Meryem ELMALI, Abdullah YILMAZ

Değişik fasulye çeşitlerinde fasulye tohumböceği [Acanthoscelides obtectus (Say) (Col.: Bruchidae)]' nin gelişme ve çoğalması

Bu araştırmada, Türkiye'de tescilli olarak üretilen Yunus 90, Önceler 98, Göynük 98, Şehirali 90, Karacaşehir 90, Akman 98 fasulye çeşitlerinde Fasulye tohumböceği [Acanthoscelides obtectus (Say)]'nin yumurtlama öncesi, yumurtlama, yumurtlama sonrası süreleri, günlük ve toplam yumurta sayısı, erkek ve dişi bireylerin ömürleri, yumurta açılma süresi ve oranı, larva dönemi süresi ve ölüm oranı, pupa+kokon içindeki ergin süresi ve ölüm oranı, eşey oranı, erkek ve dişi birey ağırlıkları ile fasulye tanelerindeki ağırlık kaybı çalışılmıştır. Fasulye çeşitlerinin protein, nişasta, tanen oranları, tane kabuğu kalınlığı ve tane iriliği ile A. obtectus'un büyüme, gelişme ve çoğalması arasındaki ilişki araştırılmıştır. Çalışmalar 25+2 °C sıcaklık ve %50±5 orantılı neme ayarlı iklim odasında yürütülmüştür. Fasulye çeşitlerine göre A.obtectus'un larva dönemi süresi, erkek ve dişi ağırlığı, ergin çıkış süresi, erkek ve dişi ömrü, yumurtlama süresi, birinci dönem larva ölüm oranı ve fasulye çeşitlerinin tane kabuğu kalınlığı ve A. obtectus'un fasulye çeşitlerinde oluşturduğu ağırlık kaybı istatistiksel olarak farklı bulunmuştur. Fasulye çeşitlerinin protein oranları ile A.obtectus'un larva dönemi süresi, tane büyüklükleri ile birinci dönem larva ölüm oranı arasında doğrusal bir ilişki tespit edilmiştir. Protein oranı en yüksek çeşit olan Karacaşehir 90 çeşidinde larva dönemi 19.45 gün olmasına karşın, protein oranı %20.48 ile en düşük çeşit olan Yunus 90'da larva dönemi süresi 15.03 gün bulunmuştur. Tane büyüklüğü sınıflandırmasına göre; larva dönemi ölüm oranı küçük taneli olan Karacaşehir 90'da %76.36 ile en yüksek bulunmasına karşın iri taneli çeşit olan Göynük 98'de larva ölüm oranı % 16.92 ile en düşük bulunmuştur. Fasulye çeşitlerinin tanen, nişasta oranları ve tane kabuğu kalınlığı ile A.obtectus'un diğer biyolojik dönemleri arasında bir ilişki tespit edilmiştir.

Fecunduty and development of the bean weevil [Acanthoscelides obtectus (Say) (Col.: Bruchidae)] on different bean seeds (Phaseolus vulgaris L.)

In this study, duration of preoviposition, oviposition, postoviposition, number of daily and total laid eggs, longevity of the female and male adults, eggs hatching periods and ratios, larvael period and death ratio, adult period in pupae+cocoon and death ratio, sex ratio, weight of female and male individuals and the weight losses of bean seeds Phaseolus vulgaris caused by Acanthoscelides obtectus (Say) (Col.:Bruchidae), were studied on some bean registered varieties such as Yunus 90, Önceler 98, Göynük 98, Şehirali 90, Karacaşehir 90, Akman 98. Relation between the protein, starch and tanen ratios, seed coat thickness, bigness of bean seeds and the development and reproduction of A. obtectus were investigated as well. Studies were carried out in a climatically controlled room which was adjusted to 25±2°C and 50±5 % relative humidity. The results obtained from the studies carried out on the different bean varieties to determine the larvae period of A. obtectus, female and male weights, adult emerging period, longevity of male and female individuals, oviposition period, death ratio of the first instar larvae and the relation between the seed coat thickness and weight losses caused by A.obtectus were shown to be statistically different. A linear correlation was found between the protein ratio of the bean varieties and the larvae period duration between the seed bigness and the first larvae death ratio. The protein rate effected on larvae stage period. When protein rate decreased, larvae stage period has been prolonged. It is obteined the longest larvae stage period with 19.45 days when protein rate was at 23.93%. Also when protein rate was at 20.48%, It was determined the shortest at larvae stage period with 15.03 days. Rate mortality of first stage larvae was the highest at small seed on Karacaşehir 90 variety with 76.36%. No relation was determined between the tanen, starch ratios, the seed coat thickness and the other biological periods of A. obtectus.

PDF

___

Anonymous, 2001. Türkiye İ tatistik Yıllığı. T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik-Enstitüsü, Ankara, 742 s. -
Atak, E.D.,1975. Fasulye toh ım böceği (Acanthoscelides obtectus Say)'nin biyo-ekolojisi ve mücadelesi üzerinle araştırmalar. T.C.TarımBakanlığı Zirai Mücadele ve Zirai karantina Genel Müdürlüğü Araştırma Eserleri Serisi, Teknik Bülten 7, İstanbul, 64s.
Brzostek, G. ve S. Ignatuvıcz, 1992. Oviposition preference of the bean weevil, Acanthoscelides obtectus Say (Coleoptera:Bruchidae), for varieties of the common bean.Annals of Warsaw Agricultural University SGGW AR, Horticulture.No:16:65-78.
Cardona, C, CE. Posso, J. Komegay, J. Valor and M. Serrano, 1989. Antibiosis effects of wild dry bean accessions on the Mexican bean weevil (Coleoptera:Bmchidae). Journal of Economic Entomology 82:1 310-315.
Carle, P., 1965. Essai d'analyse experimentale des factours conditionnant la fe'condite'Chez la bruche du haricot {Acanthoscelides obtectus Say). Ann. Epiphyties. 16(3):215-249.
Dobıe, P., J. Dendy, C.Sherman, J. Fadgham, A. Wood and A. M. R. Gatehouse, 1990.
New sources of resistance to Acanthoscelides obtectus (Say) and Zabrotes subfasciatus Boheman (CoL: Bruchıdae) m Mature seeds of five species of Phaseolus. Journal of Stored Products Research, 26(4): 177-186.
Elmalı, M. ve S. Toros, 1990. Değişik Fasulye Çeşitlerinin Denge Nem Oranları ve Bunun Fasulye Tohum Böceği {Acanthoscelides obtectus Say, CoL, Bruchıdae)'nin Gelişme ve Çoğalmasına Etkisi. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınlan: 1195, Bilimsel Araştırma ve İncelemeler: 655 Ankara, 37 s.
Esin, T., 1971. Hububat ve Ambar Zararlıları Mücadele Talimatı.T.C.Tarım Bakanlığı Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Genel Müdürlüğü Mesleki Kitaplar Serisi Ankara, 145s.
Franssen, C. J. H., 1962. Levenswijze en bestrijding van de Bonekever (Acanthoscelides obtectus Say.) Versl. Landbouwk, Onderz. No. 67-13, Wageningen, 88 pp.
Guzman Maldonado, S.H., A.J. Marin, J.Z. Castellanos, J.A..G. Acosta and F M. Gonzalez, 1996. Relationship between physical and chemical characterıstics al susceptibility to Zabrotes subfasciatus (Boh) (Col.:Bruchidae) and Acanthoscelides obtectus (Say) in common bean (Phaseolus vulgaris L.) varieties. Journal of Stored Products Research 32(1): 53-58.
Hartweck, L.M., C.Cardonace and T.C. Osbom, 1997. Theoretical and Applied Genetics 95(56):1018-1023.
Howe, R.W. and J.E Currie, 1964. Some laboratory observations on the rates of development ,mortality and oviposition of several species of Bruchıdae breeding in stored pulses. Bull.Ent.Res.55(3): 438-447.
Kansu, İ.A.,1988. Böcek Çevre Bilimi (Böcek Ökolojisi), A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları: 1045 Ankara, 274 s.
Krnjaıc, S., 1971. Influence of diet type on fecundity and life table of Acanthoscelides obtectus Say Zastita Bilja. 22(114):205-212.
Labeyrie, V., 1962. Les Acanthoscelides A. S. Balachowsky, Entomologie appliquee a Fagriculture, Paris, 1: 469-484 pp.
Ofuya, T.I. and P.F. Credland, 1995. Differences in the susceptibility of seeds of selected varietes of cowpea to Bruchidius atrolineatus (Coleoptera:Bruchidae) Bulletin of Entomological Research 85: 259-265.
Özdem, A. ve B. Kovancı, 1996. Eskişehir ilinde Fasulye Tohum Böceği Acanthoscelides obtectus (Say) (Coleoptera, Bruchidae)'nin değişik tarihlerde ekimi yapılan fasulye çeşitlerindeki zarar oranı üzerinde araştırmalar. Türkiye III. Entomoloji Kongresi Bildirileri, 251-258.
Schoonhoven, A.V., C. Cardona and J. Valor, 1983. Resistance to the Bean Weevil and the Mexican Bean Weevil (Coleoptera: Bruchidae) in Noncultivated Common Bean Accessions. Journal of Economic Enyomology. 76(6): 1255-1259.
Şehirali, S., 1988. Yemeklik Dane Baklagiller. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları: 1089, Ankara, 435 s.
Tamer, A., 1996. Investigations on the effect of food and temperature on development of Caliobruchus macuîatus F.and Acanthoscelides obtectus Say. Proceedings of the 2 nd. International Conference On Insect Pest In The Urban Environment. Heriot- Watt University, Edinburg, Scotlant 639.
Thiery, D., 1984. Hardness of some fabaceous seed coasts in relation to larva 1 penatration by Acanthoscelides obtectus Say (Col., Bruchidae ). J. Stored Products Research 204 (4):177-181.