyacın doğmasına neden olmuştur.Anahtar Sözcükler: Bölge, Yöre, Maden Dağları, Bereketli Ovası, Karacadağ BazaltPlatosuAbstractIn the study of “Landscape concept and Ergani Landscape”, it is said that geographicland as the smallest geographic units in geographical segment which has explicitcharacteristic in respect of natural and human characteristics. Landscape are the smallestgeographic units which have integrity in natural and human characteristics, however theymay differ from very small partially. Accordingly Ergani have the characteristics of bothEastern Anatolia and South-Eastern Anatolia Regions and the sub-landscape which formingthe both landscape by the existence of crossing area feature. While the north partembodying the characteristics of Taurus landscape and Upper Fırat (Euphrates) Region, thesouth part embodying the characteristics of both Diyarbakır Basin and Karacadağ land withDicle region. And with this aspect it has been required mainly examination of areas withthese kind of characteristics. Ergani breakdowned prominently with either physical orhuman and economical characteristics. Maden uplands at north where rains near 700-800mm seen, forest cover rooted, fruit growing in along walley and developed viticulture atslopes in response of narrow cultivated areas, rare populated area while the depressionplains and Ergani and Bereketli plains which a follow-up of Diyarbakır Basin correspond toplace at where dry and irrigated farming could be observerd with 500-600 mm rains withstep formation, the number of habitation increasing. Karacadağ basaltic plato is a area of atwhere there is stockbreeding activity burst into prominence different from north and middlelands. With all these species Turkey's administrative and geographic borders had coincidedin many fields and it has been need to arise landscape etudes with increasing analysisabout regions borders recently.Keywords: Region, Landscape, Maden Mountains, Bereketli Depresion, Karacadağ BasaltPlataeu