Miyokard İnfarktüsü Geçiren Hastaların Anksiyete, Depresyon Düzeyleri ve Stresle Baş Etme Yöntemleri ile Uyku Kalitesi Arasındaki İlişki

Bu araştırma, miyokard infarktüsü geçiren hastaların anksiyete, depresyon düzeyleri ve stresle baş etme yöntemleri ile uyku kalitesi arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini Koroner Yoğun Bakım Ünitesinde yatan 300 hasta oluşturmuştur. Araştırmanın verileri, Hasta Tanıtıcı Özellikler Soru Formu, Hastane Anksiyete-Depresyon Ölçeği, Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği ve Richard-Campbell Uyku Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Araştırma verilerinin değerlendirilmesinde; Kruskal-Wallis, Mann Whitney U ve Spearman’s korelasyon analizleri kullanılmıştır. Araştırmaya katılan hastaların anksiyete (8,03±4,45) ve depresyon (9,28±4,75) puan ortalamaları sınırda bulunmuştur. Uyku kalitesi puan ortalaması (35,6±19,4) düşük bulunurken, stresle baş etme alt boyut puan ortalamaları, Kendine Güvenli Yaklaşım 22,4±3,4, Çaresiz Suçlayıcı Yaklaşım 19,8±4,5, Boyun Eğici Yaklaşım 14,1±3,1, İyimser Yaklaşım 14,9±2,6 ve Sosyal Destek Arama için 10,6±2,3 olarak bulunmuştur. Kendine Güvenli Yaklaşım, İyimser Yaklaşım ve Sosyal Destek Arama ile anksiyete ve depresyon arasında ise negatif yönde ilişki bulunurken, Çaresiz Suçlayıcı Yaklaşım ve Boyun Eğici Yaklaşım ile anksiyete ve depresyon düzeyleri arasında pozitif yönde ilişki bulunmuştur. Uyku kalitesi ile anksiyete, depresyon ve Çaresiz Suçlayıcı Yaklaşım ile arasında negatif yönde ilişki bulunurken, İyimser Yaklaşım ve Kendine Güvenli Yaklaşım ile aralarında pozitif yönde ilişki tespit edilmiştir. Sağlık çalışanları koroner yoğun bakım ünitelerinde miyokard infarktüsü geçiren hastaların ruhsal durumları değerlendirilmeli ve hastalara ruhsal destek sağlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler:

Anksiyete, Baş etme, Depresyon, Miyokard infarktüsü, Uyku kalitesi

Relationship between Anxiety, Depression Levels and Coping Style with Stress and Sleep Quality of Patients with Myocardial Infarction

This research was conducted as a descriptive study to examine the relationship between anxiety, depression levels, coping styles and sleep quality in patients with myocardial infarction. The sample of the study consisted of 300 patients who were admitted to the coronary intensive care unit. The data of the study were collected by using the Patient Characteristics Questionnaire, the Hospital Anxiety-Depression Scale, the Stress Coping Style Scale, and the Richard-Campbell Sleep Questionnaire. In the evaluation of research data; Kruskal-Wallis, Mann Whitney U and Spearman's correlation analyzes were used. The mean scores of anxiety (8.03±4.45) and depression (9.28±4.75) the scores of the patients were found to be limit. While the sleep quality mean score was low (35.6±19.4), the sub-dimension mean scores for Stress Coping Style Scale were Self-confident Approach 22.4±3.4, Helpless Accusatory Approach 19.8±4.5, Submissive Approach 14.1±3.1, Optimistic Approach 14.9±2.6 and Seeking Social Support 10.6±2.3. While there was negative relationship between Self-confident, Optimistic, Seeking Social Support Approach and anxiety and depression, positive relationship was found between Helpless Accusatory and Submissive Approach and anxiety and depression levels. While there was negative correlation was found between the sleep quality scale and the Helpless Accusatory Approach, anxiety and depression, positive relationship was found between Optimistic, Self-confident Approach and sleep quality. Health care providers responsible for the care of patients with acute myocardial infarction followed up in the coronary intensive care unit should evaluate the mental health status of the patients and should be provided psychological support.

Keywords:

Anxiety, Coping, Depression, Myocardial infarction, Sleep quality,

PDF

___

Akkaya S, Polat C, Ede H, Öztürk Ö. 2018. Koroner anjiyografi laboratuvarına sevki yapılan hastalarda; depresyon. anksiyete ve koroner arter hastalığı ciddiyeti ilişkisi. Bozok Tıp Derg, 8(3): 40-45. DOI: 10.1619/bozoktip.407413.
Aktaş H, Şaşmaz CT, Kılınçer A, Mert E, Gülbol S, Külekçioğlu D. Kılar S, Yüce R, İbik Y, Uğuz E, Demirtaş A. 2015. Yetişkinlerde fiziksel aktivite düzeyi ve uyku kalitesi ile ilişkili faktörlerin araştırılması. Mersin Üniv Sağlık Bil Derg, 8(2): 60-70.
Aktaş Yaman Y, Karabulut N, Yılmaz D, Özkan AS. 2015. Kalp damar cerrahisi yoğun bakım ünitesinde tedavi gören hastaların algıladıkları çevresel stresörler. Kafkas J Med Sci, 5(3): 81-86. DOI: 10.5505/kjms.2015.29591.
Allabadi H, Alkaiyat A, Alkhayyat A, Hammoudi A, Odeh H, Shtayeh J, Taha M, Schindler C, Zemp E, Haj-Yahia S, Probst-Hensch N. 2019. Depression and anxiety symptoms in cardiac patients: A cross-sectional hospital-based study in a Palestinian population. BMC Pub Health, 19(1): 232. DOI: 10.1186/s12889-019-6561-3.
Andrechuk CRS, Ceolim, MF. 2015. Sleep quality in patients with acute myocardial infarction. Texto Contexto Enferm, 24(4): 1104-1111. DOI: 10.1590/0104-0707201500002970014.
Aydemir Ö, Güvenir T, Küey L, Kültür S. 1997. Hastane anksiyete ve depresyon ölçeği türkçe formunun geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Türk Psikiyatri Derg, 8(4): 280-287.
Aydemir Y, Doğru Ö, Amasya A, Yazgan B, Gazioğlu Ölmez E, Gündüz H. 2015. Kronik solunum ve kalp hastalıklarında anksiyete ve depresyon sıklığı ve ilişkili özelliklerin değerlendirilmesi. Sakarya Med J, 5(4): 199-203. DOI: 10.5505/sakaryamedj.2015.24392.
Bahar A, Taşdemir HS. 2008. Dahiliye ve cerrahi kliniklerinde yatan hastalarda anksiyete ve depresyon. Atatürk Üniv Hemş YO Derg, 11(2): 9-17.
Bayrak B, Oğuz S, Arslan S, Candar B, Keleş S, Karagöz B, Akpınar G. 2019. Miyokard infarktüsü geçirmiş hastalarda algılanan stresin belirlenmesi. Turk J Cardiovasc Nurs, 10(23): 129-137. DOI: 10.5543/khd.2019.09719.
Burford NG, Webster NA, Cruz-Topete D. 2017. Hypothalamic-Pituitary-Adrenal axis modulation of glucocorticoids in the cardiovascular system. Int J Mol Sci, 18(10): 2150. DOI: 10.3390/ijms18102150.
Ceylan Y, Kaya Y, Tuncer M. 2011. Akut koroner sendrom kliniği ile başvuran hastalarda koroner arter hastalığı risk faktörleri. Van Tıp Derg, 18(3): 147-154.
Cheng M, Lei X, Zhu C, Hou Y, Lu M, Wang X, Wu Q. 2021. The association between poor sleep quality and anxiety and depression symptoms in Chinese patients with coronary heart disease. Psychol Health Med, 28: 1-10. DOI: 10.1080/13548506.2021.1874440.
Çam O, Nehir S. 2011. Miyokart infarktüsü geçirmiş hastaların psikososyal uyumları ile depresyon ve anksiyete düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ege Üniv Hemş YO Derg, 27(2): 47-59.
Çevik S, Sarıtaş Çıtlık S. 2020. Miyokard infarktüsü geçiren hastalarda sağlık anksiyetesinin uyku kalitesine etkisi. Turk J Cardiovasc Nurs, 11(24): 16-22. DOI: 10.5543/khd.2020.38257.
