Bacillus thuringiensis'li preparatlann (Novodor, M-ONE ve M-TRAK) Patates böceği [Leptinotarsa decemlineata (Say)]'nin larvalarına tarla koşullarında biyolojik aktivitelerini, ilaçlamaya başlama zamanını ve ilaçlama aralıklarını belirlemek için yapılan çalışmalar 1991-1993 yıllarında Ankara'nın Kazan ilçesinde yürütülmüştür. Ayrıca,bu preparatlann zararlının larva dönemlerine etkileri laboratuvar koşullarında belirlenmiştir. Laboratuvar koşullarında Patates böceği'nin larva dönemlerine karşı yapılan denemede en yüksek etki birinci dönem larvalara ilaçlamadan 4 gün sonra Novodor'un 1.20 ml/1 (%59.4) ve 0.60 ml/1 (%53.1) dozlarından elde edilmiştir. Daha sonraki larva dönemlerinde etkinin düştüğü ve dördüncü dönem larvalarda etkinin olmadığı görülmüştür. Tarla denemelerinde ilk ilaçlamaya birinci dönem larvaların hakim olduğu zamanda başlanmış ve ilaçlamalar 1991 ve 1993 yıllarında 7-8 gün; 1992 yılında ise 14-18 gün aralıklarla sürdürülmüştür. 1991 ve 1992 Yıllarında her üç ilaç; 1993 yılında ise sadece Novodor ilaç denemelerinde kullanılmıştır. Değerlendirmeler canlı larvalar üzerinden ve bitkilerdeki zarar durumu dikkate alınarak yapılmış, ayrıca 1993 yılında deneme parsellerinde verim değerlendirmesi yapılmıştır. 1991 Yılında 8 gün aralıklarla yapılan M-ONE ve M-TRAK uygulamaları¬nın etkisi, Novodor ve karşılaştırma ilacı Gusathion 20 EM'e göre düşük bulunmuştur. 1992 Yılında 14-18 gün aralıklarla yapılan uygulamalarda ise Novodor, M-ONE ve M-TRAK'm etkileri yeterli olmamıştır. 1991 ve 1993 Yıllarında Novodor, 200 ve 500 ml/da dozlarında Patates böceği'nin larvalarına karşı yeterli etkiyi göstermiş; bu ilacın uygulandığı parsellerde, bitkilerdeki zarar durumu ve verim de dikkate alınarak tarlada birinci dönem larvaların hakim olduğu devreden başlayarak, 10 gün aralıklarla yapılacak 3 uygulamanın zararlının kışlamış erginlerinden gelişen dölünü kontrol edebileceği ve ekonomik olması açısından 200 ml/da dozunun uygulamaya verilebileceği kanaatine varılmıştır.

Studies were carried out in order to determine the timing of the first application and the spray intervals of Bacillus thuringiensis var. tenebrionis (Novodor) and B. thuringiensis var. sandiego (M-ONE and M-TRAK) for the biological control of Colorado potato beetle [Leptinotarsa decemlineata (Say)] in the field conditions in 1991-1993 in Ankara, Kazan. Effectiveness of these products were also determined on the larval stage of the pest in laboratory conditions. 1.20 ml/1 and 0.60 ml/1 dosages of Novodor gave the highest effects (59.4 and 53.1% respectively) against the first instar larvae after four days from the application in laboratory condition. The effects of all the products were lower on the other larval stages and no effect was found on the fourth stage. Initial spraying was started when the first stage larvae were dominant in the field. Spray intervals were 7-8 days in 1991 and 1993, and 14-18 days in 1992. All the products were tested in 1991 and 1992, but only Novodor. were tested in 1993. Evaluation of the results were made according to the living larvae on the plant and defoliation by the pest in treated and untreated plots. In addition, yield was measured in 1993. The effects of M-ONE and M-TRAK were found lower than Novodor and Gusathion (Standard product) when they applied eight days intervals in 1991. Non of the products showed adequate efficacy when they applied 14-18 day intervals. Novodor tested at 200 and 500 ml/da was effective against the larvae of Colorado potato beetle in 1991 and 1993. It was concluded that, this product can be used with 10 days intervals against the larvae of the beetle by applying when the first stage larvae are dominant on the plants and three applications were necessary to control the first generation of the pest.