Karçal Dağı Buzulları (Artvin)
Anadolu’da Pleistosen buzullaşmasının en etkili olduğu yerlerden biri, Kuzey Anadolu Dağları’nın doğu kesimini oluşturan Doğu Karadeniz Dağları’dır. En yüksek zirveyi oluşturan Kaçkar (3932 m) ile birlikte, yükseltisi 3500 m’nin üzerine çıkan çok sayıda zirveye sahip olan bu dağların, kuzeye bakan yamaçları başta olmak üzere, 2500 m’nin üzerindeki kısımlarda önemli bir buzullaşma meydana gelmiştir. Doğu Karadeniz dağ sıralarının önemli dorukları; Kaçkar, Üçdoruk, Dilek, Göller ve Bulut-Altıparmak dağlarının, genellikle kuzeye bakan yamaçları buzullaşma etkisinin en iyi gözlendiği alanlardır. Doğu Karadeniz Dağları’nın, bu yüksek zirveleri dışındabölgede, yükseltileri daha az olan ve buzullaşma süreçlerinden göreceli olarak daha az etkilendiği düşünülen bazı alanlarda, yerel koşullardaki farklılıklara da bağlı olarak önemli bir buzullaşma meydana gelmiştir. Doğu Karadeniz Dağları’nın kuzeydoğusunda ve Çoruh Vadisi’nin doğusunda yüksek bir kütle oluşturan Karçal Dağları (3431 m),Pleistosen buzullaşmasının izlerini yansıtanbuzul vadileri, çeşitli glasyal şekiller ve buzul gölleri yanında kısmen örtülü olarak günümüze kadar ulaşan buzulları barındırmaktadır
Karçalmountain glaciers (Artvin-Turkey)
EasternBlackseaMountainswhich are eastern part of North Anatolian Mountains are one of the places where the Pleistocene glaciations took place heavily. There are major glaciations on the northern hillside and on the places with the height of over 2500 m of thesemountainsthat has manypeaksthatarehigherthan 3500m andbesidesthehighestpeak Kaçkar (3932m). Thenorthernhillside of themajorpeakscalled Kaçkar, Üçdoruk, Dilek, Göller ve Bulut-Altıparmak of North Anatolian Mountains are major places where the impact of glaciations could be recognized. Unlike these peaks of North Anatolian Mountains, theretookplacemajorglaciations on theplaceswhich, has lowerheightsthan 2500 and is consideredlessimpactedrelatively by glaciations, based on the differences of local conditions. KarçalMountains (3431m) withthePleistoceneglacialvalleysthatprovethe glaciations and various glacial shapes and glacial lakes have partly debris covered glaciations which are still recognizable
___
- Akçar. N„ Yavuz, V., Ivy-Ochs, S., Kübik, P.W., Vardar .M., Schlüchtcr, C. (2005) "Kavroıı vadisindeki buzul çökellerinin Kuvaterner jeolojisi ve IOBe-26AI kozmojenetik yaş tayinleri, Kaçkar Dağları, Doğu Karadeniz. Türkiye."Türkiye Kuvaterner Sempozyumu. TURQUA-V. İTÜ. Avrasya Yerbilimleri Enst. İstanbul.
- Akçar, N..Zahno, C., Yavuz, V., Ivy-Oehs, S.,Kübik, P., Christl, M.. Schlüchter, C. (2008) "Türkiye'deki Kuvaternerpaleobuzullarınınkozmojenik yaş tayini ve paleoiklimsel değerlendirmeleri''61. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildirileri.,Ankara.
- Bilgin, T.,( 1969)Gavurdağ kütlesinde glasiyal ve periglasival topografya şekilleri İst.Üniv.Coğ.Enst.Yay.No:58, İstanbul.
- Çiner, A.,(2003)"Türkiye'nin güncel buzulları ve Geç Kuvatemer buzul çökelleri "Twrrt. Jeo.Btil.CWtM, Sayı: I.
- Çiçek, I., Gürgen. G., Tutıcel, H., Doğu, A.F.(2004) "Glacialmorphology of Eastern Black SeaMountains (Turkey)" CaticasianGeographicalReview No:4.
- Doğu. A.F.. Somuncu, M., Çiçek, İ„ Tunçek H., Gürgen,G.( 1993) "Kaçkar Dağında buzul şekilleri, yaylalar ve turizm"A.Ü. Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi Sayı:2, s. 157-184.
