Sağlık Harcamaları ve Yolsuzluk İlişkisi: Bir Sınır Testi Analizi

Yolsuzluk, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin karşı karşıya olduğu en önemli sorunlardan biridir. Halkın sağlık harcamalarını ve performansını olumsuz etkileyen en önemli sorunlar arasında yer almaktadır. Bu çalışma, 1984-2019 dönemi için Dünya Bankası, PRS/ICRG ve IMF verileriyle Otoregresif Dağıtılmış Gecikme (ARDL) ve Dinamik Hata Düzeltme Modeli (ECM) kullanılarak sağlık harcamaları ve yolsuzluk arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Yapısal kırılmalı Lee-Strazizitch birim kök testi, değişkenlerin yapısal kırılmalardan etkilendiğini göstermektedir. Ampirik sonuçlar, Türkiye'deki yolsuzluğun kısa ve uzun vadede sağlık harcamalarını artırdığını göstermektedir. Uzun vadede reel GSYİH, kentsel büyüme oranı, karbon emisyonları, TÜFE'nin yıllık yüzde değişimi ve sağlık harcamaları arasında negatif bir ilişki gözlemlenmiştir. Araştırma bulguları, sosyal refah ve sağlık harcamalarının artırılmasının ekonomik istikrara ve yolsuzlukla mücadeleye bağlı olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Yolsuzluk, Sağlık Harcaması, Reel Gayri Safi Yurt İçi Hasıla, CO2 emisyonu, Enflasyon

The relationship between health expenditures and corruption: A bounds test analysis

Corruption is one of the most important problems facing developed and developing countries. It is among the most important problems that negatively affect public health spending and performance. This study examines the relationship between health spending and corruption using Autoregressive Distributed Latency (ARDL) and the Dynamic Error Correction Model (ECM) with data from the World Bank, PRS /ICRG, and IMF for the period 1984-2019. The Lee-Strazizitch unit root test with structural break shows that the variables are affected by structural breaks. The empirical results show that corruption in Turkey increases health expenditures in the short and long run. In the long run, a negative relationship was observed between real GDP, urban growth rate, carbon emissions, the annual percentage change of CPI, and health expenditure. The research findings suggest that increasing social welfare and health spending depends on economic stability and fighting corruption.

Keywords:

Corruption, Health Expenditures, Real GDP, CO2 Emissions, Inflation. Corruption, Health Expenditures, Real GDP, CO2 Emissions, Inflation.,

