Genel Kamu Liselerinde Psikolojik Yıldırma ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi

Bu araştırmada psikolojik yıldırma ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki yapısı incelenmiştir. Araştırma, Ankara ili Mamak ilçesindeki resmi genel liselerde görev yapan 279 öğretmen üzerinde yürütülmüştür. Araştırmada veri toplamak amacıyla “Olumsuz Davranışlar Ölçeği” ile Örgütsel Bağlılık Ölçekleri” kullanılmıştır. Katılımcılardan elde edilen veriler aritmetik ortalama, standart sapma, t-testi, varyans analizi (ANOVA) ve korelasyon teknikleri ile analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonrasında, katılımcıların psikolojik yıldırmaya çok az maruz kaldıkları belirlenmiştir. Diğer yandan katılımcıların örgütsel bağlılıklarının orta düzeyde olduğu saptanmıştır. Araştırmada psikolojik yıldırma ile örgütsel bağlılık arasında negatif yönde ve orta düzeyde bir ilişki olduğu görülmüştür. Ortaya çıkan bu bulgulara dayalı olarak, öğretmenlerin psikolojik yıldırmaya maruz kalmamalarının, onların örgütsel bağlılıkları üzerinde olumlu bir etki gösterdiği genel sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Psikolojik yıldırma, örgütsel bağlılık, duygusal bağlılık, devamlılık bağlılığı, normatif bağlılık.

The Relationship between Psychological Mobbing and Organizational Commitment in General Public High Schools

In this study, the relationship between psychological mobbing and organizational commitment was examined. The study was conducted on the 279 public high school teachers who work in Mamak district of Ankara. Data were gathered with the “Scale for Negative Behavior” and “Scale for Organizational Commitment”. Data were analyzed with arithmetical mean, standard deviation, t-test, analyses of varyans (ANOVA) and correlation techniques. Analyses showed that the participants were exposed to very little psychological mobbing. On the other hand, it was determined that the participants have a moderate level of organizational commitment. In the study, it was seen that there is a moderate and negative correlation between the two variables. As a conclusion, it was thought that not exposing to the psychological mobbing have a positive effect on the organizational commitment among teachers.

Keywords:

Psychological mobbing, organizational commitment, emotional commitment, continuity commitment, norma,