- Doğu, A. F.,Çiçek. İ..Gürgen,G.JunçeLH., Somuncu,M. (1994) "Göller (Hunut) Dağında buzul şekilleri, yaylalar ve turizm" A. Ü. Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi Sayı:3, s. 193-218.
- Doğu, A.F., Çiçek. 1.. Gürgen, G., Tunçel. H., (1996) "Üçdoruk (Verçenik) Dağında buzul şekilleri, yaylalar ve turizm"* Ü. Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi Sayı:5, s.29-51.
- Doğu. A.F., Gürgen, G., Çiçek. İ..Tunçel. H., (1997) "Bulut-Altıparmak dağlarında buzul şekilleri"A. Ü. Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi Sayı:6.
- Doğu. A.F., Gürgen, G., Çiçek, t.,(2000) "Demirkapı Dağı ve Uzungöl çevresinin jeomorfolojisi" M.T. A.Cumhuriyetin75. Yıldönümü Yerbilimleri ve Madencilik Kongresi, Bildiriler Kitabı I, s.387-399. Ankara.
- Erinç, S.,( 1945)Doğu Karadeniz Dağlarında glasyal morfoloji araştırmaları. 1st Üniv. Ed. Fak. Coğ. Enst. Dok. Tez. Ser. No:l, İstanbul.
- Erinç, S., (1949) "Kaçkardağı grubunda diluviyal ve bugünkü glasyasyon (Eiszeitlicheundgegenwartigevergletsche-rung in der Kaçkardağ-gruppe)".İst. Üniv. Fen. Fak. Mec. Sen. B.C.XIV. S.3, s.243-245.
- Gürgen. G.,(200l) "Karadağ (Gümüşhane) çevresinin glasyal morfolojisi ve turizm potansiyel i "A.Ü (7. Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi Sayı:8.
- Gürgen. G.,(2003) "Ç'apans Dağları kuzeyinin (Rize) glasyal morfolojisi" Gazi Eğt.Fak. Z)erg.Cilt:23,Sayı:2003-3.
- Gürgen, G.,(2006)"Üçdoruk-Dilek dağları güneyinin glasyal morfolojisinin Bilimler DergisiCWvA, Sayı:2.ss:65-79.
- Gürgen, G. (2009a) "Altıparmak Dağları kuzeydoğusunun glasyal morfolojisi"Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, C:29, S:2009-2, s:311-331.
- Gürgen. G. (2009b) "Anzer-Kemer-Orsordağları kuzeyinin (Rize) glasyal morfolojisi (Glacialmorphology of tbenorthernpart of Anzer-Kemer-Orsonnountains)" e Journal of New World Sciences Academy. Volume:4, Number:4, s: 175-190. Article Number:4A00l2.
- Gürgen, G., Çalışkan, O., Yılmaz. E., Yeşilyurt, S., (2010) "Döküntü örtülü buzullar ve kaya buzulları (Debris-coveredglaciersandrockglaciers)V-^owma/ of New World Sciences Academy. Voiume:5, Number: l.s:32-45. Article Number:4A00l9.
- Planhol, X De.. Bilgin, T., (1961) "Karagöl kütlesi üzerinde Pleistosen ve aktüel glasiasyon ile periglasyal topografya şekilIeri"İst. Üniv. Coğ. Enst. Der. C.6, S:12, Sİ27-146.
- Reynolds, M.J., (2000)"0n theformation of supraglaciallakes on debris-coveredglaciers", Debris-coveredglaciers. Nakao, M.,Fountain. A. ve Raymond, C.,F., (editors), Washington: lAHSPublication, No: 264, ss: 153-161.
- Yalçınlar, İ.,(I95I) "Soğanlı-Kaçkar ve Mescit Dağı silsilelerinin glasiasyon şekilleri"İst. Üniv. Coğ. Ens. Der. C.l. S.2, s.82-88.
- ISSN: 1303-5851
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2003
- Yayıncı: Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Eber ve Akşehir göllerinin bütünleşik kıyı alanları yönetimi
Türkiye’de yatırım teşviklerinin bölgesel belirleyicileri: mekânsal ve istatistiksel bir analiz
Türkiye'de coğrafyanın yansımaları
Karçal Dağı Buzulları (Artvin)
Gürcan GÜRGEN, Serdar YEŞİLYURT
Kızıltepe ilçesinde bitkisel ürün deseninde meydana gelen değişimler ve olası olumsuz sonuçları