Ömer Faruk AKSOY, Muhittin KAPANŞAHİN

9065

OSMANLI ENDÜLÜS İLİŞKİLERİ VE OSMANLI YARDIMLARININ GECİKME SEBEPLERİ

İlk olarak Emeviler zamanında ayak basılan İspanya topraklarındaki Müslüman hâkimiyeti, 1492’de bölgedeki son İslam devleti Beni Ahmer’in yıkılmasıyla son bulmuştur. Endülüs’ün yıkılma sürecinde, yaptığı fetihler ve elde ettiği başarılarla dünya gücüne dönüşen bir İslam devleti daha vardı: Osmanlılar. Gücünü her geçen gün arttıran ve Endülüslülerle din kardeşi olan Osmanlıların, Endülüs’e yardım edip etmediği tartışma konusu olmuştur. İşte bu çalışmada Osmanlı’nın Endülüslü Müslümanlara yardım etmekte neden geciktiğinin ve neden yeterli yardım yapamadığının sebepleri ele alınmıştır. Osmanlı’nın Endülüs’e yeterli yardımı yapamamasının önünde birçok etken bulunduğu söylenebilir. Endülüs’ün Osmanlı’yı yeterince tanımaması ve coğrafi uzaklık durumu, Osmanlı donanmasının yetersizliği, karadan müdahalenin mümkün olmaması ve Osmanlı’yı uzun yıllar meşgul eden Cem Sultan vakıası sayılabilecek ilk etkenler arasındadır. Memlük Devletiyle ve Akdeniz’de Venediklilerle yapılan savaşlar ve bu dönemde meydana gelen doğal afetlerin Osmanlı Devleti’ni olumsuz etkilemesi de Endülüs’e yeterli yardımın yapılamamasının önündeki diğer etkenler olduğu sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler:

Osmanlı, Endülüs, II. Bayezid, İlişki, Akdeniz

OTTOMAN ANDALUSIA RELATIONS AND THE REASONS FOR DELAY OF OTTOMAN AID

The Muslim domination in Spain, which was first set foot in the time of the Umayyads, ended with the destruction of the last Islamic state in the region, Beni Ahmer, in 1492. During the collapse of Andalusia, there was another Islamic state that turned into a world power with its conquests and achievements: the Ottomans. It has been a matter of debate whether the Ottomans, who increased their power day by day and were religious brothers with the Andalusians, helped Andalusia. In this study, the reasons why the Ottomans delayed in helping the Andalusian Muslims and why they could not provide sufficient assistance were discussed. It can be said that there are many factors in front of the Ottoman's inability to provide sufficient aid to Andalusia. The fact that Andalusia did not know the Ottoman Empire enough and its geographical distance, the inadequacy of the Ottoman navy, the inability to intervene from the land, and the case of Cem Sultan, which occupied the Ottoman Empire for many years, are among the first factors that can be counted. It has been concluded that the wars with the Mamluk State and the Venetians in the Mediterranean and the negative effects of the natural disasters that occurred in this period on the Ottoman Empire were other factors preventing the inability to provide sufficient aid to Andalusia.
Keywords:

Ottoman, Andalusia, II. Bayezid, Relationship, Mediterranean,

PDF

___

  • Akgündüz, A. & Öztürk, S. (2000). Bilinmeyen Osmanlı. İstanbul: OSAV Yayınları.
  • Gelibolulu Mustafa Ali Efendi, Kitabü’t- Tarih-i Künhü’l- Ahbar I. Cilt II. Kısım. (1997). (İ. H. Uğur, Ahmet; Çuhadar, Mustafa; Gül, Ahmet; Çuhadar (ed.)). Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları.
  • Yayıncısı belirsiz, Anonim Tevarih-i Al-i Osman -F. Giese Neşri- (1992) (N. Azamat (çev.)). İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi.
  • Arıkan, M. & Toledo, P. (1995). XIV.-XVI. Yüzyıllarda Türk - İspanyol İlişkileri ve Denizcilik Tarihimizle İlgili İspanyol Belgeleri. Ankara: Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Karargah Basımevi.
  • Arıkan, M. (1965). XIV-XVI. Asırlarda Türk-İspanyol Münasebetlerine Toplu Bir Bakış. AÜDTCF Dergisi, 23(3–4): 239–256.
  • Bilgin, F. (2009). Gırnata İsyanı (1568-1570) Çerçevesinde Osmanlı-Endülüs İlişkileri. Usul İslam Araştırmaları Dergisi, Ocak-Haziran: 117–140.
  • Bilgin, F. (2010). Nasrîler (Benî Ahmer)Devleti Sonrasında Endülüs’teki Müslümanlar (Moriskolar), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Bostan, İ. (Tarihsiz). Osmanlı Denizcilik Tarihi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Açık Ve Uzaktan Eğitim Fakültesi.
  • Bozkurt, N. (2002). Korsan. DİA (C. 26, ss. 210–212). Ankara: TDV Yayınları.
  • Castañer, L. de C. (2005). Mamelucos, Otomanos y Caída Del Reino de Granada. En La Espana Medieval, 28, 229–258.
  • Ceran, İ. (2004). Merînîler. DİA (C. 29, ss. 192–199). Ankara: TDV Yayınları.
  • Chakib, B. (1989). Endülüs’te Son Müslüman Kalıntısı Moriskoların Cezayir’e Göçü Ve Osmanlı Yardımı (1492-1614), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • El-Merakkuşi, İ. İ. (2009). el-Beyanu’l Muğrib fi ahbari’l-Endelüs ve’l Mağrib III (G. S. Provençal, E. Levi; Colin (çev.)), Beyrut.
  • Emecen, F. M. (1996). Gelibolu. DİA (C. 14, ss. 1–6). İstanbul: TDV Yayınları.
  • Emecen, F. M. (2015). Osmanlı İmpratorluğu’nun Kuruluş ve Yükseliş Tarihi (1300-1600) (1. Baskı), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • En-Na’na’i, A. (1986). ed-Devletu’l-Emeviyye fi’l Endelüs. Beyrut.
  • İbnu’l Esir. el-Kamil fi’t-Tarih IX. (1348a). Kahire.
  • İbnu’l Esir. el-Kamil fi’t-Tarih VIII. (1348b). Kahire.
  • et-Temimi, A. (1976). Evvelu Risale Min Ehali Medineti’l Cezair İla’s Sultan Selimi’l Evvel Sene 1519. El-Mecellet’t Tarihiyyeti’l Mağribiyye, Temmuz, 116–120.
  • Finkel, C. (2007). Rüyadan İmparatorluğa Osmanlı Osmanlı İmparatorluğu’nun Öyküsü (1300-1923) (Z. Kılıç (çev.); 3. baskı), İstanbul: Timaş Yayınları.
  • İbnu’l Hatib. Aʿmâlü’l-aʿlâm fî men bûyiʿa ḳable’l-iḥtilâm min mülûki’l-İslâm. (1956). Beyrut.
  • Haydar Bey. Vakıat-ı Sultan Cem. (1912). İstanbul: Matba-yı Halik Osmanlı Şirketi.
  • İlter, A. S. (1936). Şimali Afrika’da Türkler. İstanbul: Vakit Gazete-Matbaa Kütüphane.
  • İnalcık, H. (2011). Devlet-i Aliyye Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar - I Klasik Dönem (1302-1606) Siyasal, Kurumsal ve Ekonomik Gelişim (49. baskı). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • İnan, M. A. (1988). Devletü’l-İslâm fi’l-Endelüs. Kahire.
  • Jorga, N. (2005). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi Cilt II (K. Epçeli, Nilüfer; Beydilli (çev.); 1. baskı). İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
  • Kapanşahin, M. (2018). İspanya’da Bir Murâbıt Sultanı: Yusuf B. Tafşin. Atlas İnternational Referred Journal On Social Sciences, 4(10), 798–808.