Dağlar G, Nur N. 2014. Gebelerin stresle başa çıkma tarzlarının anksiyete ve depresyon düzeyi ile ilişkisi. Cumhuriyet Tıp Derg, 36: 429-441. DOI: 10.7197/cmj.v36i4.5000076793.
Deveci E, Ozan E, Güleç M, Kırpınar İ. 2012. İlk akut miyokart infarktüsü sonrası erken dönemde depresyon. Anadolu Psikiyatri Derg, 13: 179-183.
Dias DDS, Resende MV, Diniz GDCLM. 2015. Patient stress in intensive care: Comparison between a coronary care unit and a general postoperative unit. Rev Bras Ter Intensiva, 27(1): 18-25. DOI: 10.5935/0103-507X.20150005.
Durusoy E, Yıldırım T, Altun A. 2010. Koroner arter hastalığı poliklinik takibi. Trakya Üniv Tıp Fak Derg, 27(1): 13-18.
Emre N. 2019. Diyabetik hastalarda uyku kalitesi ile anksiyete ve depresyon durumlarının değerlendirilmesi. Turkish J Clinics Lab, 10: 283-288. DOI: 10.18663/tjcl.563733.
Erşan EE, Kelleci M, Baysal B. 2013. Kalp hastalarında psikososyal uyum, depresyon, anksiyete ve stres düzeylerine bir bakış. Klin Psikiyatri, 16: 214-224.
Fırat Akçay F, Dereli Ö. 2016. Miyokart infarktüsü geçiren hastalarda umutsuzluk ve yaşam kalitesinin değerlendirilmesi. J Cardiovascular Nurs, 7(14): 153-161. DOI: 10.5543/khd.2016.72792.
Folkman S, Lazarus RS. 1980. An analysis of coping in a middle aged community sample. J Health Soc Behav, 21(3): 219-239. DOI: 10.2307/2136617.
Funuyet-Salas J, Pérez-San-Gregorio MÁ, Martín-Rodríguez A, Romero-Gómez M. 2021. Quality of life and coping in nonalcoholic fatty liver disease: Influence of diabetes and obesity. Int J Environ Res Pub Health, 18(7): 3503. DOI: 10.3390/ijerph18073503.
Gökçe S, Mert H. 2015. Kalp yetmezliği olan hastaların uyku kalitesi ve ilişkili etmenlerin incelenmesi. Hemş Eğitim Araş Derg, 12(2): 113-120.
Güneşer R, Atalay E. 2020. Ambulans servisi çalışanlarının uyku kalitesi, iş stresi ve beslenme davranışlarının değerlendirilmesi. Hastane Öncesi Derg, 5(2): 143-156.
Johansson A, Windahl M, Svanborg E, Fredrichsen M, Swahn E, Uhlin PY, Edéll-Gustafsson U. 2007. Perceptions of how sleep is influenced by rest, activity and health in patients with coronary heart disease: A phenomenographical study. Scandinavian J Caring Sci, 21(4): 467-475. DOI: 10.1111/j.1471-6712.2007.00496.x.
Johansson I, Karlson BW, Grankvist G, Brink E. 2010. Disturbed sleep, fatigue, anxiety and depression in myocardial infarction patients. Eur J Cardiovasc Nurs, 9(3): 175-180. DOI: 10.1016/j.ejcnurse.2009.12.003.
Karagözoğlu Ş, Çabuk S, Tahta Y, Temel F. 2007. Hastanede yatan yetişkin hastaların uykusunu etkileyen bazı faktörler. Toraks Derg, 8(4): 234-240.
Keskin G, Babacan Gümüş A, Engin E. 2011. Epilepsi hastalarının aleksitimi, uyku kalitesi ve ruhsal belirtiler yönünden incelenmesi. Anatolian J Psychiatry, 12: 114-120.
Köklü M. 2019. Uyku kalitesi ve anksiyete düzeyinin kan basıncı değişikliği ve kalp hızı değişikliği üzerine etkisi, Uzmanlık Tezi, Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Gülhane Tıp Fakültesi, Ankara, Türkiye, pp: 29-45.
Kutlu R, Işıklar Özberk D, Gök H, Demirbaş N. 2016. Kardiyoloji yoğun bakım ünitesinde yatan hastalarda anksiyete ve depresyon sıklığı ve etki eden faktörler. Türk Göğüs Kalp Damar Cer Derg, 24(4): 672-679. DOI: 10.5606/tgkdc.dergisi.2016.13227.
