Ülkem TANIKER, Süreyya ÖZBEN, İlker KURBETLİ

Orta Anadolu Bölgesi’nde kirazlarda Leucostoma kanserinin tespiti ve yaygınlığı

Bu çalışmada, kiraz (Prunus avium L.) ağaçlarında kuruma ve geriye ölüm problemine neden olan Sitospora kanserine neden olan Cytospora türlerinin tespitii, bölgemizdeki yaygınlığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Sürvey, 2013-2014 yıllarında kiraz bahçelerinde Lazarov (1961) yöntemine göre yapılmıştır. Afyon, Ankara, Konya ve Isparta illerine ait 8 ilçe ve 79 bahçeden toplam 304 adet bitki örneği alınmıştır. Alınan örneklerden 304 adet Cytospora spp. izolatı elde edilmiştir. Tüm kültürler eğik agar ortamına alınarak +4 °C’de buzdolabında saklanmıştır. Sürvey sonuçlarına göre her bahçe için hastalıklı ağaç yüzdeleri bulunduktan sonra tartılı ortalama ile o bölgeye ait hastalığın yaygınlık oranları bulunmuştur. Sitospora kanseri hastalık yaygınlık oranı Afyon ilinde % 21,03, Ankara ilinde % 61,29, Konya ilinde % 5,82 ve Isparta ilinde % 38,39 ve olarak bulunmuştur. Verilere göre bölgemizde Sitospora kanseri hastalık yaygınlık oranı % 21,25 olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Ankara, Afyon, Konya, Isparta, kiraz, Leucostoma spp.

Prevalence and incidence of Leucostoma canker on cherry trees in the Mid-Anatolia Region

Bu çalışmada, 2013-2014 yılları arasında Orta Anadolu Bölgesi’nde kiraz (Prunus avium L.) ağaçlarında kuruma ve geriye ölümlere neden olan Leucostoma kanseri hastalık etmeni Leucostoma spp.’nin tespiti, bölgemizdeki yaygınlığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, Afyon, Ankara, Konya ve Isparta illerine ait 8 ilçede yürütülmüştür. Bu illere ait toplam 79 kiraz bahçesinden 304 adet Leucostoma spp. izolatı elde edilmiştir. Sürvey sonuçlarına göre Leucostoma kanseri hastalık yaygınlık oranı en çok %61.29 ile Ankara ili kiraz bahçelerinde tespit edilmiştir. Isparta ilinde %38.39 ve Afyon ilinde %21.03 bulunmuştur. En az yaygınlık oranı %5.82 ile Konya ilinde tespit edilmiştir. Leucostoma kanseri hastalığının Orta Anadolu Bölgesi’nde bulunan kiraz ağaçlarındaki hastalık yaygınlık oranı %21.25 olarak belirlenmiştir.

Keywords:

Ankara, Afyon, Konya, Isparta, cherry, Leucostoma spp.,

PDF

___

Barakat R.M., Johnson D.A., 1997. Expansion of cankers caused by Leucostoma cincta on sweet cherry trees. Plant Disease, 81, 1391-1394.
Biggs A.R., 1989. Temporal changes in the infection court after wouding of peach bark and their association with cultivar variation in infection by Leucostoma persoonii. Phytopathology, 79, 627-630 p.
Bora T., Karaca İ., 1970. Kültür bitkilerinde hastalığın ve zararın ölçülmesi. Ege Üniversitesi Yardımcı Ders Kitabı, Yayın No: 167, Ege Üniversitesi Matbaası. Bornova-İzmir,43 s.
Çalış Ö., Yanar Y., 2015. Tokat yöresinde kiraz ve vişne ağaçlarında ölümlere neden olan hastalık etmenlerinin belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 32 (2), 32-40 doi:10.13002/jafag803.
Çeliker N.M., Kural İ., 2007. Ege bölgesinde özellikle kiraz ve diğer meyve ağaçlarında kurumaya neden olan Sitospora kanseri. Türkiye II. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, Isparta, 276 s.
Çeliker M.N., Poyraz D., 2007. Muğla ili Datça ilçesinde badem ağaçlarında kurumaya neden olan fungal hastalıklar üzerine çalışmalar. Türkiye II. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, Isparta, 274 s.
Gökçe A.Y., Turak S., Albayrak S., Aktaş R., 2011. Doğu Anadolu Bölgesinde meyve ağaçlarında sorun olan fungal etmenlerin tespiti. Bitki Koruma Bülteni, 51 (1), 33-44.
FAO, 2018. www.fao.org (Erişim tarihi: 23.10.2018).
Katırcıoğlu Y.Z., Maden S., Akıllı S., Ulubaş Serçe Ç., 2010. Karadeniz bölgesinde kestane kanserinin biyolojik mücadelesi üzerine araştırmalar. Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri, Ankara, 83 s.
Knof H.E., 1972. Forest entomological studies in Iraq. II. The pest problem of poplar cultivation. Zeitschrift Für Angrew and Entomologie, 71 (1), 83-89.
Kural İ., 1994. Malatya ve Elazığ illerinde kayısılarda kanser ve kurumalara neden olan Cytospora spp.’nin biyolojisi ve ekonomik önem taşıyan kayısı çeşitlerinin duyarlılık düzeyleri üzerine araştırmalar. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü, Bitki Koruma Anabilim Dalı, Ankara, 78 s.
Kural İ., Erdiller G., 1995. Kayısıda Cytospora kanseri (Leucostoma cincta (Fr) Hohn)’nin Malatya ve Elazığ koşullarında gelişimi ve bazı kayısı çeşitlerinin duyarlılık düzeylerinin belirlenmesi üzerinde çalışmalar. VІI. Türkiye Fitopatoloji Kongre Bildirileri, 26-29 Eylül,1995, Adana, 103- 106.
Lazarov A., 1961. Karantina na rastenijata Zemizdat. In: San Jose Kabuklu Biti ve Mücadelesi, 1971. Gencay Matbaası, 1971, İstanbul.
Ogawa J.M., Zehr E.I, Ritchie G.W., Urio K., Uyemeto, J.K., 1995. Compendium of stone fruit disease. American Phytopathological Society Press. USA, 128 pp. Rozsnyay Zs. D., 1977. Cytospora canker and dieback of apricots. EPPO Bulletin, 7 (1), 69-80.
Spotts R.A., Facteau T.J., Cervantes L.A., Chestnut N.E., 1990. Incidence and control of Cytospora canker and bacterial canker in a young sweet cherry orchard in Oregon. Plant Disease, 74, 577–580 p.
Sutton B.C., 1980. The Coelomycetes. Fungi imperfecti with pycnidia, acervuli and stromata. CMI. Kew, Surrey, England.
TÜİK 2018. Türkiye İstatistik Kurumu verileri. www.tuik. gov.tr (Erişim tarihi: 23.10.2018).
Yılmaz E., 2013. Ege bölgesinde kirazlardan elde edilen Leucostoma türlerine ait izolatların ve patojenik özelliklerinin belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış), Aydın,115 s.