Mudurnu’da Sürdürülebilir Turizm Gelişiminde Etnobotanik

Etnobotanik, yerel halk tarafından kullanılan, korunan ve yönetilen bitkilerin çalışmasıdır. Yerel halkın gastronomik, medikal, dinsel ve diğer amaçlarla bitkilerin kullanımına yoğunlaşmaktadır. Etnobotanik bir yandan, çeşitli bitkilerin potansiyel ekonomik değerini belirleyen diğer yandan da sürdürülebilir turizm pazarı ile bağı olan hızla büyüyen bilimsel bir alandır. Destinasyonlarda yerel halkın kültürü ve kültürel mirası, yerli ve yabancı turistler için önemli bir çekim öğesidir. Günümüzdeki ve yakın gelecekteki destinasyonların, mevcut bir gastronomik kültür taşıdığı varsayıldığından sürdürülebilir turizm olgusunda; yenilebilir bitki türlerinin ve geleneksel etnobotanik bilgisinin kullanılabileceği açıkça görülmektedir. Son yıllarda, sürdürülebilir turizm anlayışının ortaya çıkmasıyla, yenilebilir bitki türlerinin geleneksel kullanımı ile gastronomi sunumları arasındaki ilişkiyle ilgili olabildiğince çok bilgi toplanması için farklı bilimsel çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmada, Mudurnu’da sürdürülebilir turizm faaliyetleri için özel ilgi gören geleneksel besin ve yerel bitki kaynakları incelenmiş ve özellikle köylerde yaşayan kişilerle ve yöre halkıyla görüşmeler yapılmıştır. Bu çalışma için Mudurnu, ekoturizm arzının ana öğeleri olan doğal, tarihsel ve kültürel kaynaklarının zenginliği nedeniyle tercih edilmiştir. Ayrıca, yöresel gastronomi alanında geleneksel etnobotanik bilgisinin kullanımına ve bunun sürdürülebilir turizm gelişimine olan etkisine özellikle dikkat edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Mudurnu, Etnobotanik, Sürdürülebilir Turizm

Ethnobotany in the Development of Sustainable Tourism in Mudurnu

Ethnobotany is the study of plants used, conserved and managed by the local people. It deals with local people knowledge of a particular use of plants in gastronomical, medical, religious, and other purposes. Ethnobotany is a rapidly growing scientific topic and it is predominantly linked to economic botany: on the one hand to determine the potential economic value of various plants and, on the other, to make a link with a relatively new aspect of sustainable tourism market. The culture and heritage of destinations are significant pull-factors in attracting domestic and international tourists. Sustainable tourism phenomenon today and in the near future is in the direction of the assumption that the relevant destination contains gastronomic culture. In recent years, different studies have been conducted in terms of collecting as much information as possible about the relationship between traditional use of edible plant species with gastronomic offer and the increase of sustainable tourism development. The traditional food and local plant resources of a particular interest for sustainable tourism activities in Mudurnu were investigated in this paper. Mudurnu was preferred for this study because of its rich natural, historical and cultural resources which contain as main parts of ecotourism supply. To reach the objective of this study, some interviews were utilized on a key important people and local people living in villages. In this study, special attention was paid to the use of traditional ethnobotany knowledge in local gastronomy and its effect to sustainable tourism development.

Keywords:

Mudurnu, Ethnobotanic, Sustainable Tourism,

PDF

___

Aker G, Terzihan B. 2013. Karadeniz mutfak kültürü. Sabancı Üniv, Murat Belge ile röportaj. Sabancı Üniversitesi, İstanbul.
Arıkan İ, Ünsever İ. 2014. Turizm ekinoksu-tarım ekonomisi odaklı yörelerde turizmin gelişim modeli. Eko-Gastronomi Derg, 1(1): 17-25.
Baysal A. 2003. Beslenme kültürümüz (3 b.). Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Bolu Tarım Master Planı. 2003. Bolu Tarım Master Planı. Bolu: Bolu Valiliği Tarım İl Müdürlüğü - İl Tarım ve Kırsal Kalkınma Master Planlarının Hazırlanmasına Destek Projesi a, Bolu.
Bramwell B, Lane B. 1993. Sustainable tourism: An evolving global approach. J Sustainable Tourism, 1-5.
Çakılcıoğlu M. 2005. Turizm odaklı sürdürülebilir kalkınma için bir yöntem önerisi. Tasarım Kuram Derg, 9(16): 27-42.
Demir C, Çevirgen A. 2006. Turizm ve çevre yönetimi: sürdürülebilir gelişme yaklaşımı. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
Diker O, Türker N, Kaya FB. 2017. Eskişehir’in etnobotanik çeşitliliğinin eko-gastronomi faaliyetleri çerçevesinde incelenmesi. Karabük Üniv Sosl Bil Derg, (3): 51-58.
Döker MF. 2013. Karadeniz bölgesi. Türkiyenin bölgeleri dersi 2012-2013 Notu. Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü, Sakarya.
Gökçeel E. 2017. Mudurnu. N. Doğan (Dü.) içinde, Bolu ve mutfak kültürü (s. 495-559). Abant İzzet Baysal Üniv Bolu Halk Kültürünü Araştırma ve Uygulama Merkezi, Bolu.
Halıcı N. 2001. Karadeniz bölgesi yemekleri. Güray Ofset Matbaacılık, Ankara.
Hoşcan N. 2017. Seyahat acentelerinde sürdürülebilir pazarlama yaklaşımının kullanımı: Batı Karadeniz destinasyonu örneği. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Çevre Bilimleri Anabilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
Hoşcan N. 2018. Küreselleşme sürecinde yöresel gastronomik ürünlerin üretiminde ve pazarlanmasında kooperatifçilik üzerine bir model önerisi. Güncel Turizm Araş Derg, 2(1):390-413.
Karaca OB, Yıldırım O, Çakıcı C. 2015. Gastronomi turizminde otlar, ot yemekleri ve sağlıkla ilişkisi üzerine bir araştırma. J Tourism Gastron Stud, 3(3): 27-42.
Karagöz A, Zencirci N, Tan A, Takın T, Köksel H, Sürek M, Özbek K. 2010. Bitki genetik kaynaklarının korunması ve kullanımı. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi Bildiriler Kitapçığı, 155-177, Ankara.
Kayode J, Akinyele O, Ayeni MJ. 2017. Ethnobotany of ecological-based tourist centres in the western zone of Ekiti State, Nigeria. Ecol Evol Biol, 2(5): 78-86.
Kaypak Ş. 2010. Ekolojik turizmin sürdürülebilirliği. Uluslararası Alanya İşletme Fak Derg, (2): 93-114.
Keçeli T. 2004. Batı Karadeniz Bölgesi (Bolu-Zonguldak-Bartın-Kastamonu) ciğerotları (Hepatıcae) florası. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Ankara.
Kendir G, Güvenç A. 2010. Etnobotanik ve Türkiye’de yapılmış etnobotanik çalışmalara genel bir bakış. Hacettepe Üniv Ecz Fak Derg, 30(1): 49-80.
Kuntay O. 2004. Sürdürülebilir turizm planlaması. Alp Yayınevi, Ankara.
Külköylüoğlu O, İkizce N. 2006. Mudurnu ilçesinin biyolojik zenginlikleri. Mudurnulular Derneği Bülteni, Kasım 2006: 30-32.
Leung YF, Marion JL, Farrell TA. 2008. The role of recreation ecology in sustainable tourism and ecotourism. S. F. McCool, & R. N. Moisey içinde, Tourism, recreation and sustainability: Linking culture and the environment. CABI, Oxfordshire.
Liu Z. 2003. Sustainable tourism development: a critique. J Sustainable Tourism, 11(6): 459-475.
Luković M, Kostić M. 2017. Traditional ethnobotanical knowledge ın 21th century as an ımportant element of sustainable tourism. The Second International Scientific Conference Tourism In Function Of Development Of The Republic Of Serbia Тourism product as a factor of competitiveness of the Serbian economy and experiences of other countries Thematic Proceedings, 273-289, Banja, University Of Kragujevac Faculty Of Hotel Management And Tourısm In Vrnjaĉka Banja.
Özçağlar A. 2015. Batı Karadeniz Bölgesi. Türkiyenin coğrafi bölgeleri II Ders Notları. Ankara Üniversitesi, DTCF, Ankara.
Sarıkaya M, Zişan KF. 2007. Sürdürülebilir kalkınmada işletmenin rolü: kurumsal vatandaşlık. Yönetim ve Ekon Derg, 14(2): 221-233.
Servi H, Akata I, Çetin B. 2010. Macrofungal diversity of Bolu Abant Nature Park (Turkey). African J Biotech, 9(24): 3622-3628.
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Bakanlığı. 2019. Türkiye’nin biyolojik çeşitliliği. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Ankara.
Tosun C. 2001. Challenges of sustainable tourism development ın the developing world: The case of Turkey. Tourism Manag, 22(3): 289-303.
Tunçkol B. 2017. Bolu ili florasına katkılar. Mudurnulular Dern Bült, 68-73.
UNEP, UNWTO. 2005. making tourism more sustainable - A guide for policy makers. UNEP, Paris.
Youell R, Wornell R. 2005. Quality as a key driver in sustainable rural tourism business. D. Hall, I. Kirkpatrick, & M. Mitchell içinde, Rural tourism and sustainable business. Channel View Publications, Toronto.
Yücel E, Şengün İY, Çoban Z. 2012. Afyonkarahisar çevresinde gıda olarak tüketilen yabani otlar ve tüketim biçimleri. Biyol Çeş Kor, 5(2): 95-105.