Malakar AK, Choudhury D, Halder B, Paul P, Uddin A, Chakraborty S. 2019. A review on coronary artery disease, its risk factors, and therapeutics. J Cell Physiol, 234(10): 16812-16823. DOI: 10.1002/jcp.28350.
Matsuda R, Kohno T, Kohsaka S, Fukuoka R, Maekawa Y, Sano M, Takatsuki S., Fukuda K. 2017. The prevalence of poor sleep quality and its association with depression and anxiety scores in patients admitted for cardiovascular disease: A cross-sectional designed study. Int J Cardiol, 228: 977-982. DOI: 10.1016/j.ijcard.2016.11.091.
Önder H. 2018. Nonparametric statistical methods used in biological experiments. BSJ Eng Sci, 1(1): 1-6.
Özer Canlı Z, Şenuzun F, Tokem Y. 2009. Miyokart enfarktüslü hastalarda anksiyete ve depresyonun incelenmesi. Türk Kardiyol Dern Arş, 37(8): 557-562.
Özlü ZK, Özer N. 2015. Richard-Campbell uyku ölçeği geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Türk Uyku Tıbbi Derg, 2: 29-32. DOI: 10.4274/jtsm.02.008
Pınar ŞE, Arslan Ş, Polat K, Çiftçi D, Cesur B, Dağlar G. 2014. Gebelerde uyku kalitesi ve algılanan stres arasındaki ilişkinin incelenmesi. Dokuz Eylül Hemş Fak Derg, 7(3): 171-177.
Richards K. 1987. Techniques for measurement of sleep in critical care. Focus Crit Care, 14(4): 34-40.
Sakman Z. 2019. Koroner arter hastalığı olan bireylerde uyku kalitesi ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep, Tükiye, pp: 20-24.
Selye H. 1952. The Story of the Adaptation Syndrome. ACTA. Inc Medical Publisher, Montreal, Canada, pp: 225.
Son H, Friedmann E, Thomas SA, Son YJ. 2016. Biopsychosocial predictors of coping strategies of patients postmyocardial infarction. Int J Nurs Pract, 22(5): 493-502. DOI: 10.1111/ijn.12465.
Şahin NH, Durak A. 1995. Stresle başa çıkma tarzları ölçeği: üniversite öğrencileri için uyarlanması. Türk Psikoloji Derg, 10(34): 56-73.
Tenekeci EG, Kara B. 2016. Miyokart infarktüsü geçiren bireylerde uyku kalitesi ve yorgunluk arasındaki ilişki. Gülhane Tıp Derg, 58: 366-372. DOI:10.5455/gulhane.210780.
Thygesen K, Alpert JS, Jaffe AS, Chaitman BR, Bax JJ, Morrow DA, White HD. 2018. Fourth universal definition of myocardial infarction. J Am Coll Cardiol, 72(18): 2231-2264. DOI: 10.1016/j.jacc.2018.08.1038.
Trinder J, Waloszek J, Woods MJ, Jordan AS. 2012. Sleep and cardiovascular regulation. Pflugers Arch, 463(1): 161-168. DOI: 10.1007/s00424-011-1041-3.
TÜİK. 2018. Türkiye İstatistik Kurumu. Ölüm nedeni istatistikleri. URL: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Olum-Nedeni-Istatistikleri-2018-30626 (erişim tarihi: 23 Şubat 2021).
WHO. 2020. World Health Organization. The top 10 causes of death. URL: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/the-top-10-causes-of-death (erişim tarihi: 23 Şubat 2021).
Yalçınkaya S. 2006. ST yükselmesiz miyokard infarktüsünde risk belirlemesi. Anadolu Kardiyol Derg, 6(1): 2-7.
Yıldırım Kocaman N, Öztürk S. 2016. Kardiyovasküler hastalıklarda güncel psikososyal yaklaşımlar. Kardiyovasküler Hemş Derg, 7(2): 60-68.
Zigmond AS, Snaith PR.1983. The hospital anxiety and depression scale. Acta Psychiatr Scand, 67(6): 361-370. DOI: 10.1111/j.1600-0447.1983.tb09716.x.