İZMİR’DE YEŞİL DÖNÜŞÜM İÇİN ÖNCELİKLİ SEKTÖRLER VE ODAK MEKÂNLAR
İzmir’de doğal kaynaklar üzerindeki baskılar ekonomik faaliyetlerin devamlılığı açısından önemli bir tehdit oluşturmaktadır. Mevcut ekonomik sistemin oluşturduğu risklerin azaltılması İzmir’de yeşil dönüşümün başlatılması ile mümkün olacaktır. Yeşil dönüşüm için başlangıç noktası oluşturmak adına İzmir Kalkınma Ajansı, İzmir’de Yeşil Dönüşüm ve Mavi Fırsatlar Perspektifi dokümanını hazırlamıştır. Bu makale, yeşil dönüşümün İzmir’e sağlayacağı ekonomik, çevresel ve sosyal kazanımları, dönüşüm etkisinin en fazla görüleceği sektörler ve mekânlar üzerinden ortaya koyan Perspektif çalışmasının arka planında gerçekleştirilen sektörel ve mekânsal önceliklendirme analizinin metodolojisini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Makro ve sektörel boyutu kapsayan ve iki aşamalı bir odaklanma analizi içeren bu çalışma; farklı ölçme, hesaplama ve değerlendirmelerden oluşmaktadır. Analiz kapsamında su, atık ve enerji alanlarında dönüşüm ve dönüşümle ortaya çıkacak fırsatlar açısından en fazla odaklanılması gereken sektörlerin mekânsal bağlantılarıyla beraber öne çıkarılması hedeflenmiştir. Makro boyutta sektörel önceliklendirme analizinde, İzmir’de yeşil dönüşüm hedeflerinin hayata geçirilmesi için öne çıkan ana sektörlerin tespiti amacıyla Hedefe Potansiyel Katkı, Stratejik Önem ve Müdahaleye Uygunluk bileşenlerinden oluşan üç boyutlu bir değerlendirme çerçevesi geliştirilmiştir. Değerlendirme sonucunda öne çıkan ana sektörler sanayi ve tarım grubu altında toplanmış ve sektörel boyutta gerçekleştirilen analiz çalışmasına girdi oluşturulmuştur. Öncelikli ana sektörler belirlendikten sonra derinlemesine analizler gerçekleştirilerek öne çıkan alt sektörler ve alt sektörlerin mekânsal yoğunlaşmaları belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler:
Yeşil dönüşüm, sektörel önceliklendirme, mekânsal odaklanma, İzmir Kalkınma Ajansı
PRIMARY SECTORS AND FOCUS AREAS FOR GREEN TRANSITION IN İZMİR
Pressures on natural resources in İzmir pose a significant threat to the continuity of economic activities. Reducing the risks will be possible by initiating green transformation in İzmir. In order to establish a starting point, İzmir Development Agency has elaborated “Green Transformation and Blue Opportunities Perspective in İzmir”. This article aims to reveal the methodology of the sectoral and spatial prioritisation analysis conducted in the background of the Perspective document, which highlights the economic, environmental and social gains that green transformation will provide for İzmir through the priority sectors and focus areas. The methodology used is a two-stage focus analysis including macro and sectoral dimensions. The aim is to reveal sectors to be prioritised for the green transformation in water, waste and energy, as well as the opportunities that will arise with the transition. Macro-level analysis has a three-dimensional evaluation framework consisting of “Potential Contribution to the Target”, “Strategic Importance” and “Suitability for Intervention” components for identifying main sectors for achieving green transformation targets in İzmir. Results gathered under the industry and agriculture groups, provided input for the sectoral level in-depth analysis in which sub-sectors and their spatial focuses were prioritised.
___
- Ateş, S.A. ve Ateş, M. (2015). Sosyo-Ekolojik Dönüşüm Karşısında Türkiye: Bir Alternatif Olarak Yeşil Büyüme. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3(4), 69-94.
