GAP BÖLGESİNDE İLAVE SULANAN KOŞULLARDA YETİŞTİRİLEN BAZI MAKARNALIK BUĞDAY ÇEŞİTLERİNİN PERFORMANS VE STABİLİTELERİ

Bu çalışmada GAP bölgesinde ilave sulanan koşullarda yetiştirilen bazı makarnalık buğday çeşitlerinin genel performans ve stabilitelerinin çeşitli metotlarla tespit edilmesi amaçlanmıştır.1989/90, 1990/91 ve 1991/92 yıllarında 2. alt bölgenin çeşitli lokasyonlarında yürütülen denemeler ayrı ayrı ve birleşik olarak değerlendirmeye alınmıştır.Genotip x çevre interaksiyonları her iki alt bölgede de istatistiki önemde bulunmuştur.Çeşitlerin değişik çevrelerdeki performansları regresyon doğrusu eğimi, regresyondan sapma kareler ortalamaları, gerilime duyarlılık indeksi, rank-sum ve Si3, Si6 metodlan kullanılarak detaylı olarak incelenmiştir. Çeşitli kaynaklardan elde edilen bilgilerden Fırat-93, Diyarbakır-81, Aydın-93 ve Dıcle-74 çeşitlerinin yüksek verimli ve stabil oldukları Sorgül çeşidinin ise düşük verimli stabil çeşit olduğu anlaşılmıştır. Fırat-93, Diyarbakır-81 ve Aydın-93'ün bölgeye önerilebileceği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Makarnalık buğday; ilave sulama; stabilite

PERFORMANCE AND STABILITY OF SOME DURUM WHEAT CULTIVARS GROWN UNDER SUPPLEMENTARY IRRIGATED CONDITIONS IN GAP REGION

This study aimed to investigate the performance and stability of some durum wheat cultivars grown under supplementary irrigated conditions in GAP area. Field trials were carried out in different locations of first and second sub regions in 1989/90. 1990/91 and 1991/92 cropping seasons. Individual and combine analysis of variance were performed. G x E interactions were found to be significant in both sub regions. Performance and stability parameters of cultivars were further investigated by regression,' stress susceptibility index, rank-sum and Si3, Si6 methods. The results, obtained from different sources revealed that Fırat-93, Diyarbakır-81, Aydın-93 and Dicle-74 seemed to be both high yielding and stable. Sorgül, which is a landrace, turned out to be stable but low yielding cultivar. Considering quality and yield, Fırat-93, Diyarbakır-81 and Aydın-93 can be recommended to farmers in the region.

Keywords:

Durum wheat; latin square; randomized complete block; regression; stability,

PDF

___

ANONİM, 1989. GAP Master Planı, DPT-Ankara.
ANONİM, 1990. Yıllık Gelişme Raporu, Güneydoğu Anadolu Tar. Arş. Ens-D.Bakır.
CLARK, J.M., TOWINLEY-SMİTH, F.T., MCCAIG, N.T., GREEN. G.D. 1984. Grovvth Analysis of Spring Wheat Cultivars of Varing Drought Resistance, Crop Scı. 24: 537-541.
EBERHART, S.A., RUSSEL, A.W. 1966. Stability Parameters for Comparing Varieties, Crop Sci.6: 36-40
FINLAY, K.W., WILKINSON, N.G.1963. The Analysis of Adaptatıon in a Plant Breeding Programme, Aust. J. Agr. Res., 14: 742-754
FISHER, R.A. and MAURER, R. 1978. Drought Resıstance in Sprıng Wheat Cultıvars. I. Grain Yield Responses, Aust. J. Agr. Res., 29: 897-912
HIJHN, M. 1979. Beitrage Zur Erfassung der Phanotypischen Stabilıtat. I. Vorschlag Einıger Auf Ranginformationen Beru Henden Stabilıtat Sparameter. EDP in Medıcine and Biology, 10: 112-117
KABAKÇI, Y. ve AÇIKGÖZ, F. 1999. Harran Ovası Koşullarında Bazı Makarnalık, Ekmeklik Buğday ve Arpa Çeşitlerinin Adaptasyon, Verim ve Verim Unsurlarının İncelenmesi. Harran Tarımsal Araştırma Enstitüsü-Şanlıurfa
KANG, M.S. 1988 b. A Rank-Sum Method for Selecting Hıgh-Yield, Stable Corn Genotypes. Cereal Res. Comm. 16: 113-115
MIZRAK, G. 1983. Türkiye İklim Bölgeleri TARM, Teknik Yayın No: 2 Ankara
ÖZER, M.S. 1996. Harran Ovası Sulu Koşullarında Yetiştirilebilecek Ekmeklik ve Makarnalık Buğday Çeşitleri Köy Hiz. Gen. Md. Yayın No: 103 Sayfa:74 Ş.Urfa
ÖZÇELİK, A., FİDAN, H. 1993. Türkiye'de Makarnalık Buğdayın Ekonomik Önemi. Makarnalık ve Mamulleri Simpozyumu. S. 114 .Tarımsal Arş. Gen. Müdürlüğü ve Tarla Bitkileri Merk. Arş. Ens. Ankara
UZUNLU, V. ve YALVAÇ, K. 1991. Ülkesel Serin iklim Tahılları Projesi 1990/91 Hasat yılı Koor. Merkezi Değerlendirme Raporu, Tarla Bitkileri Merk. Arş. Ens. Ankara