Türkiye’de Özel Öğrenme Güçlüğüne İlişkin Yapılan Araştırmaların Betimsel Analizi
Öz
Bu çalışmada ülkemizde özel öğrenme güçlükleri (ÖÖG) ile ilgili olarak 1972-2011 yılları arasında yapılan çalışmalar incelenmiştir. Araştırmaya tarama ve deneysel modelli çalışmalar ile vaka örnekleri incelemeleri alınmıştır. Veriler betimsel analiz yöntemi kullanılarak incelenmiştir. 1995 yılından sonra ÖÖG ile ilgili olarak her yıl araştırma yapıldığı görülmüştür. Ancak araştırılan konuların belli alanlarda yoğunlaşmadığı dikkati çekmiştir.
___
- Akçin, N. (2002). Tüm dil yaklaşımına göre öğretim programını düzenleyen bir
öğretmenin betimsel yazı çalışmasında kullandığı stratejilerin öğrenme
güçlüğü olan öğrencinin yazmasını etkilemesi açısından betimlenmesi.
Yayınlanmamış doktora tezi. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
- Akçin, N. ve Kırcaali İftar, G. (1995, Ekim). İlkokul öğretmenlerinin öğrencilerde sık
görülen “okuma ve yazma sorunları”nın neler olduğuna ilişkin görüşlerinin
belirlenmesi. İlköğretim ve Sorunları Sempozyumu. Abant İzzet Baysal
Üniversitesi, Bolu.
- Akçin, N. ve Güneysu, S. (1995). Okuma becerisinin kazanılmasında görsel algı
gelişiminin rolü. II. Ulusal Özel Eğitim Kongresi. Hacettepe Üniversitesi,
Ankara.
- Alkan, N. (2008). 8-12 yaş çocuklarına uygulanan sözel olmayan öğrenme güçlüğü
skalasının sonuçlarının karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi.
Marmara Üniversitesi, İstanbul.
- Alkaş, L. (1996). Öğrenme bozukluğu olgularında, aşırı hareketlilik-impulsivitenin eşlik
ettiği dikkat eksikliği/aşırı hareketlilik bozukluğunun, sıklığı ve nöropsikolojik
özellikleri. Yayınlanmamış uzmanlık tezi. Trakya Üniversitesi, Edirne.
- Arı, M., Bayhan ve P. Akman, B. (1995, Ekim). İlkokul 1.sınıfa devam eden çocukların
öğrenme güçlüğü ve okuma problemleri açısından taranması ve akademik
başarılarının incelenmesi. II. Ulusal Özel Eğitim Kongresi. Hacettepe
Üniversitesi, Ankara.
- Arslan, D. ve Dirik, M. Z. (2008). İlköğretim ikinci sınıf öğrencilerinin okuma
güçlüklerini gidermede okumayı geliştirici duyuşsal yaklaşımın etkisi. Eğitim
Fakültesi Dergisi, XXI ,1, 1-18.
- Altun, T., Ekiz, D. ve Odabaşı, M. (2011). Sınıf öğretmenlerinin sınıflarında
karşılaştıkları okuma güçlüklerine ilişkin nitel bir araştırma. Dicle Üniversitesi
Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 , 80-101.
- Aydınalp, K. (1972). Özel okuma geriliği. Nöropsikiyatri Arşivi. Cilt IX, 3-4, 175- 184.
- Batum, P. (2007). Öğrenme bozukluklarında ebeveyn kabulu/reddi ile içselleştirme ve
dışsallaştırma sorunlarının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi,
Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
- Baydık, B. (2002). Okuma güçlüğü olan ve olmayan çocukların sözcük okuma
becerilerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış doktora tezi. Ankara
Üniversitesi, Ankara.
- Bilgiç, A., Kılıç, G. B., Gürkan, K. ve Aysev, A. (2006). Dikkat eksikliği hiperaktivite
bozukluğu tanısı konulan bir klinik örneklemde yıkıcı davranış bozuklukları ve
dikkat eksikliği hiperaktivite bozuklukları. Çocuk ve Ruh Sağlığı Dergisi, 2,
54-59.
- Bingöl, A. (2003). Ankara’daki ilkokul 2. ve 4. sınıf öğrencilerinde gelişimsel disleksi
oranı. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 56, 2, 67- 82.
- Çaycı, B. ve Demir, M. K. (2006).Okuma ve anlama sorunu olan öğrenciler üzerine
karşılaştırmalı bir çalışma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Güz, 4, 4, 437- 456.
- Çayır, A. ve Eid, B. N. K. (2010). Öğrenme güçlüğü çeken bir ilköğretim 1. Sınıf
öğrencisinin kaynaştırma sınıfındaki sosyal uyum becerilerinin incelenmesi. 9.
Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, Elazığ.