- Aydın, H. İ. ve Nasıroğlu, M. M. (2020). Avrupa Birliği Üyelik Sürecinde Türkiye’nin Yeşil Büyüme Göstergelerinin Değerlendirilmesi. Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 1-30.
- Behzadian, M., Kazemzadeh, R.B., Albadvi, A. and Aghdasi, M., (2010). PROMETHEE: A Comprehensive Literature Review on Methodologies and Applications. European Journal of Operational Research, 200 (1), 198-215.
- Belgin, O. and Balkan, D. (2020). Environmental Performance Assessment of Manufacturing Sectors. Clean Technologies and Environmental Policy, 22, 1405–1415.
- ÇŞİDİM (2020). 2020 Yılı İzmir Çevre Durum Raporu. İzmir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, https://webdosya. csb.gov.tr/db/ced/icerikler/-zm-r_2019_cevre_durum_ raporu-20200908103247.pdf, (Erişim tarihi: 15.10.2021).
- EBSO (2019). Üretim ve Kapasite Verileri. Ege Bölgesi Sanayi Odası, İzmir. EPDK (2022). Elektrik Piyasası Sektör Raporu. Haziran 2022. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Ankara.
- ETKB (2020). Ulusal Enerji Denge Tablosu. T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Enerji İşleri Genel Müdürlüğü, https:// enerji.gov.tr/eigm-raporlari, (Erişim tarihi: 10.05.2022).
- Eymirli, E.B. (2020a). Türkiye’de Atık İthalatı; Fırsat mı, Tehdit mi?. Kalkınma Güncesi, İzmir Kalkınma Ajansı, İzmir. Eymirli, E.B. (2020b). Yeşil Büyüme Stratejisi Ülke Uygulamalarına Yönelik Değerlendirmeler. Kalkınma Güncesi, İzmir Kalkınma Ajansı, İzmir.
- GGBP (2014). Green Growth in Practice: Lessons from Country Experiences. Green Growth Best Practice Initiative.
- GGGI (2015). Korea’s Green Growth Experience: Process, Outcomes and Lessons Learned. Global Green Growth Institute, Seoul.
- GGGI (2016a). Green Growth Planning Guidelines, Technical Guideline No. 1. Global Green Growth Institute, Seoul.
- GGGI (2016b). Indonesia Country Planning Framework 20162020. Global Green Growth Institute, Seoul.
- ICLEI-South Asia (2015). Urban Green Growth Strategies for Indian Cities, Vol. 1. Local Governments for Sustainability South Asia, Delhi.
- İTOM (2019). Tarımsal Üretim Verileri. İzmir İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, İzmir.
- İZKA (2015). İzmir Bölge Planı 2014-2023. İzmir Kalkınma Ajansı Yayınları, İzmir.
- İZKA (2021). İzmir Bölgesel Girdi Çıktı Analizi Raporu. İzmir Kalkınma Ajansı Yayınları, İzmir.
- İZKA (2022). İzmir’de Yeşil Dönüşüm ve Mavi Fırsatlar Perspektifi. İzmir Kalkınma Ajansı Yayınları, İzmir.
- Karadaş, H.A. ve Işık, H.B. (2019). Türkiye’de Yeşil Büyüme: OECD Göstergeleri ile İstatistiksel Bir Karşılaştırma. Fiscaeconomia, 3(1), 268-317.
- Kim, S., Kim, H. and Chae, Y. (2014). A New Approach to Measuring Green Growth: Application to the OECD and Korea. Futures, 63, 37–48.
- Kurth, M. H., Larkin, S., Keisler, J. M. and Linkov, I, (2017). Trends and Applications of Multi-Criteria Decision Analysis: Use in Government Agencies. Environment Systems and Decisions, 37 (2), 134-143.
- Megwai, G., Njie, N.I. and Richards, T. (2016). Exploring green economy strategies and policies in developing countries. Int. J. Green Economics, 10 (3-4), 338–357.
