Didem AYHAN, Hilal SEKİ ÖZ

Yetişkin Bireylerde Ölüm Algısının Manevi İyi Oluş Üzerine Etkisi

Küreselleşen dünyada insanlığın iç huzura ve özün değerine duyduğu ihtiyaç, manevi iyi oluş kavramının önemini artırmıştır. Tanımlayıcı tipte yapılan bu araştırma ile ölüme verilen anlamın manevi iyi oluşa etkisini incelemek amaçlanmış ve 523 yetişkin birey araştırmaya katılmıştır. Veriler Sosyodemografik Veri Formu, Ölümün Kişisel Anlamları Ölçeği ve Manevi İyi Oluş Ölçeği ile çevirim içi olarak toplanmıştır. Yapılan lojistik regresyon analizinde manevi iyi oluş puanının yordanmasında Yok Olma faktörü puanındaki bir puanlık artış 0,91 kat, Ölüm Sonrası Hayat faktörü puanındaki bir puanlık artış 1,38 kat, yaştaki bir birimlik artış 1,06 kat artış sağlamaktadır. Ayrıca çalışanlarda çalışmayanlara göre manevi iyi oluş 1,66 kat artmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre ölümden sonra hayatın varlığına inanmanın, ileri yaşın ve çalışmanın manevi iyi oluşu artırdığı, ölümü yok olma olarak algılamanın manevi iyi oluşu azalttığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Manevi iyi oluş, Ölüm, Ölüm algısı, Yetişkin bireyler

The Effect of Perception of Death on Spiritual Well-Being in Adults

In the globalizing word, humanity’s need for inner peace and the value of the self has increased the importance of the concept of spiritual well-being. In this descriptive study, it was aimed to examine the effect of the meaning given to death on spiritual well-being and 523 adult individuals participated in the research. Data were collected online using the Sociodemographic Data Form, the Personal Meanings of Death Scale, and the Spiritual Well-Being Scale. In the logistic regression analysis, a one-point increase in the Extinction factor score was 0.91 times, a one-point increase in the Life After Death factor score was 1.38 times, a one-point increase in the spiritual well-being score unit increase provides an increase of 1.06 times. In addition, moral well-being increases 1.66 times in employees compared on on-workers. According to the results of the research, it can be said that believing in the existence of life after death, advanced age and working increase spiritual well-being, and perceiving death as extinction reduces spiritual well-being.

Keywords:

Spiritual well-being, Death, Perception of death, Adult individuals,

PDF

___

Acar H. 2014. Manevi iyi oluş ile dindarlık arasındaki ilişki üzerine bir değerlendirme. Cumhuriyet Ünv İlh Fak Derg, 18(2): 391-412.
Amirmohamadi M, Borhani F, Kiani M, Almasi-Hashiani A, Naghavi B. 2017. The correlation between spritüel well being and depression in elderly patients with cancer in Iran. J Family Med, 15: 129-96.
Arslan H, Konuk Şener D. 2009. Stigma, spiritüalite ve konfor kavramlarının Meleis’ in kavram geliştirme sürecine göre irdelenmesi. Maltepe Ünv Hem Bil Sanat Derg, 2(1): 51-58.
Ata G. 2018. Onkoloji hastalarında manevi iyiliğin umut ve depresyonla ilişkisi. Yüksek lisans tezi, Atatürk Ünv Sağ Bil Ens, Erzurum, Türkiye, pp. 128.
Badur S. 2010. Ölüm üzerine tıbbi çeşitlemeler. Ölüm: Bir topografya. Cogito Derg, 40: 22-25.
Baird P. 2010. Spiritual care ı̇ntervation. Oxford textbook of palliative nursing. Oxford Unv Press, New York, US, pp. 546-553.
Bannink F. 2017. 201 Positive psychology applications: promoting well-being in ındividuals and communities. WW Norton & Company, New York, US, pp. 45-80.
Başar DB. 2013. Hayatın anlamı ve ölüm: Albert Camus’ den yaşam dersleri. Hacettepe Ünv Ed Fak Derg, 30(2): 19-28.
Cohen J. 1988. Statistical power analysis for the behavioral sciences. 2nd Ed, Erlbaum Hillsdale, Nw Jersey, US, pp. 567.
Doğan U. 2019. Madde bağımlılarında spiritüel iyi oluş durumlarının umutsuzluk düzeyleri ile ilişkisi. Yüksek lisans tezi, Fırat Ünv Sağ Bil Ens, Elazığ, Türkiye, pp. 96.
Eğlence R, Şimşek N. 2014. Hemşirelerin maneviyat ve manevi bakım hakkındaki bilgilerinin değerlendirilmesi. Acıbadem Ünv Sağ Bil Derg, (1): 48-53.
Ekşi H, Kardaş S. 2017. Spiritual well-being: Scale development and validation. Spiritual Psycholog Couns, 2(1): 73-88.
Erdoğdu MY, Özkan M. 2007. Farklı dini inanışlardaki bireylerin ölüm kaygıları ile ruhsal belirtiler ve sosyo-demografik değişkenler arasındaki ilişkiler. J Turgut Ozal Med Cen, 14(3): 171-179.
Erişen M, Sivrikaya SK. 2017. Manevi bakım ve hemşirelik. Gümüşhane Ünv Sağ Bil Derg, 6(3): 184-190.
Falkenhain M, Handal PJ. 2003. Religion, death attitudes, and belief in afterlife in the elderly: Untangling the relationships. J Relig Health, 42(1): 67-76.
Ferrell B, Munevar C. 2012. Domain of spiritual care. Prog Palliat Care, 20(2): 66-71.
Gashi F. 2021. Ölüm psikolojisi ve ölüm konusunda dini inancın etkisi. Rumeli İsl Arş Der, 4(7): 80-99.
Gaskin-Wasson AL, Walker KL, Shin LJ, Kaslow NJ. 2018. Spiritual well-being and psychological adjustment: mediated by ınterpersonal needs. J Relig Health, 57(4): 1376-1391.
Gültekin A. 2018. Psikiyatri hastalarının manevi iyilik düzeyleri ile tedaviye uyumları arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, İnönü Ünv Sağ Bil Ens, Malatya, Türkiye, pp. 56.
Gürsu O, Ay Y. 2018. Din, Manevi iyi oluş ve yaşlılık. Int J Soc Res: 11(61): 1176-1190.
Kavalalı Erdoğan T. 2019. Onkoloji hastalarında yalnızlık ve ölüm algısı ile spiritüel iyilik hali arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Ünv Sağ Bil Ens, Samsun, Türkiye, pp. 109.
Klavuz MA, Klavuz E. 2016. Yaşlanma döneminde kayıplarla başa çıkmada manevi danışmanlık hizmetlerinin önemi. In: Uluslararası Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Kongresi I Bildirileri, 7-10 Nisan 2016, İstanbul, Türkiye, pp. 17-40.
Koçanoğlu A. 2005. Personel meanings of death and religiosity as predictors of death anxiety and death fear of university students. Master's thesis, Middle East Technical Unv Soc Sci Ins, Ankara, Türkiye, pp. 2-9.
Mahdian Z, Ghaffari M. 2016. The mediating role of psychological resilience, and social support on the relationship between spiritual well-being and hope in cancer patients. J Fund Ment Health, 18(3): 130-138.
Moberg DO, Brusek PM. 1978. Spiritual well-being: A neglected subject in quality of life research. Soc Indic Res, 5(1): 303-323.
Öner H. 2012. Cerrahi onkolojik hastalarda spritüelite ve yaşam kalitesi. Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Ünv Sağ Bil Ens, Sivas, Türkiye, pp. 3-6.
Restrepo-Madero E, Trianes-Torres M.V, Muñoz-García A, Alarcón R. 2016. Cultural and religious/spritüel beliefs and the ımpact on health that fear to death has on gender and age, among a romani minority group from southern Spain. J Immigr Minor Health, 2016: 1-6.
Peterman AH, Fitchett G, Brady MJ, Hernandez L, Cella D. 2002. Measuring spiritual well-being in people with cancer: the functional assessment of chronic illness therapy-Spiritual Well-being Scale (FACIT-Sp). Ann Behav Med, 24(1): 49-58.
Richardson V, Berman S, Piwowarski M. 1983. Projective assessment of the relationships between the salience of death, religion, and age among adults in America. J Gen Psychol, 109(2): 149-156.
Roff LL, Butkeviciene R, Klemmack DL. 2002. Death anxiety and religiosity among Lithuanian health and social service professionals. Death Stud, 26(9): 731-742.
Öz HS, Kargın M. 2021. Hemşirelik ve ölümü konuşabilmek üzerine bir derleme. Turkiye Klinikleri J Nurs Sci, 13(2): 452-456.
Şahin M. Hemşirelerde ölüm kaygısı, ölmekte olan hastaya bakım vermeye ilişkin tutumlar ve etkileyen faktörler. Yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Ünv Sağ Bil Ens, Aydın, Türkiye, pp. 118.
Tanhan F. 2007. Ölüm kaygısıyla baş etme eğitiminin ölüm kaygısı ve psikolojik iyi olma düzeyine etkisi. Doktora tezi, Ankara Ünv Sağ Bil Ens, Ankara, Türkiye, pp. 252.
Tate DG, Forchheimer M. 2002. Quality of life, life satisfaction, and spirituality: Comparing outcomes between rehabilitation and cancer patients. Am JPhys Med Rehabil, 81(6): 400-410.
Uğurluoğlu D, Erdem R. 2019. Travma geçiren bireylerin spiritüel iyi oluşlarının travma sonrası büyümeleri üzerine etkisi. Dokuz Eylul Unv J Grad Sch Soc Sci, 21(3): 833-858.
Westgate CE. 1996. Spiritual wellness and depression. J Couns Devel, 75(1): 26-35.
WHO. 2022. Coronavirus (COVID-19) Dashboard. URL: https://covid19.who.int/ (erişim tarihi: 21 Mart 2022).
Yalom ID. 2020. Existential psychotherapy. Hachette, New York, US, pp. 544.