İşyerlerinde Ramak Kala Bildirimlerinin İş Kazalarına Etkisi ve İnşaat Sektöründe Uygulama

− İş kazaları Türkiye’de olduğu kadar Dünyada da önemli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. İş kazalarının gerçekleşmeden önce önlenmesi, proaktif yaklaşımın temelidir. Ramak kala olaylar, iş kazalarının önceden tahmin edilmesini sağlayacak proaktif yöntemlerden en önemlisidir. Daha önce yapılmış olan kaza piramidi çalışmaları, ramak kala (near miss) bildirimlerinin önemini vurgulamaktadır. Bu çalışmanın amacında ise çalışanların ramak kala olaya ilişkin bilgi ve algı düzeylerinin çalışanların demografik özelliklerine göre etkileri tespit edilmiştir. Çanakkale ili kapsamında inşaat şantiyelerinde görevli personeller tarafından cevaplandırılmak üzere bir anket çalışması düzenlenmiştir. 125 çalışan tarafından cevaplandırılan anket verileri Sosyal Bilimler için İstatistik Programı (SPSS) 22.0 ile analiz edilmiştir. Araştırmaya katılan çalışanların 118’i (%94.4) erkek, 87’si (%69.6) bekârdır. Katılımcıların 98’i (%78.4) lise ve üzeri düzeyde eğitim almıştır. Katılımcıların sadece 8’i (%6.4) 50 yaş üzerindedir. Katılımcıların 50’si (%40.0) 3 yıldan az, 58’i (%46.4) 3-5 yıl arası ve 17’si (%13.6) 5 yıldan fazla mesleki tecrübeye sahiptir. Elde edilen verilere göre, katılımcıların%50'sinden fazlasının bildirim sisteminin varlığı, gerekliliği ve iş kazaları arasındaki bağlantıların varlığı hakkında "bilmiyorum" diye cevap verdiği belirlenmiştir. Diğer yandan; katılımcıların eğitim düzeyi ve mesleki tecrübe süresi değişkenleri ile ramak kala olay bilgi düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki saptanamamıştır. Ancak cinsiyet, medeni durum ve yaş değişkenleri ile ramak kala olay bilgi düzeyi arasında anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen veriler ve analiz sonuçları ışığında, çalışanların ramak kala olay bilgisi ve farkındalığının arttırılmasını sağlayacak çalışmaların planlanması ve böylece daha güvenli iş yerlerinin oluşturulmasına katkı sağlayacağı önerilmektedir.

The Impact of Near Miss Notices on Occupational Accidents at Workplaces A Study from Construction

Work-related accidents, as in Turkey emerges as an important issue in the world. Prevention of work accidents before occurrence is the basis of the proactive approach. Near miss events are the most important of the proactive methods for predicting work accidents. The purpose of this study was to determine the effects of knowledge and perception levels regarding the incident according to the demographic characteristics of the participants. For this purpose, a survey has been applied. The survey data answered by 125 employees were analyzed by the Statistical Program for Social Sciences (SPSS) 22.0. Of the employees surveyed, 118 are man and 87 are single. 98 of the participants have high school or higher education. 8 of the attendants are over 50 years of age. Of the participants, 50 people have less than 3 years, 58 people between 3 and 5 years, and 17 people have more than 5 years of professional experience. In the light of the data obtained, it was determined that more than 50% of the participants answered that "I don't know" about the presence of the notification system, its necessity and the presence of connections between work accidents. On the other hand; no significant relation was found between the variables in the education levels and professional experience of the participants and their level of near miss event information. In contrast, it was determined that there was a significant relationship between variables such as gender, marital status and age and the level of near miss event information. The research details will make contribution to the planning of studies and the creation of safer workplaces to increase employee incident information and awareness.

