19778

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN ENGELLİ BİREYLERE YÖNELİK TUTUMLARININ İNCELENMESİ

Bu araştırma, üniversite öğrencilerinin engelli bireylere yönelik tutumunu ölçmek ve değerlendirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma kapsamında 277 üniversite öğrencisine ulaşılmıştır. Katılımcılara sosyodemografik bilgilerinin ölçüldüğü veri formu ile Özürlüler İdaresi Başkanlığı tarafından (2009) “Toplum Özürlülüğü Nasıl Anlıyor?” adlı çalışma için geliştirilen Özürlülere Yönelik Tutum Ölçeği uygulanmıştır. Özürlülere Yönelik Tutum Ölçeği 43 maddeden ve altı boyuttan (eğitim ortamları, kişilerarası ilişkiler, çalışma yaşamı, aile yaşamı, kişisel özellikler, yetkinlik bağımsız yaşam) oluşmaktadır. Araştırmanın sonucunda engelli bireylere yönelik üniversite öğrencilerinin olumlu tutuma sahip olduğu sonucuna ulaşılmış olup, bu tutum sınıf, ailenin gelir düzeyi, engelli arkadaşı olma durumu, toplumda engelli bireylere yönelik önyargı olduğunu düşünme durumlarına göre farklılaşmamaktadır. Üniversite öğrencilerinin engellilere yönelik tutumları diğer bazı değişkenlere göre farklılaşmaktadır. Çalışma kapsamında engelli bireylere yönelik tutumların geliştirilmesi için toplumsal yaşamın her alanında koordineli çalışmaların yapılması, toplumda yaşayan bütün yaş aralıklarındaki bireylere empati yeteneğinin kazandırılması için programların yürütülmesi, fırsat eşitliğinin sağlanması için engelli bireylere yönelik pozitif ayrımcılık içeren hukuki altyapının ve denetimin güçlendirilmesi önerilmektedir.

EXAMINATION OF ATTITUDES OF UNIVERSITY STUDENTS TOWARDS PERSON WITH DISABILITIES

This research was carried out in order to measure and evaluate the attitudes of university students toward persons with disabilities. The population of the study consists of 277 university students. Participants performed data form, which socio-demographic data was measured with, and Attitudes Scale toward Persons with Disabilities developed for the research titled “How society perceives persons with disabilities” by Administration for Disabled People (2009). Attitudes Scale toward Persons with Disabilities consists of 43 questions and six factors which are education environment, interpersonal relations, working life, family life, personal characteristics, Competencyindependent living. As a result of the research, it was concluded that university students have positive attitudes toward persons with disabilities and these attitudes can be changeable according to its grade, level of income, being friend with disabilities, thought of prejudice toward the disabled in society. University students’ attitudes toward persons with disabilities differentiate according to some variables. It is recommended that in order to improve attitudes toward persons with disabilities within the scope of the study, coordinated studies should be done in all areas of communal living, programs should be performed to gain ability for empathy toward persons with disabilities who are in all age ranges living in society, and legal infrastructure supervision containing positive discrimination toward persons with disabilities should be done in order to provide equal opportunities.

PDF

___

AKYILDIZ, Salih (2017), “Öğretmen Adaylarının Engelli Bireylere Yönelik Tutumlarının İncelenmesi’’, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 17 (39), ss. 141-175.

ALTIPARMAK, Saliha ve YILDIRIM SARI, Hatice (2012), “Manisa İlinde Engelli Bireylere Karşı Toplumsal Tutum”, Anadolu Psikiyatri Dergisi; 13, ss. 110-116.

ANTONAK, Richard F. ve LIVNEH, Hanoch (2000), “Measurement of Attitudes towards Persons with Disabilities”, Disability and Rehabilitation, 22(5), ss. 211-224.

BURCU, Esra (2015), Engellilik Sosyolojisi, Anı Yayıncılık, Ankara.

BUZ, Sema ve KARABULUT, Abdülkadir (2015), “Ortopedik Engelli Kadınlar: Toplumsal Cinsiyet Çerçevesinde Bir Çalışma”, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı.7, Nisan, 25-45.

ÇAHA, Havva (2016), “Engellilerin Toplumsal Hayata Katılmasına Yönelik Politikalar: Türkiye, ABD ve Japonya Örnekleri”, İnsan ve Toplum, 5(10).

ÇAKIRER ÇALBAYRAM, Nazan, AKER, Menekşe Nazlı, AKKUŞ, Büşra,

DURMUŞ, Fatma Kübra, TUTAR, Samet (2018), “Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Engellilere Yönelik Tutumları”, Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 7, (1), ss. 30-40.

