Gürbüz ÖZDEMİR

137

Türkler'de egemenlik anlayışı ve yöneten-yönetilen ilişkisi (Osmanlı dönemine kadar)

Devlet, egemenlik, yöneten-yönetilen gibi kavramlar arasında ayrılmaz bir ilişki bulunmaktadır. Bu ilişkiler, Orta Asya topluluklardan Osmanlı Devleti'ne kadar geçen sürede batıdaki gelişmelerden farklı olarak özgün ve öz itibariyle daha statik nitelikte Türk siyasal kültüründeki yerini almıştır. Bu nedenle Türklerde, hiçbir tartışma yaşanmadan egemenliğin kaynağı Tanrı kabul edilip, egemenliği iktidardaki kutsal hanedana Tanrı'nın verdiği görüşü benimsenmiş ve egemenlik hanedan üyeleri arasında paylaştırılmıştır. Bu durum ademi merkeziyetçi ülüş sisteminin ortaya çıkmasına da yol açmıştır. Gelişen olaylar da, bu statik yapıyı öz itibariyle değiştirememiştir, islam'ın kabulü ile birlikte, tüm alanlarda islam belirleyici olmasına rağmen, Orta Asya geleneğinin izlerini tamamen ortadan kaldıramamış ve bu dönemde de genel hatlarıyla özünü kaybetmeden Islami bir biçim kazanarak sürmüştür. Töre kavramı da, Türklerde önemli bir yere sahip olup, yöneten-yönetilen ilişkisinde belirleyici rol oynamıştır, islam'ın kabulünden sonra ise, töre anlayışı sürmekle birlikte, aynı işlevi kısmen de olsa dinsel kurallar almıştır. Türk tarihi boyunca gerek töre ve gerekse dinsel kurallar aracılığı ile iktidarların hiçbir zaman despot olma imkanı doğmamış ve böylelikle halk da güven içinde yaşamını sürdürmüştür.

There is an inseparable relation between concepts of state, sovereignty, and governer-citizen. From middle-asian era to Ottoman times these relations took their places in Turkish political history as original and genuine static characteristic. That is why in Turks, the God had accepted as the sole source of sovereignty, and the idea of that, this sovereignly is transferred to the dynasty in power and it is shared between the dynasty members had been accepted easily. This caused one man Ulüş System. Although, Islam played a major role in defining every aspect of the life after acceptance of Islam, it could not erased middle-asia tradition totally, and continued without losing its main essence in a Islamic look. Moral laws had an important place in Turkish society and played an important role in governer-citizen relation. After acceptance of Islam, the same understanding continued but the same function has been partially replaced by religious rules. During Turkish histoiy, both moral laws and religious rules did not allow the Power to be despotic and by this rules and laws citizens lived in confidence and comfort.
PDF