PDF

___

Akhbari, R. ve Nejati, M. (2019). The effect of corruption on carbon emissions in developed and developing countries: empirical investigation of a claim. Heliyon, 5(9), e02516.
Akıncı, A. ve Tuncer, G. (2016). Türkiye’de sağlık harcamaları ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki. Sayıştay Dergisi, (102), 47-61.
Asghari, M. (2016). The Role of Corruption and Healthcare Expenditure in the Persian Gulf Region's Health System, Iranian Journal of Health Sciences, 4(2): 19-30.
Albayrak, M. (2020). The Relationship between Public Health Services and Expenditures and Corruption in OECD Countries. BİLTÜRK Journal of Economics and Related Studies, 2 (4), 535-556.
Altuntaş, M. Özyurt, M. (2020). Kentleşme ve sağlık harcamaları: Türkiye üzerine ekonometrik bir çalışma. KAÜİİBFD, 11(22), 891-915.
Altunöz, U. (2013). Türkiye’de Enflasyon, Büyüme ve Finansal Derinleşme İlişkisinin Ampirik Analizi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3 (2), 175-194.
Apergis N, Gupta R, Lau C.K.M. ve Mukherjee Z. (2018) US state-level carbon dioxide emissions: does it affect health care expenditure? Renew Sust Energ Rev 91:521–530.
Artan S., Hayaloğlu P. ve Demirel SK. (2017). BRICS ülkelerinde kamu sağlık harcamaları etkinliğinin belirleyicileri, SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 7(1), 9-30.
Atay Polat M.A. ve Ergun, S. (2018). Yapısal kırılma altında Türkiye’de ekonomik büyüme, CO2 emisyonu ve sağlık harcamaları ilişkisi. Business and Economics Research Journal, 9(3), 481-497.
Aysu A., İlgün, M.F. ve Çobanoğulları G. (2020). Hizmet türleri itibarıyla kamu harcamalarının hava kalitesi üzerindeki etkisi: AB ülkelerine yönelik panel veri analizi, Maliye Dergisi, Temmuz-Aralık 2020, 179:118-139.
Bağdigen, M. ve Dökmen, G. (2006). Yolsuzluklarla kamu harcamaları arasındaki ilişkinin ampirik bir analizi: Türkiye örneği. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 2(4), 23-38.
Boz, C., Taş, N. ve Önder, E. (2020). “The Impacts of Aging, Income and Urbanization on Health Expenditures: A Panel Regression Analysis for OECD countries”, Turkish Journal of Public Health, 18(1): 1-9.
Chaabouni, S. ve Saidi, K. (2017). The dynamic links between carbon dioxide (CO2) emissions, health spending and GDP growth: A case study for 51 countries. Environmental Research, 158, 137-144.
Chattopdhyay, S. (2016). Corruption in healthcare and medicine: Why should physicians and bioethicists care and what should they do? Indian Journal of Medical Ethics, 10 (3), 153. https://ijme.in/articles/corruption-in-healthcare-and-medicine-why-should-physicians-and-bioethicists-care-and-what-should-they-do/
Cohen D. ve Petkov M. (2016). Corruption in healthcare is rife worldwide, finds report. BMJ. Oct 12; 355: i5522.
Çağlayan, E. ve Saçaklı, İ. (2010). Satın alma gücü paritesinin geçerliliğinin sıfır frekansta spektrum tahmincisine dayanan birim kök testleri ile incelenmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1): 121-137.
Çetin, M. A. ve Bakırtaş, İ. (2019). Does urbanization ınduce the health expenditures? a dynamic macro-panel analysis for developing countries. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (61), 208-222.
Çiğdem, G. (2020). COVID-19 and net foreign exchange reserve relationship in Turkey: evidence from ARDL bounds testing approach. Journal of Business, Economics and Finance (JBEF), 9(2), p.80-96.
Demir H. ve Kurt M.E. (2017). Yolsuzluk ve katastrofik sağlık harcamaları. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 7 (14), 363-384.
Demir, M. A. (2019). Yapısal Kırılmalı Birim Kök Testleri Çerçevesinde Türkiye için cari açık sürdürülebilirliliği, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(1), 261-273.
Demir, Ö. ve Tanyıldızı, İ. (2017). Sağlık harcamalarının ekonomik büyüme üzerine etkisi. Fırat Üniversitesi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 1(1), 89-119.
Dumrul, Y. (2019). Sağlık harcamaları ve çevre kirliliği: Asean-5 ülkeleri üzerine bir panel veri analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, Ekim 2019 Özel Sayısı, 396-407.
Ecevit, E., Çetin, M. ve Yücel A.G. (2018). Türki Cumhuriyetlerinde sağlık harcamalarının belirleyicileri: Bir panel veri analizi, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10(19): 318-334.
Esen, E., Çelik Keçili, M. (2022). Economic Growth and Health Expenditure Analysis for Turkey: Evidence from Time Series. J Knowl Econ 13, 1786–1800. https://doi.org/10.1007/s13132-021-00789-8
