Çanakkale İlinde Hizmet Veren Balıkçı Teknelerinde İş Sağlığı ve Güvenliği

Bu çalışmada, Çanakkale bölgesinde balık avlama faaliyetinde görevli personellerin iş sağlığı ve güvenliğine yönelik davranışları tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla Çanakkale Merkez Liman Başkanlığı’na kayıtlı balıkçı teknelerinde görevli personellere Haziran 2021’de 26 sorudan oluşan bir anket çalışması düzenlenmiştir. Basit rastgele örnekleme yöntemi ile seçilen 103 çalışan tarafından cevaplandırılan anket verileri Sosyal Bilimler için İstatistik Programı 24.0 ile analiz edilmiştir. Katılımcıların 99’u (%96.1) erkek, 63’ü (%61.2) evlidir. Katılımcıların 52’si (%50.5) 25-35 yaş aralığındadır. Katılımcıların sadece 26'sı (%25.2) yüksek öğrenim görmüştür. Katılımcıların 55’i (%53.4) 1-5 yıl arası mesleki tecrübeye sahiptir. Yapılan araştırma sonucunda, 19-24 arası yaş, yüksekokul mezunu ve 1 yıldan az mesleki tecrübeye sahip personellerin diğer gruplardaki personellere göre balıkçılık faaliyetindeki iş sağlığı ve güvenliği çalışmalarına ilişkin daha olumlu cevaplar verdiği tespit edilmiştir. Balık avlama faaliyetlerinde iş sağlığı ve güvenliği ile yaş ve mesleki tecrübe değişkenleri arasında çok yüksek etki düzeyinde anlamlı farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen veriler, yetkili kamu kurum ve kuruluşlarının balıkçılık faaliyetlerine yönelik çalışmaların yetersizliğini, teknelerin limana bağlanmasında yaşanan sorunları ve balıkçılık faaliyetlerinde İSG hizmeti eksikliğini göstermiştir. Tespit edilen sorunlar balıkçılık faaliyetlerine yönelik çalışmaların programlamasında balıkçılık faaliyetinde bulunan personellerin görüşlerini de dikkate alarak gerçekleştirmesi ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın İSG hizmeti alım zorunluluğu hakkında eğitimler düzenleyerek işverenleri bilgilendirmesi ile çözülebilir.

Anahtar Kelimeler:

Balıkçılık faaliyeti, Çalışan davranışları, Risk, Balıkçı teknesi

Occupational Health and Safety in Fishing Boats in Çanakkale Province

In this study, the attitudes of fishermen in Çanakkale region towards occupational health and safety measures have been investigated. For this purpose, a questionnaire consisting of 26 questions was conducted in June 2021 with fishermen working in fishing boats registered to Çanakkale Central Port Authority. Data obtained from responses of 103 randomly selected fishermen indicated that 99 participants (96.1%) were male and 63 (61.2%) were married. Fifty two of the participants (50.5%) were between the ages of 25-35. Only 26 (25.2 %) of the participants received higher education. 55 (53.4%) of the participants had 1-5 years of professional experience. Fishermen between the ages of 19-24, with an associate degree and less than 1 year of professional experience gave more positive answers regarding the occupational health and safety efforts in fishing activities compared to those expressed by the personnel in other groups. There was a significant difference between the occupational health and safety perception and age and professional experience variables in fishing activities. The data obtained indicated insufficient efforts on fishing activities by the authorized public organizations and institutions, docking problems of fishing boats, lack of OHS service in fishing activities. Involvement of fishermen in the planning of fisheries related programs and informing employers about the necessity of mandatory OHS services provided by the Ministry of Labor and Social Security may solve identified problems.

Keywords:

Fishing activity, Employee behavior, Risk, Fishing boat,

PDF

___

Bilir, N. (2016). İş Sağlığı ve Güvenliği Profili: Türkiye. Yayın No: 62, Ankara: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı.
Bütüner, S. (2008). Muğla bölgesi endüstriyel balıkçı teknelerinin yapısal özelliklerinin araştırılması. (Yüksek Lisans Tezi). Muğla Üniversitesi, Türkiye.
Dalyan, O., & Pişkin, M. (2020). İşyerlerinde Ramak Kala Bildirimlerinin İş Kazalarına Etkisi ve İnşaat Sektöründe Uygulama. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1), 133 – 143. doi: 10.28979/comufbed.609675
Dalyan, O., Özkaya, N., Pişkin, M., & Öztürk, Ö. (2021a). Investigation and Comparison of Some Laboratories in Terms of Occupational Health and Safety by ELMERI Observation Method. Journal of Advanced Research in Natural and Applied Sciences,7(2),282–294. doi:10.28979/jarnas.903664
Dalyan, O., Canpolat, E., Dalyan, H., Öztürk, Ö., & Pişkin, M. (2021b). Türkiye’de İş Kazası Eksik Bildirimlerinin İncelenmesi. Karaelmas İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, 5(2), 121–132. doi: 10.33720/kisgd.954724
Doğanyılmaz Özbilgin, Y., & Tok, V. (2017). Investigation of Mersin bay trawl fishermen’s safety at sea awareness. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 34(2), 139-144. doi: 10.12714/egejfas.2017.34.2.04
Eymen, U. E. (2007). SPSS 15.0 Veri Analiz Yöntemleri. Ankara: İstatistik Merkezi (Yayın No: 1), www.istatistikmerkezi.com
Havold, J. I. (2010). Safety culture aboard fishing vessels. Safety Science, 48(8), 1054–1061. doi: 10.1016/j.ssci.2009.11.004
ILO (2010). Handbook for improving living and working conditions on board fishing vessels. (ISBN 978-92-2-124028-0 (web pdf) Switzerland: International Labor Office.
IMO (1974). Denizde Can Emniyeti Uluslararası Sözleşmesi(SOLAS74), Erişim tarihi: 25.06.2021, https://www.imo.org/en/About/Conventions/Pages/International-Convention-for-the-Safety-of-Life-at-Sea-(SOLAS),-1974.aspx
Kaplan, I. M., & Kite-Powell, H. I. (2000). Safety at sea and fisheries management: fishermen's attitudes and the need for co-management. Marine Policy, 24(6), 493-497. doi: 10.1016/S0308-597X(00)00026-9
Kayri, M. (2009). Araştırmalarda gruplar arası farkın belirlenmesine yönelik çoklu karşılaştırma (Post-Hoc) teknikleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,19(1),51-64.
Kılıç, S. (2014). Etki büyüklüğü. Journal of Mood Disorders,4(1),44-46. doi:10.5455/jmood.20140228012836
Krejcie, V. R., & Morgan, W. D. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30, 607-610. doi: 10.1177/001316447003000308
Lafçı, Ö., & Öztekin, A. (2020). Arama/Kurtarma gemilerinde Tahlisiye (Can Kurtarma) faaliyetlerinde L Tipi Matris yöntemi ile risk değerlendirmesi. Çanakkale Onsekiz Mart University Journal of Marine Sciences and Fisheries, 3(2), 66-78. doi: 10.46384/jmsf.746822
Özdamar, K., Odabaşı, Y., Hoşcan, Y., Bir, A. A., Kırcaali-İftar, G., Özmen, A., & Uzuner, Y. (1999). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Pfeiffer, L., & Gratz, T. (2016). The effect of rights-based fisheries management on risk taking and fishing safety. Proceedings of the National Academy of Sciences, 113(10), 2615-2620. doi: 10.1073/pnas.1509456113
Roberts, S. E. (2004). Occupational mortality in British commercial fishing, 1976–95. Occupational and Environmental Medicine, 61(1),16–23.
Soykan, O. (2018). Risk assessment in industrial fishing vessels by L type matrix method and its usability. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences,35(2),207-217. doi:10.12714/egejfas.2018.35.2.15
Tantoğlu, G. (2016). Balıkçı gemilerinde yapılan çalışmaların iş sağlığı ve güvenliği yönünden değerlendirilmesi. (İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlık Tezi). Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı,Türkiye.
Taşlı, B., & Ayaz, A. (2019). Balıkçılık eğitimi ve sertifikalandırılması üzerine bir çalışma. Çanakkale Onsekiz Mart University Journal of Marine Sciences and Fisheries, 2(2), 162-166.
TC. Resmî Gazete, 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu, 22 Mart 1971, Sayı:13799. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=1380&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
TC. Resmî Gazete, 4922 sayılı Denizde Can ve Mal Koruma Hakkında Kanun, 10 Haziran 1946, Sayı: 6333.https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=4922&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=3
TC. Resmî Gazete, Balıkçı Gemilerinin Emniyeti Hakkında Yönetmelik, 23 Şubat 2006, Sayı: 26089.https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=9952&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
TC. Resmî Gazete, Denizde Çatışmayı Önleme Tüzüğü, 29 Nisan 1978, Sayı: 16273. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=714561&MevzuatTur=2&MevzuatTertip=5
TC. Resmî Gazete, İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği, 26 Aralık 2012, Sayı:28509.https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=16909&MevzuatTur=9&MevzuatTertip=5
TC. Resmî Gazete, Özel Teknelerin Donatımı ve Kullanacak Kişilerin Yeterlikleri Hakkında Yönetmelik, 2 Mart 2008, Sayı: 26804. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=12004&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
Ulukan, U. (2016). Balıklar, Tekneler ve Tayfalar: Türkiye’de Balıkçılık Sektöründe Çalışma ve Yaşam Koşulları. Çalışma ve Toplum Dergisi, 1(48),115-141.
Yıldız, S. (2011). Sosyal bilimlerde örnekleme sorunu: Nicel ve nitel paradigmalardan örnekleme kuramına bütüncül bir bakış. Kesit Akademi Dergisi, 3(11), 421-442. doi: 10.18020/kesit.1279