KUZEYBATI ANADOLU’DA (TÜRKİYE) HAVA TİPLERİ
Bu araştırmada, Kuzeybatı Anadolu’da (Türkiye) 1988-1995 döneminde gözlenen hava tipleri belirlendi. Hava Tiplerinin belirlenmesinde dünyanın değişik sahalarında kullanılan yöntemler araştırma sahasının özelliklerine göre geliştirildi. Araştırma sahasının konum özellikleri nedeniyle çok farklı hava tipinin etkili olduğu gözlenmiştir. Kuzeybatı Anadolu’da hava tiplerinin belirlenmesi çalışmaları sinoptik haritalar (00.00 GMT), hava olayları ve iklim elemanlarının birlikte yorumlanmasıyla gerçekleştirildi. Kuzeybatı Anadolu’da yedi genetik sisteme bağlı oluşan on üç farklı hava tipi belirlenmiştir. Basınç sistemleri ve cephelerin değişik kesimleri farklı hava tiplerinin oluşmasına neden olmaktadır. Belirlenen hava tipleri üç grup halinde ifade edilebilir; Yıllık: Orta Enlem Depresyonu Cepheleri, Orta Enlem Depresyonu Kuzeyi, Orta Enlem Depresyonu Güneyi, Azor Yüksek Basıncı Ortası, Azor Yüksek Basıncı Kuzeyi ve Azor Yüksek Basıncı Güneyi; Soğuk dönem: Azor ve Sibirya Yüksekleri, Sibirya Yüksek Basıncı Ortası, Sibirya Yüksek Basıncı Batısı, Sibirya Yüksek Basıncı Güneyi ve Sıcak dönem: Azor Yükseği/Basra Alçağı, Basra Alçağı ile Oluk. Kuzeybatı Anadolu’da belirlenen hava tipleri iklim özelliklerinin oluşum şartlarını açıklayabilir niteliktedir. Bu yöntemin Türkiye’nin değişik sahalarına uygulanarak geçerliliği sorgulanmalıdır. Yeterli veriye ulaşılabilmesi durumunda daha uzun dönemler çalışılması gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler:
Türkiye, Kuzeybatı Anadolu, İklim Elemanları, Sinoptik Klimatoloji, Hava Tipi
Kuzeybatı Anadolu'da Hava Tipleri
___
- Agee E M, (1991) Trends in Cyclone and Anticyclone Frequency and Comparison with Periods of Warming and Cooling over the Northern Hemisphere. Journal of Climate Vol.4 12:263-267
- Akyol İ (1945) Atmosfer Sarsõmlarõ ve Türkiye’de Hava Tipleri. Türk Coğrafya Dergisi 7/8:1- 36
- Ardel A, Kurter A ve Dönmez Y (1969) Klimatoloji Tatbikatõ. İstanbul:İÜ Coğ. Enst. Yay. s:410
- Bala N (1993) İzmir’de Günlük Hava Tipleri Üzerine Bir Araştõrma (Basõlmamõş bitirme çalõşmasõ). İzmir: Ege Üniv. Ed. Fak. Coğ. Böl.
- Barry R G and Pery A H (1973) Synoptic Climatology: Methods and Aplications. London: Methuen & Co Ltd, 555 pp
- Barry R G and Chorly R J (1992) Atmosphere, Weather & Climate (sixth edition). London and New York:Routledge, 392 pp
- Davies E R, Hayden P B, Gay A D, Phillips W L and Jones G V (1997) The North Atlantic Subtropical Anticyclone. Journal of Climate 10:728-744
- Erlat E (2003) İzmir’in Hava Tipleri Klimatolojisi. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayõnlarõ, No:121, İzmir.
- Erinç S ve Sungur K A (1964) İstanbul'da Hava Tipleri. İst. Üniv. Coğ. Enst. Der. 14:76-86
- Erol O (1999) Genel Klimatoloji (Genişletilmiş 5. Basõm). İstanbul:Çantay Kitabevi, s:445
- Jacobeit J (1987) Variations of Trough Positions and Precipitationn Pattern in The Mediterranean Area. Journal of Climatology, 7:453-476
- Koç T (1989) Türkiye’de 1986 Yõlõ Ekim-Kasõm Aylarõnõn Sinoptik Değerlendirmeleri İle Bu Dönemde Görülen Hava Tipleri (Yayõnlanmamõş yüksek lisans tezi). İÜ Den. Bil. Coğ. Enst. İstanbul.
