İrfan GÖRKAŞ

VECD METAFİZİĞİ: EBÛ NASR SERRÂC ET-TÛSÎ ÖRNEĞİ

Makalede vecd metafiziği ele alınmaktadır. Örnek olarak Ebû Nasr Serrâc et-Tûsî’nin Kitâbu’l-Lüma‘ı esas alınmaktadır. Vecd metafiziği ‘vecd’ temelli ontolojiyi (ilm-i vücûd)ifade etmektedir. Vecd, mevcûd-varlık kavramının bir türevidir ve isim-mastardır. Vecd metafiziği, mahiyet, iki uç (arke ve sınır), özne, yöntem, kaynak, tamlık, fiil veinfial meselelerini içine almaktadır. Vecd metafiziğinin kavramlarını, vecd, tevâcüd, vücûd, vâcid, mütevâcid, sâkin vâcid, müteharrik vâcid gibi kavramlar oluşturmaktadır.Ebû Nasr Serrâc et-Tûsî (ö. 988) vecd metafiziğini Kitâbu’l-Lüma‘da, Kitâbu’l-Vecd adını verdiği bölümde ele almaktadır. Serrâc’ın ontolojisinin kaynağını Ebû Saîd Ahmed b. Muhammed b. Ziyâd el-Basrî (ö. 952) ve Kitâbu’l-Vecd adlı eseri oluşturmaktadır.

PDF

___

Ahmed Muhtâr Ömer. “V-c-d Madde 5550”. Mu’cemu’l-luğati’l-Arabiyyeti’lmuâsıra. Kahire: Alemü’l-kütüb, 2008.
Ali Sedad. Mizanu’l-ukûl fi’l-mantık ve’l-usûl. İstanbul: Karabet Matbaası, 1303.
Aristoteles. Metafizik, trc. Ahmet Arslan. İstanbul: Sosyal Yayınlar, 1996.
Aristoteles. Metafizik, trc. Y. Guru Sev. İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2016.
Cebecioğlu, Ethem. “İbnü’l-A‘râbî, Ebû Saîd”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 20: 493. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
Ceyhan, Semih. “Vecd”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 42: 583- 584. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
Çağrıcı, Mustafa. “İbn Meserre”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 20: 188-193. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
el-Kuşeyrî, Ebû’l-Kâsım Abdülkerim b. Hevâzin. er-Risâletü’l-kuşeyriyye. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 2001.
el-Miftâh mu’cemu’l-müfehres li-elfâzi’l-Kur’âni’l-Kerîm Tercümesi. trc. Mahmut Çanga, İstanbul: Timaş Yayınları, 1986.
Eraydın, Selçuk. Tasavvuf ve Tarîkatler. İstanbul: Marifet Yayınları, 1990.
es-Sühreverdî, Ebû Hafs Şehâbeddîn Ömer. Avârifu’l-meârif Tasavvufun Esasları. trc. H. Kamil Yılmaz - İ. Gündüz. İstanbul: Erkam Yayınları, 1989.
et-Tûsî, Ebû Nasr Serrâc. el-Lüma‘. trc. H. Kamil Yılmaz. İstanbul: Erkam Yayınları, 1996.
et-Tûsî, Ebû Nasr Serrâc. el-Lüma‘. thk. Abdülhalim Mahmud ve Taha Abdülbaki Sürur. Mısır: Dâru’l-kütübi’l-hadîse, 1380/1960.
Görkaş, İrfan. “Farabi Metafiziğinde Varlık (el-Mevcûd) ve Eklentileri”. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi [BOZİFDER] 11, sy. 11 (2017): 67-90.
İbn Manzûr, Ebû’l-Fazl Cemâleddîn Muhammed. Lisânü’l-Arab. thk. Abdullah Ali el-Kebîr, Muhammed Ahmed Hasebellah ve Hâşim Muhammed eş-Şâzilî. 3 cilt. Beyrut: 1994.
İbnü’l-Arabî. “Muhtasar kitabu’l-vecd”. el-Lüma‘. thk. Abdülhalim Mahmud ve Taha Abdülbaki Sürur. Mısır: Dâru’l-kütübi’l-hadîse, 1380/1960.
İmam Gazzâlî. İhyâu ulûmi’d-dîn. trc. Mehmet A. Müftüoğlu. 2. cilt. İstanbul: Çile Yayınevi, 1981.
Kâşânî, İzzettin Mahmud b. Ali. Misbâhu’l-hidâye ve miftâhu’l-kifâye. trc. Hakkı Uygur vd. İstanbul: Kurtuba Kitap, 2010.
Özköse, Kadir. “Tasavvufî Tecrübede Salikin Kendinden Geçme Durumu: Vecd”, Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi 8, sy. 18 (2007): 65-85.
Uludağ, Süleyman. “el-Lüma‘”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 27: 259. İstanbul: TDV Yayınları, 2003.