Doğu Karadeniz Bölgesi'nin kırsal alanlarında halk müziği, yerel danslar veyayla festivalleri
Doğu Karadeniz Bölgesi Türkiye’nin kuzeydoğu köşesinde yer almaktadır. Bölge dağlık bir alan olduğu için kırsal nüfus için hayvancılık ve yaylacılık önemli ekonomik faaliyetler haline gelmiştir. Köylüler sürülerine otlak bulmak için yaz aylarında yaylaya çıkarlar. Doğu Karadeniz Bölgesi'nin halkı, özellikle de kırsal kesimde yaşayanlar, geçimlerini sağlamak için çok çalışmak zorundadır. Bu nedenle çok aktif ve canlı bir yaşam tarzına sahiplerdir. Bu yaşam tarzı insanların halk müziği ve yerel danslarını etkilemiştir. Yayla şenlikleri bölgedeki yaylacılık kültürünün bir parçası olarak yüzlerce yıldır geleneksel olarak kutlanmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'nin Doğu Karadeniz Bölgesi'nin kırsal kesiminde birbiriyle ilişkili olan halk müziğini, yerel dansları ve yayla şenliklerini keşfetmek ve anlamaktır. Çalışmada nitel araştırma yöntemleri kullanılmıştır. Araştırmanın amacına yönelik olarak nitel veriler 2010 yılının yaz ve sonbahar döneminde on beş kişi ile yapılan derinlemesine görüşmeler ve kişisel gözlemler yoluyla toplanmıştır. Derinlemesine görüşmeler sırasında yarı yapılandırılmış görüşme formları kullanılmıştır. Toplanan tüm veriler betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir.Araştırmanın bulguları, Doğu Karadeniz Bölgesi'nde halk müziği eşliğinde oynanan yerel danslarla, geleneksel yayla şenliklerinin halen devam ettiğini göstermektedir. Bununla birlikte, yaylaların işlevindeki değişim ve yayla festivallerinin turizm ürününe dönüşmesi, bu eşsiz mirası bozulma ve yok olma bakımından tehdit etmektedir
Folk Music, Local Dances and Summer Pasture Festivals in Rural Areas of the Eastern Black Sea Region, Turkey
The Eastern Black Sea Region is located in the north-eastern corner of Turkey. The region is a mountainous area where livestock and transhumance have become important economic activities for rural population. The villagers move into the yayla (Yayla: a temporary settlement in mountain pastures; plural: yaylalar) during summer to find pasturage for their herds. People of the Eastern Black Sea Region, especially those living in rural areas, have to work very hard to make a living. Therefore, they have a very active and vibrant lifestyle. This lifestyle of the people has also made impact on the folk music and local dance. Yayla festivals have been celebrated traditionally for hundreds of years as part of the transhumance culture in the region. The aim of present study is to explore and understand the folk music, dances and festivals which are related each other in rural area of the Eastern Black Sea Region of Turkey. Qualitative research techniques have been used in the study. Keeping in view the aim of the research, qualitative data have collected through personal observations and in-depth interviews with fifteen people during summer and autumn 2010. Semistructured interview forms have been used to collect information during in-depth interviews. All of the collected data have been analyzed by descriptive analysis techniques.The findings of the research show that traditional yayla festivals of Eastern Black Sea Region, where local dances are played on folk music, are still continued. However, both the change in function of yaylas and transformation of yayla festivals into tourism product has threatened the unique cultural heritage in terms of degradation and extinction
Keywords:
Folk music, folk dances, rural festivals Eastern Black Sea Region, Turkey,
___
- Alaner, A.B. (2010). The rhythmic structure of Anatolian folk music, International Journal of Arts and Sciences, 3(15):1-8.
- Arıcı, M. (1992). Her Yönüyle Rize, Ankara.
- Bartók, B. (1991). Küçük Asya'dan Türk Halk Musıkisi, (Translator: Bülent Aksoy), Pan Yayıncılık, İstanbul.
- Carny, G.O. (Ed.). (1994). The Sounds of People&Places: A Geography of American Folk and Popular Music, Rowman & Littlefield Publishers, Inc., London.
- Esen, A.Ş. (1999). Anadolu Türküleri, Kültür Bakanlığı Yayınları: 2308, Ankara.
- Giray, S. (2002). Ahmed Adnan Saygun'un Keman Yapıtları: Bir Kemancıya Rehber, Kültür Bakanlığı Yayınları/2776,
- Yayımlar Daire Başkanlığı Sanat-Müzik Eserleri Dizisi/371-58, Ankara.
- Gazimihâl, M.R. (1975). Türk Nefesli Çalgıları (Türk Ötkü Çalgıları), Kültür Bakanlığı Milli Folklor Araştırma Dairesi Yayınları:12, Ankara.
- Haberal, H. (2013). Yayla Kültürü ve Yayla Turizmi, Eastern Black Sea Development Agency, Ankara.
- Hamzaçebi, G. (2015). Yol havaları. In: Yayla Kültürü ve Yaylacılık Sempozyumu, Tunçel, H., (Ed.), Bilecik Şeyh Edibali Üniversitesi Yayınları, Bilecik, 315-326.
- Janiskee, R.L., Drews, P.L. (1998). Rural Festivals and Community Reimaging, In: Tourism and Recreation in Rural Areas, Butler, R., Hall, C.M., and Jenkins, J. (Eds)., John Wiley&Sons, New York.
- Japan International Cooperation Agency and State Planning Organization the Republic of Turkey. (2000). The study on the regional development plan for the Eastern Black Sea Region in the Republic of Turkey (DOKAP) Final Report, Turkey.
- Kızılarmak, İ. (2006). Yayla Turizmi, Detay Yayıncılık, Ankara. Mountain Agenda. (1999).Mountains of the World: Tourism and Sustainable Mountain Development, Bern: Mountain Agenda.
- Mynet Magazin. (2010). 'Bu toprakları yok ettirmeyeceğiz' Memleketi Rize'de 'Ovit Yayla Şenlikleri'ne katılan Tarkan, hidro-elektrik santralleri konusunda da mesaj verdi", (http://www.mynet.com/magazin/detay/guncel/bu-topraklari-yok-ettirmeyecegiz/4292, 13.07.2015).
- Olay53.com. (2010). "Tarkan Ovit'i Salladı!", (http://www.olay53.com/haber/tarkan-oviti-salladi-video-21127.htm, 13.07.2015).
- Özden S, Atmis E, Menemencioğlu, K. (2004). Negative effects of recent unplanned expansion on highland ecosystems in Turkey, Mountain Research and Development, 24(4): 303-306.
- Pazar53.(2010). "Tarkan memleketi Rize'de coşturdu", (http://www.pazar53.com/tarkan-memleketi-rizede-costurdu-16106h.htm, 13.07.2015).
- Price, M. (1999). Global Change in the Mountains, The Parthenon Publishing Group, New York & London.
- Somuncu, M. 2016. Tourism and the Commodification of Cultural Heritage in the Eastern Black Sea Mountains, Turkey. In: Sustainable Mountain Regions: Challenges and Perspectives in Southeastern Europe, Koulov, B., Zhelezov, G.
- (Eds.), Springer, Switzerland, 243-255.
- Somuncu, M., Çabuk Kaya, N., Akpınar, N., Kurum, E., Özelçi Eceral, T. (2012). Doğu Karadeniz Bölgesi Yaylalarının
- Arazi Kullanım ve İşlevlerindeki Değişimin Değerlendirmesi, TUBITAK-SOBAG-109K079, Ankara.
- Somuncu, M. (2010). The dilemma in turkish highlands: preservation of natural and cultural heritage and tourism development - A case study of the Eastern Black Sea Region, Proceedings of the 2nd International Conference on Heritage and Sustainable Development, Evora-Portugal, Vol. 1: 431-440.
- Somuncu, M., Yılmaz, M. (2006). Rize ilinde yayla-dağ turizminin gelişimi ve yöredeki ekonomik, kültürel, ekolojik etkileri, 1. Rize Sempozyumu, Rize, 208-216.
- Somuncu, M., İnci, A. (2004). Balancing protection and utilization in overcoming inaccessibility: a rural development model in mountainous area of Turkey, Mountain Research and Development, 24 (4): 307-311.
- Somuncu, M. (1989). The Kaçkar mountains of Eastern Black Sea coast, Image of Turkey, 26:18-23.
- Sözer, V. (1964). Müzik ve Müzisyenler Ansiklopedisi, Atlas Kitabevi, İstanbul.
- Sun, M. (1969). Türkiye'nin Kültür, Müzik, Tiyatro Sorunlar,. Ajans Türk Kültür Yayınları: 2, Ankara.
- Sun, M. (1992). Türk Toplumunun Müzik Sorunlarının Çözümünde Temel Görüş Ne Olmalıdır! In: Türk Halk Musikîsinde
- Çeşitli Görüşler, Turhan, S. (Ed.), Kültür Bakanlığı Yayınları/1414, Kültür Eserleri/179, Ankara, 285-292.
- Şişman, B. (2010). Kültürel, yapısal ve işlevsel açıdan doğu karadeniz'de yaylacılık ve yayla etkinlikleri (Hıdırnebi ve Kadırga yaylaları örneği, Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(11): 549-559.
- Tanrıkorur, Ç. (1992). Türk Halk Mûsikîsi ve Klâsik Türk Mûsikîsi, In: Türk Halk Musikîsinde Çeşitli Görüşler, Turhan, S. (Ed.), Kültür Bakanlığı Yayınları/1414, Kültür Eserleri/179, Ankara, 378-389.
- Tokel, B.B. (2000). Neşet Ertaş Kitabı, Akçağ Yayınları, Ankara.
- Türk Dil Kurumu.(1988). Türkçe Sözlük, Cilt 1, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih-Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayını, Ankara, 534.
- Uçan, A. (1996). İnsan ve Müzik İnsan ve Sanat Eğitimi, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara.
- Wikipedia The Free Encyclopedia. (2015). "Horon (dance)", (https://en.wikipedia.org/wiki/Horon_(dance)(28.07.2015).
- Yarwood, R., Charlton, C. (2009). 'Country life'? Rurality, folk music and 'Show of Hands', Journal of Rural Studies, 25:194-206.
- Zaman, M. (2010). Doğu Karadeniz Kıyı Dağları'nda Dağ ve Yayla Turizmi, Atatürk Üniversitesi Yayınları, No:977, Erzurum.
- Zaman, M. (2007). Doğu Karadeniz Kıyı Dağları'nda Yaylalar ve Yaylacılık, Atatürk Üniversitesi Yayınları, 960, Erzurum.
- Zaman, M. (2000). Doğu Karadeniz bölümü geleneksel yayla şenliklerine tipik bir örnek: Kadırga-otçular şenlikleri, Türk Coğrafya Dergisi, 35:277-297.
- ISSN: 1303-5851
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2003
- Yayıncı: Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi