Çankırı (İndağı)’da meşelerde zararlı Yeşil meşe bükücüsü [Tortrix viridana L. (Lep.: Tortricidae)]’nün farklı yüksekliklerde uçuş periyodunun belirlenmesi
Çankırı (İndağı) meşe ormanlarında zarar yapan Tortrix viridana L. (Lepidoptera: Tortricidae) erkek bireylerinin uçuş periyodu ile meteorolojik veriler arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla ele alınan bu çalışma 2003 ve 2004 yıllarında, altı farklı yükseklikteki deneme alanında yürütülmüştür. Erginlerin uçuş seyri, T. viridana'nın türe özgü feromon tuzakları yardımıyla belirlenmiştir.
T. viridana uçuş periyodunun meteorolojik değerlerle ilişkisinin ortaya konulmasında kullanılan değerler, Ilgaz Meteoroloji İstasyonuna ait olup çalışma alanına uyarlanmıştır.
T. viridana'nın uçuş seyri ile meteorolojik veriler değerlendirildiğinde, kelebeklerin 2003 yılında, hava sıcaklığının ortalama 20 °C, orantılı nemin ise %52 olduğu sırada (haziran ayının ilk haftasında); 2004 yılında ise hava sıcaklığın 15-17 °C, orantılı nemin %55-73 arasında olduğu sırada (haziran ayının ikinci haftasında) yakalanmaya başladığı saptanmıştır.
Bu çalışma sonucunda elde edilen bulgular birlikte değerlendirildiğinde, hava sıcaklığının ortalama 16 °C'nin üzerine çıktığı haziran ayının bir ve/veya ikinci haftasından itibaren kelebek uçuşlarının başladığı; uçuş periyodu 22–35 gün sürmekle birlikte, yoğun uçuşların hava sıcaklığının ortalama 14,0–23,3 °C'ler arasında olduğu haziran ayının ikinci yarısında gerçekleştiği ve bu dönemin 1–2 hafta sürdüğü belirlenmiştir. Buna göre, ülkemiz orman alanlarında ilk kez yapılan bu çalışma ile türe özgü feromonlarla T. viridana'nın uçuş seyrinin izlenebileceği kanısına varılmıştır.
Anahtar Kelimeler:
İndağı, Quercus, meteorolojik koşullar, feromon tuzak, Tortrix viridana, uçuş periyodu
Determination of flight period of an oak pest, the Green oak tortrix [Tortrix viridana L. (Lep.: Tortricidae)] at various elevations in Çankırı (İndağı)
This study in carried out in 6 sample plots in order to determine the relationship between the flight period of adult males of Tortrix viridana L. (Lepidopera: Tortricidae) which is well-known to damage oak forests in Çankırı (İndağı) and the meteorological data in 2003 and 2004. The flight period of the adults of T.viridana was determined via species specific pheromone traps.
The meteorological data obtained from Ilgaz Meteorology Station were interpolated to study area before evaluating the relationship with the flight period of T.viridana.
According to the evaluation data, T.viridana adults were determined to emerge when the mean air temperature was 20°C and the humidity was 52% in 2003 (the first week of June), and the mean air temperature was 15-17°C and the humidity was 55-73% in 2004 (the second week of June).
As the results of this study, it was determined that the emergence of adult moths were begun with the first or the second week of June when the mean air temperature exceeds 16°C, adult flights continued about 22-35 days, and the intense flights were occurred at the second half of June when the air temperature was between 14.0-23.3°C and this period lasted relatively short (one or two weeks). It was concluded as a result of this first study that the flight period of T.viridana could be monitored via specific pheromone traps in Turkey.
___
Altenkirch, W. 1989. Lockstoff-Fallen für Uberwatching forstlich wichtiger Schmetterlinge. Forst und Holz 44(11), 286-293.Altenkirch, W. 1996. Uberwatching von forstlich wichtigen Schmetterlingen mit Hilfe von Sexualpheromonen und Fallen. Forst und Holz 51(19), 629-638.
Anşin, R. ve Özkan, C. 1997. Tohumlu Bitkiler (Spermatophyta) Odunsu Taksonlar, Karadeniz Teknik Üniversitesi Genel Yayın No: 167 Orman Fakültesi Yayın No:19, 512 s.
Avcı, M. 1997. Marmara Bölgesi Ormanlarının Tortricidae Faunası, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri A 47(1), 111-138.
Çanakçıoğlu, H. ve Mol, T. 1998. Orman Entomolojisi Zararlı ve Yararlı Böcekler, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, 541 s.
Dissescu, G., Botar, A. and Hodosan, F. 1980. Resultats preliminaires des tests au pheromone de la tordeuse verte (Tortrix viridana L., famille des Tortricidae). Bulletin de l’Academie des Sciences Agricoles et Forestrieres 9: 201-210.
DuMerle, P. 1985a. Piegeage sexuel de Tortrix viridana L. (Lep., Tortricidae) en montagne mediterraneenne. I. Epoque de vol et dispersion des adultes, Zeitschrift für Angewandte Entomologie 100(2), 146-163.
