KIRAÇ ŞARTLARDA YETİŞTİRİLEN NOHUT GEVENİ POPULASYONUNDA BAZI FENOLOJİK VE MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİN BELİRLENMESİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Bu araştırmayla Orta Anadolu Bölgesi kıraç koşullarında nohut geveni populasyonunda (Astragalus cicer L.) morfolojik, fenolojik ve tarımsal özelliklerin belirlenmesi amaçlanmıştır. İncelenen bu karakterler bakımından mevcut populasyon içinde önemli bir varyasyonun olduğu tespit edilmiştir. Bunun sonucunda üstün özellik gösteren bitkiler seçilerek bir sonraki ıslah kademesi için temel materyal elde edilmiştir. Araştırma, 2001 ve 2003 yılları arasında Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü’nün Haymana bulunan deneme tarlalarında yürütülmüştür.Morfolojik özellikler ortalama ana sap uzunluğu, ana sap kalınlığı, bitki yayılma çapı sırayla 69,45 cm, 5,14 mm, 106,57 cm; fenolojik özellikler ortalama ilk çiçeklenme gün sayısı, çiçeklenme gün sayısı ve meyve bağlama gün sayısı sırayla 73,96 gün, 84,07 gün ve 82,50 gün olarak tespit edilmiştir. Ortalama bitki başına verim 277,01 g (40,0- 940,0 g) olarak ölçülmüştür.Verim tahmin değeri incelenen fenolojik özellikler ile olumsuz önemli, morfolojik özellikler ile de olumlu önemli bir ilişki içerisinde bulunmuştur. Kaynak populasyon ve seçilen populasyonun incelenen özelliklerin arasındaki farklılık, yatma durumu dışında önemli bulunmuştur. Kaynak populasyonda bulunan 566 adet bitkiden üstün özellik gösteren 121 adet bitki seçilmiştir. Seçilen bitkilerden oluşan bu yeni populasyon çeşit geliştirme çalışmalarında temel materyal olarak kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler:

Nohut geveni; morfolojik ve fenolojik özellikler; bitki yeşil ot verimi; verim tahmin değeri; kaynak populasyon

A STUDY ON DETERMINATION OF THE MORPHOLOGICAL AND THE PHENOLOGICAL FEATURES OF A CICER MILKVETCH POPULATION UNDER THE DRYLAND CONDITIONS

The objective of this research was to determine the morphological, phonological and agronomical characteristics in a Cicer Milkvetch ( Astragalus cicer L.) population in the rainfed conditions. In terms of the investigated characteristics, there was a significant variation within the population. As a result of that, the superior plants were selected, and the basic material was obtained for further stage in the breeding program. In 2001, 2002 and 2003, the experiment was carried out in the research and production station of Central Field Crops Research Institute in Haymana County of Ankara Province. In this study, 566 plants were observed and the results were as follows; two years averages of main stem height, main stem thickness, and plant spreading area were 69,45 cm, 5,14 mm, and 106,57 cm respectively. The number of days to the first flowering time, flowering time, and pot setting time as the two years average were 73,96 days, 84,07 days, and 82,50 days respectively. The average herbage yield was 277,01 g/plant, and ranged from 40,0 g to 940,0 g.There was a negative significant association between the estimated yield value and all of the morphological aspects, and a positive significant relation was found between the estimated yield value and all of the phenological characters. There was a significant difference between the source and selected populations in terms of all characteristics investigated, except plant erectness. The 121 plants were selected from the source population. The new population assembled with the selected plants may be utilized as a basic material in further variety development.

Keywords:

Cicer Milkvetch; morphological and phenological characteristics; plant herbage yield; estimated yield value; source population,

PDF

___

Anonim, 1999. Tarımsal Araştırma Master Plan Revizyonu. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Ankara.
Anonim, 2001. Baklagil Yem Bitkileri. Tarımsal Değerleri Ölçme Denemeleri Teknik Talimatı. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü.
Anonim, 2004. T. C. Çevre ve Orman Bakanlığı. Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Araştırma ve Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı. Ankara.
Bakır, Ö., Eraç, A. ve Özkaynak, İ., 1980. Nohut geveni (Astragalus cicer L.) Botanik Özelliği ve Tarımsal Değeri. Merkez İkmal Müdürlüğü Basımevi, Yenimahalle, S. 28, Ankara.
Bakır, Ö., Özkaynak, İ. ve Eraç, A. 1986. Nohut Geveni (Astragalus cicer L.) Elitlerinin Bazı Tarımsal Karakterleri Üzerinde Araştırmalar. Ankara Ünv. Zir. Fak.Yıllığı, 37 (2); 79-93.
Demir, İ. ve Turgut, İ. 1999. Genel Bitki Islahı. Ege Üniversitesi Ziraat Fak. Yay. No:496. Bornova, İzmir.
Eraç, A. 1982. Bazı Tek Yıllık Yonca Tür ve Varyetelerinde Tohum ve Ot Verimi ve Verime Etkili Başlıca Karakterler Üzerinde Araştırmalar. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yay. 850. Ankara.
Miklas, P.N., Townsend, C.E., and Ladd, S.L. 1987. Seed coat anatomy and scarification of cicer milkvetch seed. Crop Science, 27 (4); 766-772.
Miller, D. A. ve Hoveland C. S. 1995. Other Temperate Legumes. Forages, The Science of Grassland Agriculture, Edi: Barnes R.F., Miller, D.A. and Nelson, C.J., 1; 273-281.
Hakyemez, H. 2000. Çok Yıllık Yonca, Korunga ve Nohut Geveni’nde Bitki Sıklığının Yem Verimine Etkileri. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, (Doktora tezi).
Townsend, C. E. 1970. Phenotypic Diversity for Agronomic Characters in Astragalus Cicer L. Crop Science, 10 (6); 691-692.
Townsend, C. E. 1972. Influence of Seed Size and Depth of Planting on Seedling Emergence of Two Milkvetch Species. Agronomy Journal, 64 (5); 627-630.
Townsend, C. E. and McGinnies, W.D. 1973. Factors Inflowering Vegatative Growth and Flowering in Astragalus Cicer L. Crop Science, 13 (2); 262-264.
Townsend, C. E. 1980. Flowering Characteristics of Cicer Milkvetch Clones and Their Polycross Progenies. Crop Science, 20; 379-483.
Townsend, C. E. 1981. Breeding Cicer Milkvetch for Improved Forage Yield. Crop Science, 21; 363-366.
Townsend, C.E. 1984. Inherince of Flowering Date in Cicer Milkvetch. Crop Science, 24; 196-200.
Yaşar, M., 1997. Farklı Fenolojik Devrelerde Biçmenin Nohut Geveni (Astragalus cicer L.) Yem Verimine Etkileri Üzerinde Araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Yeşilçimen, A., 1987. Nohut geveni (Astragalus cicer L. ) Seçmelerinin Bazı Tarımsal Karakterleri Üzerine Araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Ünal, S. 2000. Nohut geveni (Astragalus cicer L.) Ayrık (Agropyron GAERTN.) Ekimi Karışım Oranlarının Yem Verimi ve Botanik Kompozisyona Etkileri Üzerinde Araştırmalar. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı (Doktora tezi).
Ünal, S. ve Eraç A. 2000. Nohut geveni (Astragalus cicer L.) Ayrık (Agropyron GAERTN.) Ekimi Karışım Oranlarının Yem Verimi ve Botanik Kompozisyona Etkileri Üzerinde Araştırmalar. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, Cilt:9 , sayı: 1-2, Ankara (2002’de basılmıştır).