PDF

___

Akça, B. ve İrmiş, A. (2006) “Yıldırma Davranışının Algılama Boyutu: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma,” 14. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 184-187.
Aksu, A. ve Balcı, Y. (2009) İlköğretim Okullarında Psikolojik Yıldırma ve Psikolojik Yıldırmayla Baş Etme, e-Journal of New World Sciences Academy, Volume: 4, Number: 4, 1367-1380.
Boylu, Y., Pelit, E. ve Güçer, E. (2007) “Akademisyenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma,” Finans, Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, 44(51), 55 – 74.
Brown, B. B. (2003) “Employees Organizational Commitment and Their Perception of Supervisors Relations-Oriented and Task-Oriented Leadership Behaviors.” [Aktaran: Boylu,Y., Pelit, E. ve Güçer, E. (2007) Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 44 (511).]
Bulut, H. U. (2007) Ortaöğretim Öğretmenlerinde Psikolojik Şiddet Düzeyi (Mobbing), Niğde: Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Büyüköztürk, Ş. (2007) Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Ankara: PegemA Yayıncılık.
Cemaloğlu, N. (2007) “Okul Yöneticilerinin Liderlik Stilleri İle Yıldırma Arasındaki İlişki,” Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 77-87.
Çalışkan, O. (2005) Turizm İşletmelerinde Çalışanlara Yapılan Yıldırma Davranışları, Mersin: Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Çelik, C. (2008) İşyerinde Fiziksel Saldırı (Bullying), Adana: Nobel Kitapevi.
Demirgil, A. (2008) İşletmelerde Mobbing Uygulamaları ile Örgütsel Bağlılık İlişkisinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Eğerci, T. Ç. (2009) İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Maruz Kaldıkları Psikolojik Şiddetin (Mobbingin) Örgütsel Güven Düzeyine Etkisi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Ergener, B. (2008) ) İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Yıldırma Yaşamaları İle Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişki, Ankara: Gazi Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Ertürk, A. (2005) Öğretmen ve Okul Yöneticilerinin Okul Ortamında Maruz Kaldıkları Yıldırma Eylemleri (Ankara İli İlköğretim Okulları Örneği), Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Gökçe, A, T. (2006) İş Yerinde Yıldırma: Özel ve Resmi İlköğretim Okulu Öğretmen ve Yöneticileri Üzerinde Yapılan Bir Araştırma, Ankara: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmış Doktora Tezi.
Gündüz, H. B. ve Yılmaz, Ö. (2008) “Ortaöğretim Kurumlarında Mobbing (Yıldırma) Davranışlarına İlişkin Öğretmen ve Yönetici Görüşleri (Düzce İl Örneği),” Milli Eğitim Dergisi, 179(2), 269–282.
Günel, Ö. D. (2010) “İşletmelerde Yıldırma Olgusu ve Yıldırma Mağdurlarının Kişilik Özelliklerine İlişkin Bir Araştırma,” Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(3),37-65.
International Labor Office (ILO) (1998) Violence On The Job-a Global Problem. [Aktaran: Tınaz, P. (2006) İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing), İstanbul: Beta Yayıncılık.]
Karyağdı, A. (2007) Örgütlerde Yıldırma ve Bir Araştırma, Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Katz, D. ve Kahn, R. L. (1977) Örgütlerin Toplumsal Psikolojisi, Ankara: TODAİE Yayınları.
Kocaoğlu, M. (2007) Mobbing (İşyerinde Psikolojik Taciz, Yıldırma) Uygulamaları ve Motivasyon Arasındaki İlişkinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Kurşunoğlu, A., Bakay, E. ve Tanrıöğen, A. (2008) “İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri” Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 101-115.
Kutlu, F. (2006) İş Yerinde Tacizin (Mobbing) Çalışanın Tükenmişliği Üzerine Etkisi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Leymann, H. (1996) “The Contend and Development of Mobbing at Work,” European Journal of Work and Organizational Psychology, 5 (2), 165-184.
Mansur, F.A. (2008) İşletmelerde Uygulanan Mobbingin (Psikolojik Şiddet) Örgütsel Bağlılığa Etkisi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Mercan, N. (2007) Örgütlerde Mobbingin Örgüt İklimiyle İlişkisine Yönelik Bir Araştırma, Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Ocak, S. (2008) Öğretmenlerin Duygusal Taciz (Mobbing)’e İlişkin Algıları (Edirne İli Örneği), Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Onbaş, N. (2007) İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Eğitim Örgütlerinde Duygusal Şiddete İlişkin Görüşleri Üzerine Bir Araştırma, Şanlıurfa: Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Özler, D. E., Şahin, M. D. ve Atalay, C. G. (2008) “Mobbingin Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma,” Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22, 37-60.
Palaz, S., Özkan, S., Sarı, N., Göze, F., Şahin, N. ve Akkurt, Ö. (2008) “İşyerinde Psikolojik Taciz Davranışları Üzerine Bir Araştırma; Bandırma Örneği,” “İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 10(4), 41-58.
Sağlam, A. Ç. (2008) İlköğretim Okullarında Mobbing’e (Psikolojik Şiddete) İlişkin Öğretmen Görüşleri, Eurasian Journal of Educational Research, (32), 133-142.
Sönmezışık, S. (2011) Anadolu Lisesi Öğretmenlerinin Psikolojik Yıldırmaya İlişkin Algıları, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Tüzel, E. (2008) Araştırma Görevlilerinin Maruz Kaldıkları Yıldırma (Mobbing) Davranışlarının Araştırma Görevlilerinin Sahip Oldukları Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi (Gazi Eğitim Fakültesi Örneği), Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi A.B.D.,Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Urasoğlu, H. B. (2007) Ortaöğretim Öğretmenlerinde Psikolojik Şiddet Düzeyi, Niğde: Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Yılmaz A., Özler E. D. ve Mercan N. (2008) “Mobbing ve Örgüt İklimi ile İlişkisine Yönelik Ampirik Bir Araştırma”, Electronic Journal of Social Sciences, 7(26), 334-357.
Yüksel, M. ve Tunçsiper, B. (2011) “The Relationship Between Mobbing and Organizational Commitment in Workplace,” International Review of Management and Marketing, 1( 3), 54-64.