DuMerle, P. 1985b. Piegeage sexuel de Tortrix viridana L. (Lep., Tortricidae) en montagne mediterraneenne. II. Relation entre le nombre des captures et le niveau de population. Rendement des pieges, Zeitschrift für Angewandte Entomologie 100(3), 272-289.
DuMerle, P. 1999. Egg Development ve Diapause: Ecophysiological ve Genetic Basis of Phenological Polymorphism ve Adaptation to Varied Hosts in the Green Oak Tortrix, Tortrix viridana L. (Lepidoptera: Tortricidae), Journal of Insect Physiology 46: 599-611.
DuMerle, P., Delarette, S. and Mazet, R. 1999. Methods for Mass Production of Eggs ve Fecundity of the Green Oak Tortrix, Tortrix viridana L. (Lep., Tortricidae), Journal of Applied Entomology 123: 385-389.
Hrdy, I., Marek, J. and Krampl, F. 1979. Sexual pheromone activity of 8-dodecenyl and 11tetradecenyl acetates for males of several lepidopteran species in field trials. Acta Entomologica Bohemoslovaca 76(2), 65-84.
Ivashov, A.V., Boyko, G. E. and Simchuk, A. P. 2002. The Role of Host Plant Phenology in the Development of the Oak Leafroller Moth, Tortrix viridana L. (Lepidoptera: Tortricidae), Forest Ecology ve Management 157:7-14.
Kalapanida-Kantartzi, M. and Glavendekic, M. 2002. Observation on the appearance and the development Tortrix viridana L. (Lepidoptera: Tortricidae), Acta Entomologica Serbica, 7(1/2), 59-65.
Klumpp, A., Bauer, E., Huttenlocher, F., Veit,U. and Gonschorrek, J. 2000. Einfluss realistischer Ozonkonzentrationen auf das Sexualpheromon des Eichenwicklers (Tortrix viridana L.), Mitteilungen der Deutschen Gesellschaft für allgemeine und angewandte Entomologie 12(1-6): 67-70.
Knauf, W., Bestmann, H. J., Koschatzky, K. H., Suss, J. and Vostrowsky, O. 1979. Unterschungen uber die Lockwirkung synthetischer Sex Pheromone bei Tortrix viridana (Eichenwickler) und Panolis flammea (Kieferneule). Zeitschrift für Angewandte Entomologie 88(3), 307-312.
Malphettes, C. B. and Saintonge, F. X. 1994. Surveillance des populations de tordeuse verte en chenaies de production: premiers resultats, Etudes du CEMAGREF: Serie Gestion des Territoires (12), 191-211.
Novotny, J., Patocka, J., Hrdy, I. and Vrkoc, J. 1990. Zur Uberwachung des Grunen Eichenwicklers, Tortrix viridana L. (Lep., Tortricidae) mittels synthetischen Sexualpheromons, Anzeiger für Schadlingskunde, Pflanzenschutz, Umweltschutz 63(7), 125-129.
Schneider, I. 1984. Untersuchungen zur Uberwachung des Eichenwicklers, Tortrix viridana L. (Lepid., Tortricidae), mit seinem Pheromon, Zeitschrift für Angewandte Entomologie 98(5): 474-483.
Serez, M. 1987. Bazı önemli kabuk böcekleriyle savaşta feromonların kullanılma olanakları, Karadeniz Teknik Üniversitesi Dergisi, 10 (1-2) : 99-131.
Sinadskii-Yu, V., Semevskaya, V. A., Kozarzhevskaya, E. F. and Dobrochinskaya, I. B. 1986. Features of the development of the green oak tortrix, Zashchita Rastenii Moskva (9), 32-33.
Stocki, J. 1995. Proba wykorzystania feromonow zwojki zieloneczki i gatunkow jej towarzyszacych w monitoringu biologicznym, Sylwan 138(11), 101-112.
Şimşek, Z. 2002. Çankırı'da kavak fidanlıklarında Kavak Yalancıarısı (Paranthrene tabaniformis (Rott.) (Lepidoptera: Sesiidae))'nın uçuş periyodunun izlenmesi, T.C. Orman Bakanlığı Kavak ve Hızlı Gelişen Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Araştırma Dergisi, Journal of the Poplar and Fast Growing Forest Trees Research Institute, Orman Bakanlığı Yayın No: 090, Müdürlük Yayın No: 227, Yıl: 1998, 49-66.
Şimşek, Z. 2005. Feromon Tuzaları, Dal Kafesleri ve Bazı İklim Değerleri Yardımıyla Çankırı Orman Fidanlığında Kavak Yalancıarısı [Paranthrene tabaniformis (Rott.) (Lepidoptera: Sesiidae)]’nın Uçuş Periyodunun Belirlenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri A, Sayı 2, 91-110.
Tiberi, R. and Roversi, P. F. 1989. Osservazioni sull'impiego di trappole a feromone sessuale di Tortrix viridana L. in querceti della Toscana (Italia centrale) (Lepidoptera, Tortricidae), Redia 72(1): 277-290.
- ISSN: 0406-3597
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 1952
- Yayıncı: Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü