Yeni Bulgular Işığında Termessos Şehirciliğine İlişkin Değerlendirmeler

Çalışma kapsamında Termessos kentinde 2010-2013 yılları arasında tespit edilen materyal kültür kalıntılarının tanıtımı yapılmakta, bulgular Termessos özelinde ve de şehircilik bağlamında ele alınıp analiz edilmektedir. Hellenistik Dönem ve Roma İmparatorluk Dönemi şehirciliğinin uygulandığı, oldukça karmaşık bir plana sahip olan kent vadiler ve teraslar üzerine kurulmuştur. Attalosların başlattıkları anıtsallık ve bütünlülüğe bir de işlevsellik katan Roma’nın kentsel organizasyon politikaları bilhassa Termessos kent merkezi ve civarında kendini gösterir. Sütunlu Cadde civarındaki bulgular söz konusu sektörün Roma İmparatorluk Dönemi öncesinde düzenlendiğine işaret etmektedir. Bununla birlikte Termessos şehirciliğinde diğer kentlerdekilerden farklı bir takım uygulamalar da göze çarpar. Termessoslular kent organizasyonunda coğrafi şartlara ve arazinin morfolojisine uymanın yanı sıra, belirleyici, hakim bir aksın bulunmadığı fonksiyonel planı seçerek söz konusu uygulamanın sağladığı avantajlardan yararlanmış ve araziyi kentin ihtiyaçlarına göre düzenlemişlerdir. Termessos şehirciliği Aşağı Kent, Kent Merkezi ve Sütunlu Cadde ve çevresindeki buluntularla değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Antik Hellen Şehirciliği • Hellenistik Dönem Şehirciliği • Roma İmparatorluk Dönemi Şehirciliği • Termessos • Pisidia

Evalutions of Termessian Urbanisation in the Light of Recent Finds

In this study the archeological and cultural remains which were discovered between 2010 and 2013 are introduced, and these finds from Termessos are studied within the context of urbanism. The city which was founded on the terraces and slopes and which has a quite complicated city plan, carries the characteristics of both Hellenistic and Roman Imperial Era urbanism. The Roman policy of urbanism that added functionality to the features initiated by Attalos’ of monumentality and completeness can be observed, particularly in the city center and in adjacent areas, with the finds made by the colonnaded road that show this area was realized to plan before the Roman Imperial Era. In addition to this, a number of different techniques are employed in the urbanism at Termessos that differ from the urbanism found in other cities. In the course of urbanism, the people of Termessos took advantage of the relevant techniques and organized the land according to the needs of the city by choosing a functional plan which does not follow a determined axis, but instead conforms to the geographical situation and the morphological status of the land. The urbanism at Termessos is evaluated through the finds made in the Lower City, the City Center, the Colonnaded Street and in its surroundings.

Keywords:

Ancient Greek Urbanism • Hellenistic Urbanism • Roman Empire Urbanism • Termessos • Pisidia,

PDF

___

Akurgal 2010 M. Akurgal, “Bayraklı Höyüğü 2009-2010 Yılı Smyrna Kazısı Çalışmaları”. Kazı Sonuçları Toplantısı XXXIII/3 (2012) 127-145.
Arslan – Eren 2012 N. Arslan – K. Eren, “L’agora d’Assos: le Plan, la Construction et les Différentes Phases de son Utilisation”. Eds. L. Cavalier, R. Descat – J. des Courtils, Basiliques et Agoras de Grèce et d'Asie Mineure. Bordeaux (2012) 273-286.
Büyükkolancı 1996 M. Büyükkolancı, Pisidia Bölgesi Tapınak Mimarisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi. İstanbul 1996.
Çelgin – Kürkçü 2016 A. V. Çelgin – M. Kürkçü, “Termessos'ta Yeni Keşfedilen Pan Temenosu”. Eds. B. Takmer, E. N. Akdoğu Arca – N. Gökalp Özdil, Vir Doctus Anatolicus. Studies in Memory of Sencer Şahin/Sencer Şahin Anısına Yazılar. İstanbul (2016) 238-258 [baskıda].
Çelgin 1997 A. V. Çelgin, Termessos Tarihi. İstanbul 1997.
Çevik 2015 N. Çevik, Likya Kitabı. İstanbul 2015.
De Bernardi Ferrero 1990 D. De Bernardi Ferrero, Batı Anadolu'nun Eski Çağ Tiyatroları. Ankara 1990.
Ducrey 1995 P. Ducrey, “La Muraille est-elle un élément Constitutif d’une cité ?”. Ed. M. H. Hansen, Sources for the Ancient Greek City-State: Symposium August, 24-27, 1994, Acts of the Copenhagen Polis Centre, vol. II. Copenhagen (1995) 245-256.
Hellmann 2010 M.-C. Hellmann, L’architecture Grecque, vol. III: Habitat, Urbanisme et Fortifications. Paris 2010.
Kürkçü 2012 M. Kürkçü, “Termessos Water Construction Search 2011: Dams”. Ed. Anonymous, 3rd IWA Specialized Conference on Water and Wastewater Technologies in Ancient Civilizations. İstanbul (2012) 451-458.
Kürkçü 2014 M. Kürkçü, L'Urbanisme et les Aménagements Hydrauliques de Termessos. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Université de Paris-Sorbonne. Paris 2014.
Lanckoronski 1893 C. Lanckoronski, Les villes de la Pamphylie et de la Pisidie, vol. II: La Pisidie. Paris 1893.
Margueron – Muller 2008 J. - C. Margueron – B. Muller, “La rue dans les villes orientales: Première approche à Mari et Emar”. Ed. Anonymous, La rue dans l’Antiquité Définition, Aménagement, Devenir, Actes du colloque de Poitiers, 7-9 Septembre 2006. Rennes (2008) 17-40.
Martin 1974 R. Martin, L'urbanisme dans la Grèce Antique. Paris 1974.
Martin 1987a R. Martin, “Role des Principes Fonctionnels dans l’urbanisme de la Grèce antique”. Ed. R. Martin, Architecture et Urbanisme. Rome (1987) 89-117.
Martin 1987b R. Martin, “L'espace civique, religieux et profane dans les cités grecques de l'archaïsme à l'époque hellénistique”. Ed. R. Martin, Architecture et Urbanisme. Rome (1987) 549-579.
Michel 2013 C. Michel, “Introduction”. Ed. C. Michel, De la maison à la ville dans l’orient ancien: la ville et les débuts de l’urbanisation. Nanterre (2013) 179- 181.
Pirson 2014 F. Pirson, “Hellenistik Dönem Pergamonu'nda Kentsel Alan ve Şehircilik”. Eds. F. Pirson – A. Scholl, Anadolu'da Hellenistik Bir Başkent Pergamon. İstanbul (2014) 208-225.
Strab. (= Strabon, Geographika) Kullanılan Metin ve Çeviri: Strabon, The Geography of Strabo, vols. V-VI. Trans. H. L. Jones. Cambridge, Massashusetts - London 1928-1929 (The Loeb Classical Library).
Vallet 1996 R. Vallet, “Habuba Kebira ou la naissance de l'urbanisme”. Paléorient XXII/2 (1996) 45-76.
van Nijf 2011 O. M. van Nijf, “Public Space and the Political Culture of Roman Termessos”. Eds. O. M. Van Nijf – R. Alston, Political Culture in The Greek City After The Classical Age. Leuven (2011) 214-242.
Weber 2013 M. Weber, La ville, Traduction revisée, annotée et préfacée par Philippe Fritsch. Paris 2013.