Gündelik Yaşam Coğrafyalarında Mevsimlik Tarım İşçisi Kadınların “Yok-Yeri”: Şanlıurfa Örneğinde Bir İnceleme

Gündelik yaşam coğrafyalarında gündelik pratikleri ve toplumsal mekânı örgütleyen toplumsal ilişkiler sisteminin sürekliliği içinde kadınlar, farklı mekânsal dokularda benzer gündelik-mekânsal pratiklerini deneyimlemektedir. Toplumsal aktörlerin etkileşimleri gündelik-mekânsal pratikler aracılığıyla zamana ve mekâna içkin dinamiklere göre farklılaşır ya da aynılaşır. Bu araştırmada mevsimlik tarım işçisi kadınların gündelik-mekânsal pratiklerini, sürekli olarak ikamet ettikleri kentsel mekân ile çalışma alanları olan tarladaki iktidar ilişkileri bağlamında nasıl ve ne şekillerde deneyimlediklerini incelenmektedir. Bu analiz için Lefebvre’nin toplumsal mekân ile gündelik yaşam eleştirisine odaklanan teorisi ve Bourdieu’nün toplumsal aktörlerin pratiklerini toplumsal uzam içindeki konumları üzerinden değerlendiren sermaye, alan ve habitus kavramlarından yararlanılmıştır. Bu amaçla, Şanlıurfa kent merkezinde ağırlıklı olarak mevsimlik tarım işçilerinin yaşadığı üç mahallede mevsimlik tarım işçisi kadınlarla yarı yapılandırılmış ve derinlemesine görüşme teknikleri kullanılarak saha araştırması yapılmış, elde edilen bulgular nitel olarak analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Toplumsal Mekân, Gündelik Yaşam, İktidar İlişkileri, Ataerkillik, Mevsimlik Tarım İşçiliği

“Non-Lieu” of women seasonal agricultural workers in everyday life geographies: A study on the sample of Şanlıurfa

Everyday life practices are also experienced depending on the spatial continuity of the social relations system in this area. This continuity relationship causes social actors to experience similar daily life practices at different times and in different spatial textures. In the continuity of the social relations system that organizes daily practices and social space in everyday life geographies, women experience similar daily-spatial practices in different spatial textures. Therefore, the interactions of social actors differ or become the same according to the dynamics inherent in time and space In this research, it is examined how and in what ways seasonal agricultural workers women experience their daily-spatial practices in the context of the urban space where they constantly reside and the power relations in the field, which is their working area. To analyze this framework, Lefebvre's theory focusing on the criticism of social space and everyday life, and Bourdieu's concepts of capital, field and habitus, which evaluate the practices of social actors through their positions in social space, were used. For this purpose, field research was conducted using semi-structured and in-depth interview techniques with seasonal agricultural workers in three neighbourhoods in the city centre of Şanlıurfa, where seasonal agricultural workers live, and the findings were analyzed qualitatively.

Keywords:

Everyday life, Power relations, Patriarchy, Seasonal agricultural workers,

PDF

___

Abdelali-Martini M., Goldey, P., Jones, G., Bailey, E. (2010). Towards a feminization of agricultural labour in northwest Syria. The Journal of Peasant Studies, 30 (2), 71-94. doi: 10.1080/03066150412331311139
Aksu-Kocatürk, G., Şengül, M. (2020). Kapitalist ataerkil ilişkiler ve kentsel mekânda kadınların gündelik hayatının coğrafyası: Tokat örneği. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 75 (2), 1-32. doi: 10.33630/ausbf.678772
Arslan A., M, Şengül. (2021).Topraktan kopan küçük köylülerin kentte tutunma çabası açısından mevsimlik tarım işçiliği. Çalışma ve Toplum, 2 (69), 1263-1262. https://research.ebsco.com/c/kqcaaq/viewer/pdf/snhnvci7dv adresinden edinilmiştir.
Artibise, Y., (19.07.2010). Urban Fabric the Form of Cities. 15.09.2022 tarihinde http://yuriartibise.com/urban-fabric/ adresinden edinilmiştir.
Beşikçi, İ. (1992). Doğu Anadolu’nun Düzeni Sosyo-Ekonomik ve Etnik Temeller I. Ankara: Yurt Kitap-Yayın.
Boratav, K. (2004). Tarımsal Yapılar ve Kapitalizm. Ankara: İmge Yayınevi.
Bourdieu, P. (2006). Pratik Nedenler. Çev. H. U. Tanrıöver, İstanbul: Hil Yayın.
Bourdieu, P., Wacquant, L. (2016). Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar. Çev. N. Ökten, İstanbul: İletişim Yayınları.
Bourdieu, P. (2017). Ayrım: Beğeni Yargısının Toplumsal Eleştirisi. Çev. D. Fırat ve G. Berkkurt, Ankara: Heretik Yayınları.
Cantek, F. Ş., Ünlütürk-Ulutaş, Ç, Çakmak, S. (2014). Evin İçindeki Sokak, Sokağın İçindeki Ev: Kamusal ile Özel ‘Arası’nda Kalanlar. Funda Şenol Cantek (Der.), Kenarın Kitabı: “Arada” Kalmak, Çeperde Yaşamak içinde (121-159). İstanbul: İletişim Yayınları.
Çelik, K vd. (2016). Gezici Mevsimlik Tarım İşinde Çalışan Kadınların Çalışma ve Yaşam Koşullarının İrdelenmesi. World Bank Group, Washington, D.C.
Çınar, S., Lordoğlu K. (2010). Mevsimlik tarım işçiliğinde tekil bir analiz: Karasu fındık toplama işçileri, TTB Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 10 (38), 23-34.
Çınar, S. (2014). Öteki Proletarya De-Proletarizasyon ve Mevsimlik Tarım İşçileri. Ankara: Nota Bene Yayınları.
Çınar, S. (2016). Ataerkillik Ekseninde İşgücünün Feminizasyonu: Mevsimlik Tarım İşçisi Kadınlar. Melda Yaman ve Saniye Dedeoğlu (Der.), Kapitalizm, Ataerkillik ve Kadın Emeği içinde (171-195). İstanbul: Sosyal Araştırmalar Vakfı.
Çınar, S. (2021). Women, Work and Family: Becoming Women Workers in the Context of Underdevelopment in Mardin. I. Pardo, G. B. Prato (Eds), Urban Inequalities: Ethnographically Informed Reflections in (231-249). London: Palgrave Macmillan.doi: 10.1007/978-3-030-51724-3_12
Davidoff, L. (2002). Feminist Tarihyazımında Sınıf ve Cinsiyet. Çev. Z. Ateşer ve S. Somuncuoğlu, İstanbul: İletişim Yayınları.
Diyarbakır Sanayi Odası (DSO). (1999). “GAP Bölgesinde Arazi ve Mülkiyet Yapısı”, O. Baydar (Der.), 75. Yılda Köyden Şehirlere içinde (80-83). İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
Ergun, A., Kulkul, C. (2019). Defining semi-public space: a case study in the gated communities of Yaşamkent, Ankara, Turkish Studies, 20 (5), 776-793. doi: 10.1080/14683849.2018.1556565
Erman, T. (2014). Kentin Kıyısında Kadın Olmak: Gecekondudan TOKİ Kentsel Dönüşüm Sitesine Geçişte Kadın Deneyimleri. Funda Şenol Cantek (Der.), Kenarın Kitabı: “Arada” Kalmak, Çeperde Yaşamak içinde (89-120). İstanbul: İletişim Yayınları.
Gardiner, M. (2016). Gündelik Hayat Eleştirileri. Çev. B.Taşdemir, B. Özçetin, D. Özçetin, Ankara: Heretik Yayınları.
Geçgin, E. (2009). Ankara-Polatlı örneğinde sosyal dışlanma açısından mevsimlik tarım işçiliği. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (1), 3-35. doi: 10.1501/sbeder_0000000002
Giddens, A. (2020). Toplumun İnşası: Yapılaşma Teorisinin Ana Hatları. Çev. Ü. Tatlıcan, Bursa: Sentez Yayıncılık.
Gottdiener, M. (2001). Mekân kuramı üzerine tartışma: Kentsel praksise doğru. Praksis, 2, 248-269.
Hägerstrand, T. (1975). Space, Time and Human Conditions., A. Karlqvist vd. (Ed), Dynamic Allocation of Urban Space in (3-14). Lexington, MA: Lexington Books.
Harvey, D. (2014). Postmodernliğin Durumu. Çev. S. Savran, İstanbul: Metis Yayıncılık.
Harvey, D. (2016a). Sosyal Adalet ve Şehir. Çev. M. Moralı, İstanbul: Metis Yayıncılık.
Harvey, D, (2016b). Kent Deneyimi. Çev. E. Soğancılar, İstanbul: Sel Yayınları.
Lastarria-Cornhiel, S. (2006). Feminization of Agriculture: Trends and Driving Forces. Background Paper for the World Development Report 2008 Version I, 20.08.2021 tarihinde http://documents.worldbank.org/curated/en/655741468338477909/Feminizationof-agriculture-trends-and-driving-forces adresinden edinilmiştir.
Lefebvre, H. (2015a). Gündelik Hayatın Eleştirisi I. Çev. I. Ergüden, İstanbul: Sel Yayınları.
Lefebvre, H. (2015b). Gündelik Hayatın Eleştirisi II. Çev. I. Ergüden, İstanbul: Sel Yayınları.
Lefebvre, H. (2015c). Gündelik Hayatın Eleştirisi III. Çev. I. Ergüden, İstanbul: Sel Yayınları.
Lefebvre, H. (2016a). Modern Dünyada Gündelik Hayat. Çev. I. Gürbüz, İstanbul: Metis Yayıncılık.
Lefebvre, H. (2016b). Mekânın Üretimi. Çev. I. Ergüden, İstanbul: Sel Yayınları.
Lefebvre, H. (2017). Kentsel Devrim. Çev. S. Sezer, İstanbul: Sel Yayınları.
Mcdowell, L. (1999). Gender, Identity and Place: Understanding Feminist Geographies. University of Minnesota Press, Minneapolis.
Öz, C. S. (2015). Mevsimlik Gezici Tarım İşinde Kadın Emeği ve Sorunları. TTOB (Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi, 16, 13-15. http://www.turktob.org.tr/tr/dergi/sayi-16 adresinden edinilmiştir.
Pred, A. (1984). Place as historically contingent process: structuration and the time-geography of becoming places. Annals of the Association of American Geographers, 74 (2), 279-297. https://www.jstor.org/stable/2569284 adresinden edinilmiştir.
Sack, D. (1997). Homo Geographicus: A Framework for Action Awareness and Moral Concern. Baltimore, MD, London: John Hopkins University Press.
Yıldırım, U. D. (2015). Türkiye Tarımında Yapısal Dönüşüm ve Mevsimlik Tarım İşçileri: Sakarya Örneği. İstanbul: Sosyal Araştırmalar Vakfı.

ISSN: 1303-5851
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2003
Yayıncı: Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi