ULUS-DEVLET KAVRAMININ ORTAYA ÇIKIŞ SÜRECİNDE ARKEOLOJİ

Öz Sanayi Devrimi sonrasında özellikle Avrupa’da hammadde bulmak, yeni yerleşim alanları oluşturmak ve fabrikalar kurmak gibi amaçlarla yoğun kazı faaliyetleri başlamıştır. Bunun yanı sıra kutsal kitaplarda adı geçen mekânları görmek, Antik yazarların işaret ettiği kentleri keşfetmek amacıyla yapılan araştırmalar da yoğunlaşmıştır. Her iki durum Arkeoloji biliminin doğmasında etkili olmuştur. Toprak altından çıkan ve ne oldukları tam bilinemeyen maddi kültür kalıntılarının tanımlanması, tasnif edilmesi ve bilimsel olarak açıklanmaları gerekmiştir. Bu süreç ile tüm diğer modern bilimlerin ortaya çıkış sürecinde olduğu gibi, Ulus-Devletlerin doğuşu arasında paralellikler olduğu görülmüştür. Pozitif bilimler ile sanayi toplumunun gelişmesi arasındaki yakın ilişki türündeki başka bir bağlantı da sosyal bilimler ile ortaya çıkan yeni devletlerin ideolojik düşünceleri arasında kurulmuştur. Ulus-devletlerin yurttaş yaratma sürecinde, ortak kültürel bir kimlik oluşturma çabasıyla, tarihle ilişkili bilimler özellikle teşvik edilmiştir. Buna bağlı olarak tarih ve antropoloji gibi arkeoloji biliminin de kültürel kimlik oluşturmadaki katkısının yoğun olduğu bilinmektedir. Bu nedenle arkeolojinin bir disiplin olarak doğuşunu Avrupa milliyetçilikleri ile ilişkilendirmek yanlış olmayacaktır.
Anahtar Kelimeler:

Ulus-Devlet, Arkeoloji

THE CONCEPT OF NATION-STATE AND RELATIONSHIP WİTH ARCHEOLOGY

After the Industrial Revolution, excavations strated esprcially in Europe in order to find raw materials, to create residential areas and to establish factories. Besides, new reserachers began in order to see the places,  that took place in Holy boks and to dicove the cities that Ancient writers pointed out. The science of Archeology emerged out of these situations. Material culture remains which were undersoil had to be defined, classified and explained scientifically. There was another parallelism between social sciences and new emerging communities ideologies In the process of creating citizen of nation-states, people were specifically encouraged to make sciences related with History in order to create a common cultural identity. It is well-known that the science of Archeology plays an important role in creating cultural personalities just like History and Anthropology do. Thus, it wouldn’t be wrong to relate the rise of Archeology as a disipline with European Nationalism.

___

  • Kaynakça: Aydın 2010 Aydın Suavi, “Arkeoloji ve Milliyetçilik: Toprak Altından Kimlik Devşirmek”, ArkeoAtlas Sayı 7, 2010, s. 126-141.Özdemir 2003 Özdemir, Ayşe, “ ‘Hayali Geçmiş’: Arkeoloji ve Milliyetçilik 1923-1945 Türkiye Deneyimi”, Arkeoloji: Niye? Nasıl? Niçin?, Derleyenler: Oğuz Erdur-Güneş Erdur, Ege Yayınları, 2003, İstanbul, s. 7-23.Özdoğan 2002 Özdoğan, Mehmet, “Toprağın Dili”, ArkeoAtlas Dergisi Sayı 1, 2002, s. 27. Özdoğan 2014 Özdoğan Mehmet, 50 soruda Arkeoloji, Bilim ve Gelecek Kitaplığı-21, 50 soruda Kitap Dizisi-8, 4. Baskı, İstanbul.Pulhan, 2001 Pulhan, Gül, “Mehmet Özdoğan ile Arkeoloji-İdeoloji-Devlet İlişkileri Üzerine”, Cogito Sayı 28, 2001, s. 138- 151.Tanilli 2006 Tanilli, Server, Uygarlık Tarihi, Alkım Kitabevi, 23. Basım, İstanbul, 2006 Tekin 2017 Tekin, Halil, Tarihöncesinde Mezopotamya, Bilgin Kültür ve Sanat Yayınları, Ankara, 2017.Trümpler 2010 Trümpler, Charlotte ,“Das Groβe Spiel. Archäologie und Politik zur Zeit des Kolonialismus”, Das Grosse Spiel: Archäologie und Politik, ed: Charlotte Trümpler, DuMont Buchverlag, Köln, 2010, s. 15-19.