Fatih ÖLMEZ, Orhan BÜYÜKALACA, E. Burcu TURGAY, Numan BABAROĞLU

Ankara, Eskişehir ve Konya illerinde Göçerten hastalığı [Gaeumannomyces graminis (Sacc.) Arx & Oliver var. tritici Walker]’nın yaygınlığı ve bazı buğday çeşitlerinin hastalığa reaksiyonları

Bu çalışmada Ankara, Eskişehir, Konya illeri buğday ekiliş alanlarında göçerten hastalığının yaygınlığı ve bazı buğday çeşitlerinin hastalığa karşı reaksiyonlarının belirlenmesi hedeflenmiştir. Ankara, Eskişehir, Konya ili buğday ekiliş alanlarında 2013-2014 yıllarında yapılan sürveyler sonucunda toplam 147 adet tarla incelenmiş ve örnekler alınmıştır. Morfolojik ve moleküler teşhis sonucunda illere göre değişen sayıda (Ankara’ dan 6 izolat, Konya’ dan 5 izolat, Eskişehir’den 1 izolat) toplam 12 adet Gaeumannomyces graminis var. tritici (Ggt) izolatı elde edilmiştir. Hastalığın yaygınlığı Ankara ili için %1.25, Eskişehir ili için %17.45 ve Konya ili için %5.39 olarak tespit edilmiştir. Hastalığın bulaşıklık oranı ise Ankara ili için %11.47, Eskişehir ili için %2.77 ve Konya ili için %10 olarak belirlenmiştir. Yapılan izolasyonlar sonucunda, buğdayda kök ve kök boğazı hastalığına sebep olan Bipolaris sorokiniana, Fusarium culmorum, Fusarium graminearum, Rhizoctonia spp., Alternaria alternata etmenleri de elde edilmiştir. Oniki izolatın patojenisite çalışmaları sonucunda, virülensi yüksek olarak tespit edilen Ayaş 9 nolu izolat kullanılarak, 20 ekmeklik ve 5 makarnalık olmak üzere toplam 25 adet buğday çeşidi ile 70 günlük fideler üzerinde çeşit reaksiyon çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak onbeş buğday çeşidinin orta dayanıklı (MR), 4 adet buğday çeşidinin orta hassas (MS), 2 adet buğday çeşidinin orta dayanıklı (R*MR) ve 4 adet buğday çeşidinin dayanıklı (R) olduğu belirlenmiştir.

Prevalence of take-all disease [Gaeumannomyces graminis (Sacc.) Arx & Oliver var. tritici Walker] at Ankara, Eskişehir and Konya provinces of Turkey and reactions of some wheat cultivars

In this study, it was aimed to determine the prevalence of Take-all diseasein wheat cultivation areas of Ankara, Eskişehir and Konya provinces and thereactions of some wheat cultivars to disease. As a result of surveys carriedon wheat growing areas at Ankara, Eskişehir and Konya provinces in 2013and 2014 years, total 147 fields were observed and sampled. Resulting frommorphological and molecular diagnosis, total 12 Gaeumannomyces graminisvar. tritici (Ggt) isolates (6 isolates from Ankara, 5 isolates from Konya, and oneisolate from Eskişehir) were obtained in varying numbers. The prevalence ofdisease was determined as 1.25%, 17.45% and 5.39% for Ankara, Eskişehir andKonya, respectively. The infection rate of the disease was detected as 11.47% forAnkara, 2.77% for Eskişehir and 10% for Konya. As a result of these isolations,Bipolaris sorokiniana, Fusarium culmorum, Fusarium graminearum, Rhizoctoniaspp. and Alternaria alternata which are caused wheat root and crown rot diseasewere also obtained. Resulting from pathogenicity tests of 12 isolates, the studiesof cultivar reaction were carried out on 70 days seedlings with total 25 wheatcultivars to be 20 bread and 5 durum using Ayaş 9 isolate which was detected ashigh virulent. Consequently, it was determined fifteen cultivars are moderatelyresistant (MR), four cultivars are moderately susceptible (MS), two cultivars aremoderately resistant (R*MR) and four cultivars are resistant (R).

PDF

___

Akgül D.S., 2008. Çukurova Bölgesi buğday ekim alanlarında kök, kökboğazı ve sap çürüklüğü hastalığının durumu, bazı buğday çeşitlerinin hastalığa karşı reaksiyonları, farklı gübreleme pratikleri ve fungusit uygulamalarının hastalık gelişimine etkileri, Doktora Tezi, 107 s., Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bitki Koruma Bölümü, Adana.
Aktaş H., 1982. Orta Anadolu Bölgesi arpa ve buğday ekim alanlarında görülen kök çürüklüğü hastalık etmeni Drechslera sorokiniana (Sacc.) Subram. and Jain’ nın yayılışı. III. Türkiye Fitopatoloji Kongresi, Adana, 10-23.
Aktaş H., Tunalı B., 1994. Türkiye’de ekimi yapılan ve ümit var olan bazı buğday ile arpa çeşit ve hatlarının önemli hastalıklarına karşı reaksiyonlarının saptanması üzerinde araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni, 34 (3-4), 123-133.
Aktaş H., Bostancı H., Tunalı B., Bayram E., 1996. Sakarya yöresinde buğday kök ve kökboğazı çürüklüğüne neden olan hastalık etmenlerinin belirlenmesi ve bu etmenlerin buğday yetiştirme teknikleri ile ilişkileri üzerine araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni, 36 (3-4),151-167.
Aktaş H., Kınacı E., Yıldırım A.F., Sayın L., Kural A., 1999. Konya yöresinde hububatta sorun olan kök ve kökboğazı çürüklüğü etmenlerinin hububatta verim komponentlerine etkileri ve mücadelesi üzerine araştırmalar. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu, 8-11 Haziran 1999, 392-403, Konya.
Aktaş H., 2001. Önemli hububat hastalıkları ve sürvey yöntemleri. Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı, Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü, Ankara, 74 s.
Anonymous 2008. Take‐all of cereals (Gaeumannomyces graminis). Efficacy evaluation of fungicides. OEPP/EPPO Bulletin, 38, 316-318. https://doi.org/10.1111/j.1365-2338.2008.01236.x
Anonymous 2016. TÜİK verileri. http://www.tuik.gov.tr/jsp/duyuru/upload/vt/vt.htm (Erişim tarihi: 25.11.2016) Bora T., Karaca İ., 1970. Bitki hastalıkları sürveyi, kültür bitkilerinde hastalığın ve zararın ölçülmesi. Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yardımcı Ders Kitabı, Yayın No: 167, Ege Üniversitesi Matbaası, Bornova, 43 s.
Cook R.J., Naiki T., 1982. Virulence of Gaeumannomyces graminis var. tritici from fields under short-term and long-term wheat cultivation in the Pacific Northwest, U.S.A. Plant Pathology, 31, 201-207.
Cook R.J., 1992. Wheat root health management and environmental concern. Canadian Journal of Plant Pathology, 14: 76-85.
Doyle J.J., Doyle J.L., 1990. Isolation of plant DNA from fresh tissue. Focus, 12, 13–15.
Elliott M.L., Hagan A.K., Mullen J.M., 1993. Association of Gaeumannomyces graminis var. graminis with a St. Agustinegrass root rot disease. Plant Disease, 77, 206-209.
Elliott M.L., 2005. Survival, growth and pathogenicity of Gaeumannomyces graminis var. graminis with different methods of long-term storage. Mycologia, 97 (4), 901-907.
Finci S., 1979. Buğdayın kök ve kökboğazı hastalıkları ve korunma çareleri. Gıda-Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Genel Müdürlüğü, Çiftçi Broşürü No: 21, 15 s.
Freeman J., Ward E., 2004. Gaemonnomyces graminis, takeall fungus and its relatives. Molecular Plant Pathology, 5 (4), 235-252 p.
Gargouri-Kammoun L., Gargouri S., Rezgui S., Trifi M., Bahri N., Hajlaoui M.R., 2009. Pathogenicity and aggressiveness of Fusarium and Microdochium on wheat seedlings under controlled conditions. Tunisian Journal of Plant Protection, 4, 135–144.
Genowati I., 2001. Take-all in wheat: PCR identification of the pathogen and the interactions amongst potential biological control agents. Master of Science in Life Sciences, Virginia Polytechnic Institute and State University 67 p., Blacksburg, Virginia, USA.
Hekimhan H., 2010. Trakya Bölgesinde buğdaylarda kök ve kökboğazı çürüklüğüne neden olan fungal etmenler ve patojenisitelerini etkileyen bazı faktörler üzerine araştırmalar. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Anabilim Dalı, 134 s., Konya. Hekimhan H., Boyraz N., 2011. Çeşit tavsiyelerinde hastalıkların önemi: Buğdaylarda kök ve kökboğazı çürüklüğüne neden olan Fusarium culmorum örneği. Türkiye IV. Tohumculuk Kongresi Bildiri Kitabı-1, Samsun, 321-326.
İren S., 1962. Tarla Bitkileri Hastalıkları. Ziraat. Yüksek Mühendisleri Birliği Neşriyatı, sayı 27, Ankara, 17-18.
Karman M., 1971. Bitki Koruma Araştırmalarında Genel Bilgiler. Denemelerin Kuruluşu ve Değerlendirme Esasları. T.C. Tarım Bakanlığı, Zirai Mücadele Zirai Karantina Genel Müdürlüğü Yayınları, Mesleki Kitaplar Serisi, Bornova-İzmir, 279 s.
Kınacı E., 1984. Monitoring wheat root and foot rots in Central Anatolian region of Turkey. Journal of Turkish Phytopathology, 13 (2-3), 71-74.
Liddell C.M., Burgess L.W., Taylor P.J. W., 1986.
Reproduction of crown rot of wheat caused by Fusarium graminearum group 1 in the greenhouse. Plant Disease, 70, 632-635.
Oswald J.W., 1950. Etiology of cereal root rots in California. Hilgardia 19 (15), 447-462.
Singh B., Bhadavria G., Bhadavria S., 2013. Prevalence of seed mycoflora from different seed of spices under field and storage conditions of Agra region. Asian Journal of Plant Science and Research, 3 (2), 93-98.
Tunalı B., Nicole J.M., Hodson D., Uçkun Z., Büyük O,. Erdurmuş, D., Hekimhan H., Aktaş H,. Akbudak M.A,. Bağcı S.A., 2008. Root and crown root fungi associated with spring, facultative and winter wheat in Turkey. Plant Disease, 92,1299-1306.
Wallwork H., Butt M., Cheong J.P.E., Williams K.J., 2004. Resistance to crown rot in wheat identified through an improved method for screening adult plants. Australian Plant Pathology Society, 33, 1-7.
White T.J., Bruns T., Lee S., Taylor J., 1990. Amplification and direct sequencing of fungal ribosomal RNA genes for phylogenetics. In: PCR Protocols: A guide to methods and applications. Innis M.A., Gelfand D.H., Sninsky J.J., White T.J. (Eds.). Academic Press, San Diego, California, 315–322 p.
Wiese M.V., 1998. Compendium of wheat diseases. Second Edition, APS Pres, St. Paul, MN, 112 p.
Wildermuth G.B., Mc Namara R.B., 1994. Testing wheat seedlings for resistance to crown rot caused by Fusarium graminearum group 1. Plant Disease, 78, 949-953.
Yılmazdemir F.Y., 1976. Edirne, Tekirdağ, Kırklareli illerinde buğday kök hastalıklarının fungal etmenleri ve bu hastalıkların dağılışına toprak pH ve neminin etkisi üzerinde araştırmalar. Uzmanlık Tezi, Erenköy, İstanbul, 107 s.
Zadoks J.C., Chang T.T., Konzak C.F., 1974. A decimal code for the growth stages of cereals. Weed Research, 44, 415- 421.