Saʻdî-i Şîrâzî’nin Mersiyeleri

Fars edebiyatının ünlü simalarından olan Saʻdî-i Şîrâzî’nin manzum eserlerinde on tane mersiye bulunmaktadır. Bu mersiyeler içerisinde özellikle son Abbâsî halifesi Müstaʻsım Billâh’ın 1258 yıllında Bağdat’ı işgal eden Hûlâgû’nun emriyle öldürülmesi ve Bağdat’ın işgali hakkında yazılan mersiyeler özel bir yere sahiptir. Saʻdî mersiyelerinde olayları çıplak ve pratik bir gözle inceleyip ele almıştır. Mersiyelerinde zulme, çirkinliğe, övgüye, iyiliğe, acıya, kedere, dünyanın vefasızlığına ve ölüme vurgu yapmıştır. Mersiyelerinde feleğe sitem etmiş, dünyanın geçici ve aldatıcı olduğuna işaret etmiş, ölen şahıs veya yıkılan şehrin arkasından üzüntüsünü ifade etmiştir. Saʻdî’nin haklarında mersiye yazdığı şahıslar genellikle nüfuzlu kişilerdir. Bu makalede Saʻdî’nin yazdığı on mersiye ele alınmış ve bunları kimler için yazdığı konusuna değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Saʻdî-i Şîrâzî, Mersiye, Bağdat, Abbasî

PDF

___

Âldâvud, Seyyid Alî. “Atâbekân-i Fars” Dâiretü’l-Muʻârif-i Bozorg-i İslâmî. Tahran: Merkez-i Dâiretü'l-Muʻârif-i Bozorg-i İslâmî, 6: 1373.
Kazvînî, Muhammed. Memdûhîn-i Şeyh Saʻdî. Tahran: Saʻdî Şinâsî, 1377.
Merçil, Erdoğan Müslüman Türk Devletleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1991.
Muhakkik, Mehdî. Saʻdî ve Mersiyye Serâî. Tahran: Saʻdî Şinâsî, 1391.
Özdemir, Hacı Ahmed. “Müstaʻsım Billâh” DİA, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 32: 2006.
Perest, Hamîd Yezdân. Âteş-i Pârsî. Tahran: Enteşârât-i İtlâʻât, 1: 1393.
Sa‘dî-i Şîrâzî. Ebû Abdillâh Muslihüddîn. Metn-i Kâmil-i Dîvân-i Şeyh Ecel-i Saʻdî-i Şîrâzî; Gülistân ve Bostân ve Mecâlis. Nşr. Müzâhir Musaffâ. Tahran: Kanûn-i Maʻrifet, 1238.
Sa‘dî-i Şîrâzî. Bûstân-i Saʻdî/Saʻdînâme. Nşr. Gulâm Muhsîn Yûsûfî. Tahran: Enteşârât-i Hârezmî, 1368.
Sa‘dî-i Şîrâzî. Şeyh Muslihüddîn. Gülistân-i Saʻdî, Nşr. Muhammed Ali Fürûğî. Tahran: Enteşârât-i Koknûs, 1362.
Toprak, M. Faruk. “Mersiye” DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 29: 2004.
Yıldırım, Nimet. Fars Mitolojisi Sözlüğü. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2006.