PDF

___

Alli, B. O. (2008). Fundamental principles of occupational health and safety. (2. bs.). Geneva: ILO Yayınları.https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/---publ/document/ publication/wcms_093550.pdf
Anonim. (2011). Theory of accident causes. Erişim adresi: https://iloencyclopaedia.org/part-viii12633/accident-prevention/item/894-theory-of-accident-causes
Durduran, Y., Demir, L. S., Uyar, M., Demirtaş, A., Erdoğan, A., ve Arbağ, H. (2019). Sağlık çalışanlarında iş kazası ve ramak kala olaylara retrospektif bakış. Kocatepe Tıp Dergisi, 20 (3), 131-136. Erişim adresi: https://doi.org/10.18229/kocatepetip.595071
Güven, S. (2018). Ramak kala raporlama. Erişim adresi: https://www.hurriyet.com.tr/ik-yeniekonomi/ramak-kala-raporlama-40737127
İnci, N. (2016). Risk yönetimi ve değerlendirmesi. Erişim adresi: https://docplayer.biz.tr/36721215- Degerlendirilmesi-amac.html
Koçak, D,. Eravcı, D. B., Ayan, B., Çelik, E., ve Akaner, Ö. (2018). İş sağlığı ve güvenliği ILO standartları sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamının geliştirilmesi. Ankara: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi Yayınları. http://www.casgem.gov.tr/dosyalar/yayinlar/582/dosya-582-4752.pdf
Moy, E. B., Akkor, A., Aydın, Ö., Çelik, N., Cankuş, B., Can Mamur, S., ve Karagülle, M. (2018). Önemsenmiyor mu? Bilgi eksikliği mi? Ramak kala olaylar. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 3:70-86. Erişim adresi: https://doi.org/10.26453/otjhs.379758
Odabaş, F. (2019). İnşaat projelerinde ramak kala olaylarının tespiti ve yüksekten düşmelerin önlenmesine yönelik öneri geliştirilmesi (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi
Özdamar, K., Odabaşı, Y., Hoşcan, Y., Bir, A. A, Kırcaali-İftar, G., Özmen, A., ve Uzuner, Y., (1999). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları. https://www.researchgate.net/profile/Gonul_Kircaali_Iftar/publication/315608799_Bilim_ve_arastirm a/links/58d52d844585153378585f01/Bilim-ve-arastirma.pdf
Özkılıç, Ö. (2005). İş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemleri ve risk değerlendirme metodolojileri Ankara: Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu Yayınları. https://1012af86-1cd9-467a-9363- 265bf75a7743.filesusr.com/ugd/6eefe5_dcaeb8efafd0445a8d2350773b3d5ba2.pdf
Özpınar, S. (2018). Bir üniversite hastanesinin dahili birimlerinde çalışan hemşire ve hekimlerin iş kazaları ve ramak kala olaylara maruz kalma sıklığı, bildirim durumları ve etkileyen etmenlerin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi
Perttula, P. (2016). Near misses. Erişim adresi: https://oshwiki.eu/wiki/Near_misses#Definiti%EF%BE%ADon_of_near_misses
Resmî Gazete. (2006). 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/06/20060616-1.htm
Resmî Gazete. (2012). 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/06/20120630-1.htm
Resmî Gazete. (2012). İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/12/20121229-13.htm
Selek Öz, C. ve Nam, D. (2018). Demografik değişkenler ve işle ilgili geçmişin güvenli davranışa etkisi: Gemi inşa sanayiinde bir alan araştırması. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, (1), 124-146. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/491551
Tan, F. C. ve Çalışkan, S. (2018). Yöneticilerin iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarına yönelik algılarının analizi üzerine bir araştırma. Karaelmas İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, 2 (1), 31-44. Erişim adresi: https://doi.org/10.33720/kisgd.384136
Taşyürek, M. (2018). İş kazalarının çoğunluğu kaza geçiren insanların hatasından mı olur?. Erişim adresi: http://www.guvenlicalisma.org/19617-is-kazalarinin-cogunlugu-kaza-geciren-insanlarin-hatasindanmi-olur
Türk Standartları Enstitüsü. (2008). YTS 18001 İş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemleri. Erişim adresi: https://www.turcert.com/standard/ohsas-18001.pdf
WHO. (2017). Dünya Sağlık Örgütü (World Health Organization). Erişim adresi: https://www.who.int/
Yenisarı, B., Mestav, B. ve Öztürk Ö. (2019). Üniversite çalışanlarının iş sağlığı ve güvenliği eğitimi konusundaki bilinç düzeylerinin araştırılması. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5 (2), 339-355. Erişim adresi: https://doi.org/10.28979/comufbed.515572
Yılmaz, A. İ. (2013). İş sağlığı ve güvenliğinde kaza zinciri teorisinin önemi ile açık işletmelerdeki tehlikeli hareketler ve tehlikeli durumlar. MT Bilimsel Yer Altı Kaynakları Dergisi, 3:27-39. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/366555