TOHUMLUK MİKTARI VE SIRA ARASI MESAFENİN ÇEMENİN (Trigonella foenum-graecum L.) BAZI ÖZELLİKLERİNE ETKİSİ

Çemen (Trigonella foenum-graecum L.) eskiden beri baharat olarak kullanılan bir bitkidir. Ülkemizde özellikle pastırmacılıkta tüketilir. Kuvvet verici, iştah açıcıdır. Diosgenin kaynağı olarak önem taşımaktadır. Ayrıca yem bitkisi olarak da değerlendirilmektedir. Üç ayrı aralıkta (15, 30 ve 45 cm) 2, 3 ve 4 kg/da tohum kullanılarak yürütülen bu çalışmada en yüksek verim dekara 2 ve 3 kg tohum kullanıldığında ve 15 cm aralık ile ekim yapıldığında elde edilmiştir. 45 cm aralıkla ekimde verim azalmıştır. Tüm aralık mesafelerde tohum miktarı arttıkça bitki boyunda, meyve bağlama yüksekliğinde artış; bitki başına dal sayısı, meyve sayısı ve tohum veriminde ise azalma görülmüştür. Meyve (bakla) uzunlukları ortalama 10.7-13.2 cm, 1000 tohum ağırlığı da 14.9-16.8 g arasında değişmiştir.

EFFECT OF SEEDING RATES AND INTER-ROW SPACING ON SOME PLANT CHARACTERISTICS OF FENUGREEK (Trigonella foenum-graecum L.)

Fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.) plant has been used as a spice for a long time. It is used in pressed and spiced meet production in Turkey. It is an appetizer and a tonic. Fenugreek is also an important diosgenin source. This work was carried out at inter-row spacing of 15, 30 or 45 cm and seeding rates of 20, 30 or 40 kg/ha. Highest seed yield was obtained from inter-row spacing of 15 cm and seeding rates of 20 or 30 kg/ha. Inter-row spacing of 45 cm produced the lowest seed yield. At all inter-row spacing applications, increases in sowing rate increased the height of fruit setting but reduced the number of branches and number of fruits per plant and seed yield. Average fruit (pod) lengths varied from 10.7 cm to 132 cm and thousand-seed weight ranged from 14.9 g to 16.8 g.