Bahar KÖKÇÜ, Onur ESEN, İsmet UYSAL

13521

Çanakkale kent merkezindeki aktarlarda satılan tıbbi bitkiler

Bu araştırmada, Çanakkale kent merkezinde bulunan ve tıbbi bitki ticareti yapan 10 aktar 2013 yılı sonbahar ve kış aylarında ziyaret edilmiş ve satılan tıbbi bitki drogları incelenerek bilimsel adları belirlenmiştir. Araştırma sonucuna göre, 92 familyaya ait 244 cins ve 280 bitki taksonunun satıldığı tespit edilmiştir. Takson sayısı bakımından en büyük 4 familya Asteraceae 22 , Rosaceae 22 , Fabaceae 21 ve Lamiaceae 19 ’dir. Bu bitkilerin kullanım amaçları; cilt hastalıkları ve saç bakımı 47 , solunum sistemi 43 , sindirim sistemi 40 , üriner sistem 39 ve dolaşım sistemi 38 rahatsızlıkları olarak belirlenmiştir. Bitkilerin en çok kullanılan kısımlarının oranları; %25.24 ile yaprakları ve %16.01 ile meyveleri iken diğer kısımları %13.59 ile tohumları, %13.34 kökleri ve %13.34’lük çiçekleri olarak bulunmuştur. Bu bitkilerin kullanım şekilleri incelediğinde; yaklaşık %25 i yenilerek kullanılırken, diğerleri dekoksiyon, infüzyon, tıbbi yağ ve lapa şekilde kullanılmaktadır
Anahtar Kelimeler:

tıbbi bitkiler, aktar, Çanakkale, Türkiye

Medicinal plants sold in Çanakkale/Turkey city center herbalists

In this study; 10 herbalists, trading medicinal plants and located in the city center of Çanakkale, were visited in autumn - winter of 2013 and sold medicinal plants drugs were scientificly named through examined. According to results of this study, 244 genus and 280 taxa belongs to 92 families were sold. The biggest 4 families in terms of their number of taxon were Asteraceae 22 , Rosaceae 22 , Fabaceae 21 and Lamiaceae 19 . Purposes of these plants were determined as; in skin diseases and hair care 47 , respiratory system 43 , digestive system 40 , urinary system 39 and cardiovascular system diseases 38 . While rate of mostly used parts of plants; leaves with 25.24% and fruits with 16.01%, other parts were found as seeds 13.59%, roots 13.34% and flowers 13.34%. When usages of these plants were examined; approximately 25% of them were used through eating, others were used through decoction, infusion, medicinal oil and mash
Keywords:

medicinal plants, herbalist, Çanakkale, Turkey,

PDF

___

  • Altan,Y., Uğurlu, E., Gücel, S., Şenkata, 1999. Erzurum ve Çevresinin Etnobotanik Özellikleri. 1st International Symposium on Protection of Natural Environment and Ehrami Karaçam, Kütahya-Türkiye, 132-139.
  • Anonim, 2005. Medicinal and Aromatic Plants Working Group-ECP/GR.
  • Anonim, 2010-2013. Çanakkale Devlet Hastanesi ve Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Hasta Başvuru Veri Tabanı.
  • Anonim, 2014. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Çanakkale İli Brifing Raporu. S:5-7.
  • Aydın, S. 2004. Anadolu Diyagonali: Ekolojik Kesinti Tarihsel-Kültürel Bir Farklılığa İşaret Edebilir mi?, Kebikeç İnsan Bilimleri için Kaynak Araştırmaları Dergisi, 17:117-137.
  • Başer, K.H.C. 1998. Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Endüstriyel Kullanımı. TAB Bülteni, 13 (14):19-43.
  • Başer, K.H.C., Honda, G., Miki, W., 1986. Herb Drugs And Herbalists In Turkey. Institute for the Study of Languages and Cultures of Asia and Africa, Studia culturae Islamicae, 27, Tokyo.
  • Bayram, E., Kırıcı, S., Tansı, S., Yılmaz, G., Arabacı, O., Kızıl, S., Telci, İ., 2010. Tıbbi Ve Aromatik Bitkiler Üretiminin Arttırılması Olanakları. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi Bildiriler Kitabı-I, 437–456, 11– 15 Ocak, Ankara.
  • Baytop, T. 1999. Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi, Geçmişte ve Bugün. Nobel Tıp Kitabevleri, II. Baskı ISBN: 975-420-021- 1.İstanbul, 480s.
  • Çömlekçioğlu, N., Karaman, Ş., 2008. Kahramanmaraş Şehir Merkezindeki Aktar’larda Bulunan Tıbbi Bitkiler. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 11(1).
  • Davis P.H. (Ed.), 1965-1985. Flora of Turkey and East Egean Islands, Vol. 1-9. Edinburgh Univ. Press, Edinburgh.
  • Davis P.H., Mill, R. R., Tan, K. (Edlr.), 1988. Flora of Turkey and East Egean Islands, Vol. 10. Edinburgh Univ. Press, Edinburgh.
  • Ekim, T., Koyuncu, M., Vural, M., Duman, H., Aytaç, Z., Adıgüzel, N. 2000. Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı, Ankara (Eğrelti ve Tohumlu Bitkiler), Red Data Book Of Turkish Plants (Pteridophyta And Spermatophyta), 246s, Ankara.
  • Esen, O., Özdilek, H., G., Uysal, İ., 2011. Çanakkale Şehir Merkezi’nde Dış Ortam Hava Kalitesi Ve Hava Kirliliği İle Tetiklenen Hastalık Morbiteleri (2005‐2011), X. Ulusal Ekoloji Ve Çevre Kongresi, 04-07 Ekim 2011, Çanakkale.
  • Faydaoğlu, E., Sürücüoğlu, M. S., 2011. Geçmişten Günümüze Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Kullanılması ve Ekonomik Önemi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2011, 11 (1): 52 – 67.
  • Güner A. ve Ekim T., (Edlr.) 2014. 1. Resimli Türkiye Florası, Cilt 1. Ali Nihat Gökyiğit Vakfı, Flora Araştırmaları Derneği ve Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
  • Güner A., Özhatay N., Ekim T., Başer K.H.C. (Edlr.), 2000. Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol. 11. Edinburgh: Edinburgh University Press, Edinburgh.
  • Gürson O., Özçelikay G., Asil E., 2005. A Study On Medicinal Herb Trading Applications In Ankara. Türkiye Klinikleri J Med Ethics. 13:191–194.
  • Heinrich, M., Barnes, J., Gibbons, S., Williamson, E. M., 2004. Fundementals of Pharmacognosy and Phytotherapy. Churchill Livingstone, Edinburgh.
  • IPNI, 2012. The Inernational Plant Name Index, http://www.ipni.org/.
  • Lewin, R. 2000. Modern İnsanın Kökeni, TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları. Çeviri: N. Özüaydın, 7. basım, TÜBİTAK, Ankara.
  • Malyer, H., Aydın, Ö. A., Tümen, G., Er, S., 2004. Tekirdağ ve Çevresindeki Aktarlarda Satılan Bazı Bitkiler ve Tıbbi Kullanım Özellikleri. Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, (7):103-112.
  • Monteiro, J.M., Araujo, E.L., Amorim, E.L.C., Albuquerque, U.P. 2010. Local markets and medicinal plant commerce: A review with emphasis on Brazil. Economic Botany. 64(4): 352-366.
  • Özbek, H., 2005. Cinsel ve Jinekolojik Sorunların Tedavisinde Bitkilerin Kullanımı. Van Tıp Dergisi: 12 (2):170-174.
  • Özer, Z., Tursun, N., Önen, H., 2001. Yabancı Otlarla Sağlıklı Yaşam (Gıda ve Tedavi). Ankara. 4Renk Yayınları. 133s.
  • Polat, R., Satıl, F., Çakılcıoğlu, U., 2011. Medicinal plants and their use properties of sold in herbal market in Bingöl (Turkey) district, Biodicon, 4(3):25-35.
  • Selvi, S., Satıl, F., Polat, R., Çakılcıoğlu, U., 2012. Kazdağlarından (Balıkesir-Edremit) Toplanan Ve Bölgedeki Aktarlarda Satılan Tıbbi Bitkiler Üzerine Bir Araştırma, Kazdağları III. Ulusal Sempozyumu, 24-26 Mayıs 2012, Edremit Balıkesir, 505-513.
  • Tulukçu, E, Sağdıç, O. 2011. Konya’da aktarlarda satılan tıbbi bitkiler ve kullanılan kısımları, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 27(4): 304-308.
  • Uysal, İ., Gücel, S., Tütenocaklı, T., Öztürk, M. 2012. Studies On The Medicinal Plants Of Ayvacık-Çanakkale In Turkey. Pakistan Journal of Botany, 44:239-244, Special Issue March.
  • Van Overwalle, G., 2007. Medicinal and Aromatic Plants. Chapter 9.
Biyolojik Çeşitlilik ve Koruma-Cover
  • ISSN: 1308-5301
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Başlangıç: 2008
  • Yayıncı: Ersin YÜCEL
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Physocardamum davisii ve Bornmuellera cappadocica türlerinin polen ve tohum morfolojileri

Mehmet FIRAT, Birol BAŞER

Çanakkale kent merkezindeki aktarlarda satılan tıbbi bitkiler

Bahar KÖKÇÜ, Onur ESEN, İsmet UYSAL