___

  • Acar, Fatma, (1999), "Çapraz Tabloların Çözümlenmesinde Logaritmik Doğrusal Modellerin Kullanımı" IV. Ulusal Ekonometri ve istatistik Sempozyumu Bildirileri, Antalya, ss.783-799.
  • Agresti, Alan, (2002), Categorical Data Analysis, Second Edition, John Wiley & Sons, New Jersey.
  • Agresti, Alan ve Anna Gottard, (2007), "Independence in Multi-Way Contingency Tables: S.N.Roy's Breakthroughs and Later Developments, Journal Of Statistical Planning And Inference, http://www.sciencedirect.com, ss. 1 -11.
  • Altaş, Dilek ve Esen Z. Yıldırım, (Haziran 2003), "Lisansüstü Eğitime Giriş Sınavı (LES) Sonuçlarının Üç Yönlü Çapraz Sınıflandırma Tablosu İle İncelenmesi", Marmara Üniversitesi S.B.E. Öneri Dergisi, C.5, S.20, ss.213-223.
  • "Analysis of Categorical Data:Log-linear Analysis", http://www.oxfordjournals.org/our_journals/tropej/online/ma_chapl4.pdf, Erişim Tarihi: 10.06.2008.
  • Bayram, Nuran, (2000), "Kategorik Verilerin Log-Linear Modellerle Analizi", Uludağ Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, C.19, S.1-2, ss.261-267.
  • Demirhan, Haydar ve Canan Hamurkaroğlu,(2005), "Logaritmik Doğrusal Modeller İçin Yeni Gösterimler", VII. Ulusal Ekonometri ve istatistik Sempozyumu Bildirileri, İstanbul, www.ekonometridernegi.org/bildiriler/o3s3.pdf, ss.l-11.
  • Everitt, Brian S ve Graham Dunn, (2001), Applied Multivariate Data Analysis, Second Edition, Arnold Publish, London.
  • Garson, G.David, (2007), "Log-Linear, Logit, and Probit Models", http://www2.chass.ncsu.edu/garson/pa765/logit.htm, Erişim Tarihi: 30.07.2008
  • Goodman, Leo A., (March 1970), "The Multivariate Analysis of Qualitatif Data: Interactions Among Multiple Classifications, Journal of the American Statistical Association, Vol.65, N.329, ss.226-256.
  • Goodman, Leo A., (December 1991), "Measures, Models, and Graphical Display in the Analysis of Cross-Classified Data", Journal of the American Statistical Association, Vol.86,N.416, ss. 1085-1 111.
  • Hagenaars, Jacques A., (1993), Loglinear Models with Latent Variables, Sage Publications, Newbury Park.
  • Jeansönne, Angela, "Loglinear Models", http://online. sfsu.edu/~efc/classes/bio 1710/loglinear/Log%20Linear%20M odels.pdf, Erişim Tarihi: 25.03.2008.
  • Knoke, David ve Peter J. Burke, (1980), Log-Linear Models, Sage Publications, Newbury Park.
  • "Loglinear Analysis", http://www.richmond.edu/~pli/psy538/loglin02/defmition.html
  • "Log-Linear Analysis for an AxBxC Contingency Table", (17.07.2007), http://faculty.vassar.edu/lowry/abc.html, Erişim Tarihi: 10.06.2008
  • "Log-linear Models for Three-way Tables", http ://www. stat.psu.edu/online/development/stat504/05_loglin/10_loglin_in tro.htm, Erişim Tarihi: 06.03.2008
  • "Loglinear Model Analysis in S AS and SPSS", http://www.uky. edu/ComputingCenter/S STARS/www/documentation/Logl -inearModelAnalysisinSASandSPSS.htm, Erişim Tarihi: 06.03.2008.
  • "Log-Linear Analysis of Frequency Tables", www.statsoft.com/textbook/stloglin.html, Erişim Tarihi: 06.03.2008.
  • McCutcheon, Allan L., (2002), Applied Latent Class Analysis, J.A.Hagenaars (Ed.), Cambridge University Pres, Cambridge.
  • "Multivariate Analysis: Sociology 203A Hierarchical Log-linear Models", http://faculty.ucr.edu/~hanneman/ soc203a/loglin.html, Erişim Tarihi: 14.08.2008
  • Oğuzlar, Ayşe, (Ocak 2004), "Hiyerarşik Logaritmik Doğrusal Modeller Arasından En Uygun Modelin Seçimi", Öneri Dergisi, C.6, S.21, ss.235-245.
  • O'Leary, Carole vd., "Multiway Frequency Analysis", http://psych.sci.usq.edu.au/Teaching/Honours/Documents/MFA.pdf, Erişim Tarihi: 24.07.2008.
  • Olmuş, Hülya, (Kasım 2006), "Çok Yönlü Frekans Tablolarının Analizi Üzerine Bir Çalışma", itüdergisi/c fen bilimleri, C.4, S.l, ss.K17-27.
  • "Open and Distance Learning (ODL)", http://www.mathpsyc.uni-bonn.de/doc/cristant/node34.html, Erişim Tarihi: 30.07.2008.
  • Özdamar, Kazım, (1999), Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi-1, Kaan Kitabevi, Eskişehir.
  • "Tests of Independence Using Multiway Contingency Tables in SPSS", http://www.utexas.edu/cc/docs/stat59.html, Erişim Tarihi: 21.12.2007
  • Türkiye İstatistik Kurumu, http://www.tuik.gov.tr
  • Uygun, Hamza, (1989), "Log-Linear Modeller Sosyal Araştırmalarda Kullanılan Yeni Çözümleme Tekniği", Hacettepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, C.7, S. 1-2, ss.241-256.
  • Uygun, Hamza, (1990), "Çapraz Tabloların Çözümlenmesi Ve Log-Linear Modeller", Hacettepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, C.8, S. 1, ss.299-308.
  • Vokey, John R., (2002), "Multiway Frequency Analysis for Experimental Psychologists", Canadian Journal of Experimental Psychology, XXX, xxx-yyy, special issue, http://people.uleth.ca/~vokey/pdf/vokeydoc.pdf, Erişim Tarihi: 14.08.2008.
Bursa Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi-Cover
  • Başlangıç: 1982
  • Yayıncı: Uludağ Üniv. İİBF
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Fear politcs and australia's asylum policies

Alperhan BABACAN

Türkler'de egemenlik anlayışı ve yöneten-yönetilen ilişkisi (Osmanlı dönemine kadar)

Gürbüz ÖZDEMİR