- Koç T (1992) Batõ Karedeniz de Uygulamalõ İklim Çalõşmasõ (Yayõnlanmamõş doktora tezi) İÜ Deniz Bil ve Coğ. Enst. İstanbul.
- Koç T (1993) Türkiye’de Hava Tipleri. İÜ Den. Bil. Coğ. Enst. Bülten 10:119-134
- Koç T (1999) “Sayõlõ Günler Yöntemi İle Doğal Mevsimlerin Belirlenmesi” Ege Coğrafya Dergisi S:10 s:305-344
- Koç T (2001) Kuzeybatõ Anadolu’da İklim ve Ortam:Sinoptik, İstatistik ve Uygulama Boyutlarõyla. Çantay Kitabevi, ISBN:975-7206-48-2, Haziran 2001, İstanbul.
- Kurter A (1971) Kastamonu ve çevresinin iklimi. İstanbul: İÜ Yay. No: 1627 Coğ. Enst. Yay. N: 62 199 s
- Kutiel H, Maheras P, Türkeş M. and Paz S (2002) North Sea - Caspian Pattern (NCP) – an upper level atmospheric teleconnection affecting the eastern Mediterranean – implications on the regional climate. Theoretical and Applied Climatology 72: 173- 192.
- La Fontaine CV, Bryson RA and Wendland WM (1990) Airstream Regions of Africa and the Mediterranean. Journal of Climate Vol.3 3:366-372
- Meteorological Office (1962) Weather in The Mediterranean Volume I (second edition). London: Her Majesty’s Stationery Office, 362 pp
- Meteorological Office (1963) Weather in The Black Sea. London: Her Majesty’s Stationery Office, 294 pp
- Molvalõ M (1999) Bursa da Hava Tipleri (Basõlmamõş bitirme çalõşmasõ). Balõkesir Üniv. Necatibey Eğ. Fak. Coğ. Eğ. Böl. Balõkesir.
- Nişancõ A (1975) Sõklõk Dağõlõşlarõ ve Hava Durumlarõna Bağlõlõklarõ İçinde Türkiye'nin Yağõş ùartlarõnõn İncelenmesi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yay. N:381 Ed. Fak. Yay. N:73 Araştõrma Serisi N:62. 110 s
- Nişancõ A (1989) Orta Karadeniz Bölümünde Mevsimlik Hava Tipleri Bakõmõndan Önemli Devreler. Atatürk Kül. Dil ve Tar. Yük. Kur. Cilt 1. 1:69-84
- Prezerakos NG (1985) The Nothwest African Depressions Affcting The South Balkans. Journal Of Climatology, 5:643-654
- Pettersen S (1969a) Hava Analizi ve Tahmini, Hareket ve Hareket Sistemleri (Çev: Mehmet Köksal). İstanbul: C 1, Kõsõm I İTÜ Kütüphanesi S: 774, 256 s
- Pettersen S (1969b) Hava Analizi ve Tahmini, Hareket ve Hareket Sistemleri (Çev: Melih Erkmen). İstanbul: C: 1, Kõsõm II İTÜ Kütüphanesi S: 775, 248 s.
- Radionovic D (1987) Mediterranean Cyclones And Their Influence on The Weather And Climate. World Meteorological Organization Genova, 132 pp
- Saaroni H, Bitan A, Alpert P and Ziv B (1996) Continental Polar Outbreaks Into The Levant and Eastern Mediterranean. International Journal of Climate 16:1175-1191
- Serreze MC, Carse F, Barry RG and Rogers JC (1997) Icelandic Low Cyclone Activity: Climatological Features, Linkage with the NAO, and Relationships with Recent Change in the Northern Hemispare Circulation. Journal of Climate. Vol.10 3:453-464
- Türkeş M (1985) Türkiye’de Hava Tipleri (Yayõnlanmamõş yüksek lisans tezi). AÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Ankara.
- Türkeş M (1990) Türkiye'de Kurak Bölgeler ve Önemli Kurak Yõllar. Basõlmamõş Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü, 195 sayfa, İstanbul.
- Türkeş M (1998) Influence of Geopotential Hights, Cyclone Frequency and Southern Oscillation on Rainfall Variations in Turkey. International Journal of Climatology 18:649-680
- Yarnal B (1993) Synoptic Climatology in Environmental Analysis. London and Florida:Belhaven Press, 195 pp
- ISSN: 2148-0877
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2003
- Yayıncı: Murat Karataş