Feliciano, M., Bezerra, A. ve Santo, A. (2017). Economic growth and inflation rate: implications for municipal revenue and health expenditure of the municipalities of Pernambuco, Brazil. Crescimento econômico e taxa de inflação: implicações na receita municipal e na despesa com saúde dos municípios de Pernambuco, Brasil. Ciencia ve saude coletiva, 22(6), 1979–1990.
Fotaki M. (2020). Why we must talk about ınstitutional corruption to understand wrongdoing in the health sector comment on "we need to talk about corruption in health systems". International journal of health policy and management, 9(5), 206–208.
Glynn, J., Perera, N. ve Reetu V. (2007). Unit root tests and structural breaks: a survey with applications 2007. https://ro.uow.edu.au/commpapers/455
Gövdeli, T. (2019). Health expendıture, economıc growth, and Co2 emıssıons: evıdence from the oecd countrıes. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (31), 488-516.
Habibov, N. (2016) “Effect of corruption on healthcare satisfaction in post-soviet nations: a cross-country ınstrumental variable analysis of twelve countries”, Soc. Sci. Med, 152, s. 119-124.
Kar, M. (2003). Kamu harcama çeşitlerinin ekonomik büyüme üzerine etkisi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 58 (03).
Kılıç, C. ve Kurt, Ü. (2020). Kentleşmenin sağlık harcamaları üzerindeki etkisi: Türkiye için ARDL sınır testi yaklaşımı. KAÜİİBFD, 11(21), 290-305.
Kohler, J. C. ve Bowra, A. (2020). Exploring anti-corruption, transparency, and accountability in the World Health Organization, the United Nations Development Programme, the World Bank Group, and the Global Fund to Fight AIDS, Tuberculosis and Malaria. Globalization and health, 16(1), 101.
Kohler, J. C., Dimancesco, D. (2020). The risk of corruption in public pharmaceutical procurement: how anti-corruption, transparency and accountability measures may reduce this risk. Global health action, 13(sup1), 1694745.
Konuk T. ve Eryer A. (2021). Ekonomik büyüme ve Co2 emisyonunun sağlık harcamaları üzerine etkisi: Türkiye örneği. Internatıonal Journal Of Dıscıplınes In Economıcs- Admınıstratıve Scıences Studıes(Ideastudıes), 30, P. 402-410.
Kunwar, K. B. (2019). Impact of Government Expenditure in Economic Growth of Nepal: ARDL Approach, Contemporary Research: An Interdisciplinary Academic Journal, vol. 3 (1): 33-40
Kutluay Tutar F. Fırat E. ve Balkaya D. (2022). Türkiye’de yolsuzluk ve ekonomik büyüme üzerine bir inceleme: 1995-2020 zaman serisi analizi. International Journal of Disciplines in Economics & Administrative Sciences Studies
Kutluay Tutar, F. ve Ekici, M. (2020). “Ekonomik büyümenin lokomotifi olan sağlık sektörü ve Türkiye uygulaması”, Journal Of Social, Humanities and Administrative Sciences, 6(30), 1335-1342
Lowe M., Adlakha D., Sallis J.F., Salvo D., Cerin E., Moudonand A.V. others. (2022). City planning policies to support health and sustainability: an international comparison of policy indicators for 25 cities, The Lancet Global Health Vol. 10, No. 6e882–e894 Published: June.
Li ZZ, Liu G, Tao R ve Lobont OR. (2021). Do Health Expenditures Converge Among ASEAN Countries? Frontiers in Public Health.; 9:699821. DOI: 10.3389/fpubh.2021.699821. PMID: 34568255; PMCID: PMC8460855.
Lu, H. S., Ho, B. X. ve Miranda, J. J. (2020). Corruption in health systems: the conversation has started, now time to continue it comment on "we need to talk about corruption in health systems". International journal of health policy and management, 9(3), 128–132.
Mackey T. K. (2019). Opening the policy window to mobilize action against corruption in the health sector comment on "we need to talk about corruption in health systems". International journal of health policy and management, 8(11), 668–671.
Monea N. (2014). Stemming the tide: Reducing health care cost inflation through eliminating waste, Senior Honors Theses & Projects. 396.
Müftaudeen O. O., Bello A. A. (2014). Nijerya'da Kamu Sağlık Harcamaları ve Sağlık Sektörü Performansı: Sürdürülebilir Ekonomik Kalkınma için Etkileri. J Econ Finans, 4(3), 39–55.
OECD (2020). Health Spending Data. https://data.oecd.org/healthres/health-spending.htm (22.08.2022).
Patil R. R. (2014). Urbanization as a determinant of health: a socioepidemiological perspective. Social work in public health, 29(4), 335–341. https://doi.org/10.1080/19371918.2013.821360
Peña-Sánchez, A.R., Ruiz-Chico, J., Jiménez-García, M. (2021). Dynamics of Public Spending on Health and Socio-Economic Development in the European Union: An Analysis from the Perspective of the Sustainable Development Goals. Healthcare 2021, 9, 353. https://doi.org/10.3390/healthcare9030353