- Negra, C. (2013). Agriculture and Climate Change in National Green Growth Strategies, Working Paper No. 49. CGIAR Research Program on Climate Change, Agriculture and Food Security (CCAFS), Copenhagen, Denmark.
- OECD (2011). Towards Green Growth; Summary for Policy Makers. Key OECD Publications.
- Palmisano, O.G., Sardaro, R., La Sala, P. (2022). Recovery and Resilience of the Inner Areas: Identifying Collective Policy Actions through PROMETHEE II. Land, 11, 1181-1203.
- Pekkaya, M. ve Bucak, U. (2018). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Bölgesel Liman Kuruluş Yeri Seçimi: Batı Karadeniz’de Bir Uygulama. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 18. EYİ Özel Sayısı, 253-268.
- Rumbiak, M.M.G., Fauzi, A., Hakim, D.B and Kolopaking, L.M. (2021). Evaluation of Outranking Border Region Sustainable Development in Papua Province – Papua New Guinea Using PROMETHEE. International Journal of Sustainable Development and Planning, 16, 1393-1402.
- SBB (2019). On Birinci Kalkınma Planı 2019-2023. T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Ankara. Sungur, O. ve Maden, S.I. (2016). TR61 Bölgesi (Antalya, Isparta, Burdur) İmalat Sanayi Sektörlerinin PROMETHEE Yöntemi ile Sıralanması. Ege Akademik Bakış, 16 (4), 641-654.
- TB (2021). Yeşil Mutabakat Eylem Planı, T.C. Ticaret Bakanlığı, Ankara.
- TOB (2019). Küçük Menderes Havzası Sektörel Su Tahsisi Eylem Planı. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Ankara.
- TÜİK (2021). İzmir İli Dış Ticaret Verileri. Türkiye İstatistik Kurumu Bölgesel İl Göstergeleri Veri Tabanı, https://biruni. tuik.gov.tr/ilgosterge/?locale=tr, (Erişim Tarihi:12.11.2021).
- UNESCAP (2005). State of the Environment in Asia and the Pacific 2005. United Nations Publication, Thailad.
- WB (2012). Inclusive Green Growth; The Pathway to Sustainable Development. The World Bank, Washington.
- Yıldız F. (2021). Türkiye ve Yeşil Ekonomi: Mevcut Durum ve Öneriler. Politika Notu: 2021/23, İLKE İlim Kültür Eğitim Vakfı, İstanbul.
- Yılmaz, V. ve Doğan, A. (2017). Türkiye’nin Yeşil Büyüme Uygulamalarının Etkinliği. The Journal of Academic Social Science, 57, 277-295.
- ISSN: 2980-0544
- Başlangıç: 2023
- Yayıncı: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
Sayıdaki Diğer Makaleler
ÇUKUROVA BÖLGESEL HAVALİMANININ TR62 DÜZEY 2 BÖLGESİNDE KALKINMAYA ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Kamil Abdullah EŞİDİR, Muhammed ÇUBUK
TÜRKİYE’DE İLLER ARASI GÖÇ İLİŞKİ YAPISI
Mehmet GENÇER, Leyla BİLEN KAZANCIK, Zeyneb ERSAYIN
İZMİR’DE YEŞİL DÖNÜŞÜM İÇİN ÖNCELİKLİ SEKTÖRLER VE ODAK MEKÂNLAR
Sinem ÖZDEMİR DURMUŞLAR, Emine Bilgen EYMİRLİ, Ekrem AYALP
AĞ MODELLERİ İLE MERKEZİ YERLER KURAMININ SENTEZİ: TÜRKİYE’DE İŞLEVSEL BÖLGELERIN BELİRLENMESİ
Leyla BİLEN KAZANCIK, Ömer BİLEN, Ayşe BİLEN ACAR
Prof. Dr. İlhan Tekeli ile Bölge Planlama Üzerine Bölüm 1: Osmanlı Mekânsal Tarihi