- Çorlu, M. (2007). Disleksili bireyler iletişim tasarımı eğitimi için uygun bir grup
mudur? Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi,
İstanbul.
- Çölkesen, F. (2010). Özel öğrenme bozukluğu olan çocukların ruhsal profillerinin
değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi,
İstanbul.
- Demir, B. (2005). Okul öncesi ve ilköğretim birinci sınıfa devam eden öğrencilerde özel
öğrenme güçlüğünün belirlenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi.
Marmara Üniversitesi, İstanbul.
- Deniz, M. E., Yorgancı, Z. ve Özyeşil, Z. (2009). Öğrenme güçlüğü görülen çocukların
sürekli kaygı ve depresyon düzeylerinin incelenmesi üzerine bir araştırma.
İlköğretim Online, 8, 3, 694-708.
- Dikmeer, İ. A. ve Gençöz, T. (2009). Özgül öğrenme güçlüğü belirtileri olan çocukların
wisconsin kart eşleme testi ve WISC-R ölçeği puanlarının incelenmesi. Çocuk
ve Ruh Sağlığı Dergisi,16, 1, 3- 12.
- Doğan, O., Erşan, E. E. ve Doğan, S. (2009). İlköğretim öğrencilerinde olası öğrenme
bozuklukları: Bir ön çalışma. Anatolian Journal of Pschiatry, 10, 62-70.
- Doğan, Ö., Turan, F. ve Yükselen, A. (2004). Okuma sorunu olan ve olmayan çocuklar
açısından dile bağlı okuma güçlüklerinin erken tanımlanması. XIV. Ulusal Özel
Eğitim Kongresi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
- Doğru, S. S. Y., Alabay, E. ve Kayılı, G. ( 2010). Determination of word konwledge
and comprehension levels in normal developing and learning disorder children.
Elemantary Education Online, 9, 3, 828-840.
- Elemek, M. A. (2008). Öğrenme bozukluğu olan çocuklarda benlik saygısının ve kaygı
durumunun incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara
Üniversitesi, İstanbul.
- Ercan, Z. ve Haktanır, G. (2001). Kaynaştırılmış ortamda normal gelişim gösteren 8 -11
yaşlarındaki çocukların öğrenme güçlüğü olan akranlarına karşı tutumlarının
incelenmesi. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Dergisi, 1, 4-5, 78-92.
- Erden, G. ve Yalın, A. (2001). Öğrenme güçlüğü olan çocukların işitsel sayı dizisi
testi(gsid-a) örüntüleri. Türk Psikoloji Dergisi, 16, 48,71-84.
- Erden, G., Kurdoğlu, F. ve Uslu, R. (2002). İlköğretim okullarına devam eden türk
çocuklarının sınıf düzeylerine göre okuma hızı ve yazım hataları normlarının
geliştirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 13, 1, 5 -13.
- Erduran, E. (1999). Okul öncesi eğitimde okuma yazmaya hazırlık programları ve
bilişsel yetenek özelliklerinin okuma sürecine etkileri. Yayınlanmamış yüksek
lisans tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
- Erman, Ö, Üçkardeşler, L. ve Gündoğdu, B. (1999). Dikkat eksikliği hipeaktivite
bozukluğunda endojen uyarılmış potansiyeller (p300), Dikkat eksikliği
Hiperaktivite Bozukluğu ve Özel Öğrenme Güçlüğü Sempozyumu, Bildiri
Kitabı, 249-256.
- Erman, Ö. (1997). Öğrenme bozukluğu ve dikkat eksikliği aşırı hareketlilik bozukluğu
olgularının nöropsikolojik ve nörofizyolojik yöntemlerle incelenmesi.
Yayınlanmamış tıpta uzmanlık tezi. Ankara Tıp Fakültesi, Ankara.
- Gücüyener, K., Talı, T. ve Karabacak, N. I. (1998). Öğrenme güçlükleri, dikkat eksikliği
ve hiperaktivite bozukluğunun multidisipliner ve multisentrik araştırması.
TÜBİTAK Araştırma Projesi Proje No. SBAG-1469.
- Kal, D. (2011). Özel öğrenme bozukluğu olan ve olmayan 9-11 yaş çocuklarının kaygı
düzeylerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans bitirme projesi.
İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
- Karaman, D., Türkbay, T., Cöngöloğlu, A. ve Gökçe, F. S. (2006). Özgül öğrenme
bozukluğu ile binişik psikiyatrik bozukluklar. Türkiye’ de Psikiyatri, 8, 3, 145-
150.
- Karaman, D., Türkbay, T. ve Gökçe, F. S. (2006). Özgül öğrenme bozukluğu ve dikkat
eksikliği hiperaktivite bozukluğu binişikliğinin bilişsel özellikleri. Çocuk ve
Ruh Sağlığı Dergisi, 13, 2, 60-68.
- Kesikçi, H. ve Amado, S. ( 2005). Okuma güçlüğü olan çocukların fonolojik bellek,
kısa süreli bellek ve WİSC-R testi puanlarına ait bir inceleme. Türk Psikoloji
Dergisi, 20, 55, 99-110.
- Kirez, E. (2011). Özel öğrenme güçlüğü tanısıkonan çocukların projektif testlerle
değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans bitirme projesi. İstanbul
Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
- Kocagil, S. ( 2011). Anaokulu öğretmenlerinin özel öğrenme güçlükleri konusunda bilgi
ve yeterlilik düzeylerinin araştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans bitirme
projesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
- Koç, M., Tutkun, F. ve Uçan, M. ( 2002). Öğrenme güçlüğü nedeni zihinsel olmayan
öğrencilerin algılama, bütünleştirme ve anlama süreçlerini etkileyen faktörler.
XI. Ulusal Özel Eğitim Kongresi Bildirileri, Konya.
- Koçkar, A. İ. (2006). Parental acceptance- rejection, self-esteem and psyhological
adjustment: children with learning disabilities as compared to children with
ınsulin dependent diabetes mellitus. Yayınlanmamış doktora tezi. Orta Doğu
Teknik Üniversitesi, Ankara.
- Kora, M., Temur, B., Akaygün, S., Akın, E., Çalışır, D., Soyak, G. ve ark. (2004).
Dikkat eksikliği/hiper aktivite bozukluğu ve öğrenme güçlüğünde eğitsel tedavi
izleme süreci. Çocuk Psikiyatrisi Kongresi, İzmir.
- Korkmazlar, Ü. (1992). 6-11 yaş ilkokul çocuklarında özel öğrenme bozukluğu ve tanı
yöntemleri. Yayınlanmamış doktora tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
- Korkmazlar, Ü. ve Güner, O. (2000). “Dyscalculia” matematik öğrenme bozukluğu
üzerine bir araştırma. 10. Ulusal Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Kongresi, İzmir.
- Küçükcaymaz, S. (2011). Okuma güçlüğü olan ilköğretim birinci ve ikinci kademe
öğrencilerinin benlik saygı düzeylerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış
yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
- Lerner, J. W. (1994). Learning disabilities: Theories, diagnosis and teaching strategies.
(6. Basım). Haughton: Mifflin Company .
- Ormanlıoğlu, M. (1985). Geniş Kapsamlı Başarı Testi “WRAT” ın tanıtımı ve disleksi
tanısındaki yeri. Acar Matbaacılık Tesisleri: İstanbul.
- Öktem, Ö. ve Özcan, H. (1991). Okumanın nörofizyolojisi, agrafisiz aleksi ve korunan
okuma becerisi. Nöropsikiyatri Arşivi, 28, 2-4,73-81.
- Öner, A. K. (2006). Müziğin öğrenme güçlüğü çeken çocukların duyarlılıklarının etkisi.
Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
- Öndegider, N., Baykara, B ve Akay, A. P. (2008). Bir çocuk psikiyatrisi polikliniğinde
ayakta izlenen olgulardan DEHB ve /veya ÖÖB tanısı konan çocukların WISCR
testi sonuçlarının karşılaştırılması. New/ Yeni Symposium Journal, 46, 1, 17-
22.
- Özat, N. E. (2010). Öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklarda frostig görsel algı eğitim
programının etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Abant İzzet Baysal
Üniversitesi, Bolu.
- Özen, K. (2011). Özel öğrenme güçlüğü tanısı almış 7-9 yaş çocuklarının geliştirdikleri
zihin kuramı yetenekleri ile sosyal gelişimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
ve sağlıklı gelişim gösteren grup ile karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek
lisans tezi. Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
- Özdemir, Ç. Ö. ( 2006). Disgrafi problemi olan çocuklarda üst eksitrimite motor
eğitiminin yazı üzerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Abant İzzet
Baysal Üniversitesi, Bolu.
- Özkardeş, O. (2012). Türkiye’de özel öğrenme güçlüğüne ilişkin yapılan uygulamalar,
İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 21, 25-38.
- Özkardeş, O. G. ve Haynes, C. (2002). Türk, Amerikalı ve Japon öğrencilerin özel
öğrenme güçlüklerini değerlendirmelerinin karşılaştırılması. XII. Ulusal Özel
Eğitim Kongresi: Yöntemler, Yaklaşımlar, Stratejiler. Ankara, 193- 202.
- Özkardeş, O. ve Leana, M. (2009). Comparisons of intelligence profiles, executive
functions and reading- writing skills of children, follow up study. 18th Biennial
Conference of World Council for Gifted and Talented Children. Vancouver,
Kanada.
- Özmen, R. G. (2005). Öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin okuma hızlarının metinlerde
karşılaştırılması. Eğitim ve Bilim, 30,136, 25-30.
- Palut, B. (2009). Özgül öğrenme bozuklukları ve sosyal beceriler arasındaki ilişki.
Uluslararası Katılımlı II. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongresi. Hacettepe
Üniversitesi, Ankara.
- Palut, B. (2010). Erken çocukluk döneminde özel öğrenme bozuklukları risk faktörleri
ile hikaye anlama ve anlatma becerileri arasındaki ilişki. 20. Özel Eğitim
Kongresi. Gazi Üniversitesi, Gaziantep.
- Palut, B. ( 2011). Okul öncesi dönemde özel öğrenme güçlükleri risk faktörleri, sosyal
beceriler ve ebeveyn tutumları arasındaki ilişki. Ulusal Okul Öncesi Eğitim
Kongresi.Marmara Üniversitesi, İstanbul.
- Pekel, D. ( 2010). Özel öğrenme güçlüğü olan ve olmayan çocukların üst biliş
özelliklerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul
Üniversitesi, İstanbul.
- Razon, N. (1976). Özel bir okuma bozukluğu (Disleksi). İstanbul: İ.Ü. Edebiyat
Fakültesi Yayınları.
- Sarıpınar, S. G. ( 2006). Özgül öğrenme güçlüğü okuma güçlüğünde akademik beceri ve
duyusal motor işlevleri değerlendirme testlerinin kullanılabilirliği.
Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
- Soysal, A. Ş., İlden- Koçkar, A., Erdoğan, E., Şenol, S. ve Gücüyener, K. (2001).
Öğrenme güçlüğü olan bir grup hastanın WISC-R profillerinin incelenmesi.
Klinik Psikiyatri, 4, 225 - 231.
- Şekeral, C. (2010). Üstün zekalı çocuklarda öğrenme bozukluğu belirtilerinin
taranması. Yayınlanmamış yüksek lisans bitirme projesi. İstanbul Ticaret
Üniversitesi, İstanbul.
- Şenel, H. G. (1998). Okuma güçlüğü olan ve olmayan ilkokul öğrencilerinin okuma
düzeylerinin ve dislektik özelliklerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış
doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
- Tuğ, S. (2011). Özel öğrenme bozukluğu, özel öğrenme bozukluğu/ dikkat eksikliği
hiperaktivite bozukluğu tanısı almış çocuklarda depresyon ve kaygı
düzeylerinin nörogelişimsel, eğitsel, kültürel ve sosyal özellikler temelinde
araştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Maltepe Üniversitesi,
İstanbul.
- Turgut, S. (2008). Özgül öğrenme güçlüğünde nöropsikolojik profil. Yayınlanmamış
yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
- Uçur, E. (2005). Öğrenme güçlüğü olan çocukların annenin çocuğunu kabullenme ve
redetme davranışlarını algılamaları ve bu çocukların problem çözümünde
kullandıkları stratejilerin incelenmesi. VIII. Ulusal Psikolojik Danışma ve
Rehberlik Kongresi. İstanbul.
- Uçur, E. (2007). Öğrenme güçlüğü olan çocukların ailelerinin öğrenme güçlüğü ile ilgili
farkındalık düzeylerinin incelenmesi, 9. Rehberlik Sempozyumu. İstanbul.
- Ün, D. (2009). Özel öğrenme güçlüğü yaşayan öğrencilere yönelik bilişsel müdahale
programı. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
- Vanlı, L. (1984). Dislektik çocuklarda nöropsikolojik değerlendirme. III. Ulusal
Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları. Psikologlar Derneği Yayını, 149- 160.
- Yangın, S. ve Sidekli, S. (2006). Okuma güçlüğü yaşayan öğrencilerin kelime tanıma
becerilerinin geliştirilmesine yönelik bir uygulama. Muğla Üniversitesi Sosyal
Bilimler Dergisi (İlke), 16, 1-17.
- Yazıcı, E. (1996). Federal Almanya ‘nın münih kentinde, özel eğitim okulunun öğrenme
güçlüğü bölümüne devam eden türk çocuklarının annelerinin bu kurum ve
eğitim sistemi hakkındaki görüşleri. Yayınlanmamış bilim uzmanlığı tezi.
Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
- Yıldızeli, A. (2000). Öğrenme güçlüğü çeken çocuklara bireyselleştirilmiş öğretim
yöntemiyle matematik öğretimi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Sakarya
Üniversitesi, Sakarya.
- Yiğiter, S. (2005). Sınıf öğretmenlerinin özel öğrenme güçlüğüne ilişkin bilgi düzeyleri
ile özel öğrenme güçlüğü olan çocukların kaynaştırılmasına yönelik tutumları
arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara
Üniversitesi, İstanbul.