Ahmed Yesevî'nin Fakr Anlayışı

Fakr tasavvufî makamlardan biridir. Sûfînin kendini Allah’a ait görmesi ve Allah’a dayanıp güvenmesidir. Allah ile beraberlik ve Allah’tan hoşnutluk fakrın ana mahiyetidir. Ahmed Yesevî fakrı dervişlik olarak almış ve tasavvufu fakr üzerinden tanımlamaya çalışmıştır. Kulun ubudiyetini tam gerçekleştirmesini ve Hakk’ın uluhiyetine halel getirmemesini istemektedir. Ahmed Yesevî hayatın kulluk bilinci içerisinde yaşanmasını fakr tecrübesi olarak ele almıştır. Fakrın makamlarını, fakrın nurlarını, fakrın yollarını, fakrın mevkiilerini ve fakrın âdâbını ayrı ayrı bir şekilde ele alarak fakr ıstılahına ayrı bir anlam boyutu kazandırmıştır. Fakr düşüncesiyle tasavvufî ahlâk ilkelerini ortaya koyan Ahmed Yesevî hikmetlerinde fakr terennümlerini dile getirmiştir. Fakrı yokluk tepesine tırmanmak ve hakikat deryasından marifet incileri toplamak olarak görmüştür. Ahmed Yesevî fakrda kulluk zarafetini, insanlık edebini, toplumsal huzuru ve sonsuzluk yolculuğunu görmüş ve dile getirmiştir. Makalemde Ahmed Yesevî’nin fakr anlayışı onun hikmetleri özelinde ele alınıp değerlendirilmektedir.

___

  • el-Kuşeyrî, Ebu’l-Kâsım Abdülkerim, er-Risâletü’l-Kuşeyrîyye fi ilmi’t-Tasavvuf, (haz.: Ma’ruf Zerrîk & Ali Abdulhamid Baltacı), Darü’l-hayr, Beyrut 1993.
  • es-Serrâc, Ebû Nasr et-Tûsî, el-Luma’, (thk.: Abdulhâlim Mahmud & Ab-dulbaki Sürur), Dâru’l-kutubi’l-hadise, Kahire 1996.
  • Yesevî, Ahmed, Fakr-nȃme, haz. Abdurrahman Güzel, Öncü basımevi, Ankara 2007.
  • _____, Divân-ı Hikmet Seçmeler, haz. Kemal Eraslan, Kültür Bakanlığı yayınları, II. Baskı, Ankara 1991.