Rahman, M. M., Khanam, R. ve Rahman, M. (2018). Health care expenditure and health outcome nexus: new evidence from the SAARC-ASEAN region. Globalization and health, 14(1), 113. https://doi.org/10.1186/s12992-018-0430-1
Sancar, C. ve Atay Polat, M. (2021). CO2 emisyonları, ekonomik büyüme ve sağlık harcamaları ilişkisi: Türkiye ve seçilmiş ülke örnekleri için ampirik bir uygulama. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10 (1), 236-252. DOI: 10.33206/mjss.748253.
Sayuti M, Sukeri S. (2022). Assessing progress towards Sustainable Development Goal 3.8.2 and determinants of catastrophic health expenditures in Malaysia. Plos one. 17(2): e0264422. DOI: 10.1371/journal.pone.0264422. PMID: 35213626; PMCID: PMC8880746.
Schneider MT, Chang AY, Chapin A, et al. (2021). Health expenditures by services and providers for 195 countries, 2000-2017. BMJ Global Health. Jul; 6(7): e005799. DOI: 10.1136/bmjgh-2021-005799. PMID: 34330760; PMCID: PMC8327839.
Shao, Q., Tao, R. ve Luca, M. M. (2022). The effect of urbanization on health care expenditure: evidence from China. Frontiers in public health, 10, 850872. https://doi.org/10.3389/fpubh.2022.850872
Şimşir, N, Çondur, F, Bölükbaş, M. ve Alataş, S. (2015). Türkiye’de sağlık ve ekonomik büyüme ilişkisi: ARDL sınır testi yaklaşımı. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, (604), 43-54. https://dergipark.org.tr/tr/pub/fpeyd/issue/48043/607543
Taşkaya, S. ve Demirkıran, M. (2016). “Enflasyon, Gelir ve Sağlık Harcaması Arasındaki Nedensellik İlişkisi”, TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(2), 127-131.
Tekbaş, M. (2019). Kamu harcamalarının ekonomik büyüme üzerine etkisi: 1990-2017 Türkiye örneği, İşletme Araştırmaları Dergisi, 11 (4), 2412-2424
The Lancet Global Health (2020). 2020-30: the decade of anti-corruption?. The Lancet. Global health, 8(1), e1. https://doi.org/10.1016/S2214-109X(19)30500-5
TI (2021). Health and corruption. https://www.transparency.org/en/our-priorities/health-and-corruption
Turgut M., Ağırbaş İ. ve Uğurluoğlu Aldoğan E. (2017). Türkiye’de sağlık harcamaları ve enflasyon arasındaki ilişki. Asos Journal.
UNDP (2011). Fighting corruptıon in the health sector methods, tools and good practıces, USA: United Nations Development Programme.
United Nations Development Programme OoAaI. (2018). 2017 UNDP annual report of the administrator on disciplinary measures and other actions taken in response to fraud, corruption, and other wrongdoing. https://www.undp.org/content/undp/en/home/accountability/audit/office-of-audit-and investigation.html. Accessed Sept 2019.
Wang, D. ve Tomek, W. G. (2007). Commodity prices and unit root tests. American Journal of Agricultural Economics, 89(4), November, 873-889.
Wang, Z., Asghar, M. M., Zaidi, S. ve Wang, B. (2019). Dynamic linkages among CO2 emissions, health expenditures, and economic growth: empirical evidence from Pakistan. Environmental science and pollution research international, 26(15), 15285–15299. https://doi.org/10.1007/s11356-019-04876-x
Wang, C. M., Hsueh, H. P., Li, F. ve Wu, C. F. (2019). Bootstrap ARDL on health expenditure, CO2 emissions, and GDP growth relationship for 18 OECD countries. Frontiers in public health, 7, 324.
World Health Organization & United Nations Children's Fund (‎UNICEF)‎. (‎2018)‎. A vision for primary health care in the 21st century: towards universal health coverage and the Sustainable Development Goals. World Health Organization.
Vavken P, Pagenstert G, Grimm C. ve Dorotka R. (2012). Does increased health care spending afford better health care outcomes? Evidence from Austrian health care expenditure since the implementation of DRGs. Swiss Med Wkly. 2012 Jun 6;142: w13589. doi: 10.4414/smw.2012.13589. PMID: 22674229.
Vian T. (2008). Review of corruption in the health sector: theory, methods and interventions. Health policy and planning, 23(2), 83–94. https://doi.org/10.1093/heapol/czm048
Yaqub, J., Ojapinwa, T. ve Yussuff, R.O. (2012). Publıc Health Expendıture And Health Outcome In Nıgerıa: The Impact Of Governance. European Scientific Journal, ESJ, 8.
Yorulmaz Ö. (2017). Sosyo-ekonomik kalkınma, yolsuzluk ve sağlık göstergeleri arasındaki ilişki: kısmi en küçük kareler yapısal eşitlik modeli uygulaması. Alphanumeric Journal, 5(2), 191-206. http://dx.doi.org/10.17093/alphanumeric.323277
Zaidi, S. ve Saidi S. (2018). “Environmental Pollution, Health Expenditure and Economic Growth in the Sub-Saharan Africa Countries: Panel ARDL Approach.” Sustainable Cities and Society 41: 833–840.