  • Kapanşahin, M. (2019). Mağrib ve Endülüs Hâkimi Murabıtlar (1. baskı). Kayseri: Kimlik Yayınları.
  • Karakoç, S. (1985). İslam’ın Şiir Anıtlarından. İstanbul: Diriliş.
  • Kılıç, A. (2015). Endülüs Müslümanlarının Sürgünü (1. baskı). İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yayınları.
  • Konrapa, M. Z. (1964). Endülüs Mersiyesi - Nizami Tercümesi ve Endülüs Tarihine Kısa Bir Bakış (M. Nizameddin, çev.). Yüksek İslam Enstitüsü Dergisi, 2, 165–184.
  • Köse, M. Z. (2019). Otranto Seferi. DİA (3., C. 2, ss. 382–384). Ankara: TDV Yayınları.
  • Makkari, Ş. A. b. M. el-T. (1939). Ezharu’r-riyad fi ehbari el-Kadi ’İyad Cilt I (M. vd. Es-Sekka (ed.)). Kahire: Matba’atu’l Lecneti’t-Telif.
  • Meyerson, M. D. (1986). The War Against Islam And The Muslims At Home: The Mudejar Predicament İn The Kingdom Of Valencia During The Reign Of Fernando “El Católico”. Sharq Al-Andalus, 66(3), 103–113.
  • Özaydın, A. (1991). Aragon. DİA (C. 3, ss. 263–265). İstanbul: TDV Yayınları.
  • Özcan, A.; Andı, M. F.; Başar, F.; Develi, H.; Erarslan, C.; Taşçıoğlu, Y.; Yorulmaz, H.; Yücel, A. (1996). Osmanlı Ansiklopedisi Tarih/Kültür/Medeniyet 2. İstanbul: İz Yayıncılık.
  • Özdemir, M. (1999). Osmanlı Endülüs Müslümanlarına Yardım Etmedi Mi? İslami Araştırmalar Dergisi, 12(3–4), 283–296.
  • Özdemir, M. (2019). Endülüs Müslümanları (Siyasi Tarihi) (5. baskı). Ankara: TDV Yayınları.
  • Özkuyumcu, N. (2000). İfrîkıye. DİA (C. 21, ss. 515–516). İstanbul: TDV Yayınları.
  • Özkuyumcu, N. (2010). Tanca. DİA (C. 39, ss. 560–562). İstanbul: TDV Yayınları.
  • Razuk, M. (1997). Hafsîler. DİA (C. 15, ss. 125–128). İstanbul: TDV Yayınları.
  • Hoca Sadettin Efendi. Tacu’t-Tevarih Cilt III (İ. Parmaksızoğlu (çev.)). (1979). İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • Şakiroğlu, M. H. (1993). Cem Sultan. DİA (C. 7, ss. 283–284). İstanbul: TDV Yayınları.
  • Abdurrahman Şeref. Tarih-i Devlet-i Osmaniye (2. baskı). (1898) İstanbul: Karabet Matbaası.
  • Şeyban, L. (2017). Mudejares & Sefarades Endülüslü Müslüman ve Yahudilerin Osmanlıya Göçleri (3. baskı). İstanbul: İz Yayıncılık.
  • Ali Rıza Seyfi. Osmanlı Meşahir Bahriyuni: Kemal Reis ve Baba Oruc. (1908). İstanbul: Sehai Matbaası.
  • Mehmed Hemdemi Çelebi Solakzade. Solakzade Tarihi. (1879). İstanbul: Mahmud Bey Matbaası.
  • Şükürov, Q. (2009). Endülüs İstidnamesi ve Kemal Reis’in İspanya Seferi. İSTEM, 14(14), 311–334.
  • Tabakoğlu, A. (2000). Türk İktisat Tarihi. İstanbul: Dergah Yayınları.
  • Efdaletttin Tekiner. (1911). Bir Vesika-i Müellim. Tarih-i Encümen-i Osmani Mecmuası, 4, 201–210.
  • Turan, Ş. (1992). Bayezid II. DİA (C. 5, ss. 234–238). İstanbul: TDV Yayınları.
  • Turan, T. (2012). Çatışmadan Ateşkese Osmanlı - İspanyol İlişkileri (1301-1581). History Studies İnternational Journal Of History, 4(3), 193–217.
  • Uzunçarşılı, İ. H. (1995). Osmanlı Tarihi II (7. baskı). Ankara: TTK Yayınevi.
  • Uzunçarşılı, İ. H. (1998). Osmanlı Tarihi I (7. baskı). Ankara: TTK Yayınevi.
Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi-Cover
  • ISSN: 2146-4634
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 2011
  • Yayıncı: Bilgi Yolu Eğitim Kültür ve Sosyal Araştırmalar Merkezi: BİLSAM
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

OSMANLI ENDÜLÜS İLİŞKİLERİ VE OSMANLI YARDIMLARININ GECİKME SEBEPLERİ

Ömer Faruk AKSOY, Muhittin KAPANŞAHİN

ULUSAL KİMLİK VE ULUS BİLİNCİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Murat ŞENGÖZ

Doğu Akdeniz'in Jeoekonomik Önemi ve Türkiye

Hasan Deniz DEMİRHAN