ÇOLAK, Murat, ÇETİN, Cemile (2014), “Öğretmenlerin Engelliliğe Yönelik Tutumları Üzerine Bir Araştırma”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(1), ss. 191-211.

ÇÖLLÜ, Ersan Fazıl ve ÖZTÜRK, Yunus Emre (2006), “Örgütlerde İnançlarTutumlar Tutumların Ölçüm Yöntemleri ve Uygulama Örnekleri Bu Yöntemlerin Değerlendirilmesi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 9, (1-2), ss. 373 – 404.

EROĞLU, Ömer (2013), ‘Tutumlar’, s.127- 164, (Ed. Ali ŞİMŞEK, Ömer EROĞLU), Davranış Bilimleri, Eğitim Yayınevi, Konya.

FISHER, Karen R. ve PURCAL, Christiane (2017), “Policies to Change Attitudes to People With Disabilities”, Scandinavian Journal of Disability Research, Vol. 19, No. 2, 161–174.

GEDİK, Zümrüt ve TOKER, Huriye (2018), “Üniversite Öğrencilerinin Engelli Bireylere Yönelik Tutumları ve Sosyal Beğenirlik Düzeyleri”, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 8(1), ss. 111-116.

GÜVEN KARAHAN, Bengü ve KURU, Emin (2015), “Ortopedik, Görme ve İşitme Engelli Öğrenciler İçin Beden Eğitimi ve Spor Dersi Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması”, Celal Bayar Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 10 (1), ss. 36-46.

KOLAT, Serkan (2009), “Avrupa Birliği Sosyal Politikası Çerçevesinde Özürlülere Yönelik Ayrımcılıkla Mücadele ve Türkiye’deki Yansımaları”, T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Uzmanlık Tezi, Ankara.

KÖSTERELİOĞLU, İlker (2013), “Engelli Bireylerin Eğitilmesine Yönelik Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi”, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (3), ss. 211-226.

MAURYA, Ajay Kumar ve PARASAR, Ashok (2017), “Attitudes toward Persons with Disabilities: A Relationship of Age, Gender, and Education of Students”, The International Journal of Indian Psychology, September.

ÖZGÖKÇELER, Serhat (2012), “Özürlülere Yönelik Sosyal Politikalar”, (Editör: Aysen Tokol ve Yusuf Alper), Sosyal Politika, Dora Yayınları, 3. Baskı, Ekim.

ÖZİDA (T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı) (2009), Toplum Özürlülüğü Nasıl Anlıyor?, Ankara.

ŞAHİN, Hande ve BEKİR, Hatice (2016), “Üniversite Öğrencilerinin Engellilere Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20(3), ss. 767-779.

ŞENEL, Hatice Günayer (1996), “Yetersizliği Olan ve Olmayan Gençlerin Yetersizliğe Yönelik Tutumlarının Karşılaştırılması”, Özel Eğitim Dergisi, 2 (2), ss. 68-75.

TASA, Hande ve MAMATOĞLU, Nihal (2018), “Engelli Bireylere Yönelik Tutum Değişimi ve Duyarlılık Eğitimleri”, Türkiye Klinikleri PsycholSpecial Topics, 3(1):11-21.

TÜİK, www.tuik.gov.tr, ET: 17.01.2020.

ÜNAL, Vehbi ve YILDIZ, Murat (2017), “Üniversite Gençliğinin Engellilere Yönelik Tutumlarının İncelenmesi: Sivas Örneği”, The Journal of Academic Social Science Studies, 57, ss. 341-358.

WHYTE, Susan Reynolds ve INGSTAD, Benedicte (1995), "Disability and Culture: An Overview", (Ed. Benedicte Ingstad ve Susan Reynolds

Whyte), Disability and Culture, California: University of California Press, 3-34.

WORLD HEALTH ORGANİZATİON (WHO) (2011), World Report On Disability, WHO/NMH/VIP/11.01, Malta.

WORLD HEALTH ORGANİZATİON (WHO) (2014), Disability: Draft WHO Global Disability Action Plan 2014–2021; Better Health for All People with Disability, Report by the Secretariat, Sixty-Seventh World Health Assembly, A67/16, 4 April, http://apps.who.int/gb/ebwha/pdf_files/WHA67/A67_16-en.pdf?ua=1 (ET:21.01.2020)

YETİM, A. Azmi (2014), “Engelliler Sporuna Sosyolojik Yaklaşım”, 2. Uluslararası Engellilerde Beden Eğitimi ve Spor Kongresi Özet Kitapçığı, 2-4 Mayıs.