BİNGÖL GENÇ (SEBETERİAS ?) KALESİ
Bingöl ili, Arkeoloji ve Sanat Tarihi bilim dalları açısından, yeterli çalışmaların yapılmadığı şehirler arasında yer almaktadır. Bu bilim dallarının temel çalışma alanında bulunan eski eserler, literatür çalışmasından ziyade saha veya yüzey çalışmalarını gerektirmektedir. Bu nedenle her iki alanın en önemli çalışma metotlarından biri yüzey araştırması bir diğeri de kazı çalışmalarıdır. Türkiye’de birçok alanda kazı ve yüzey araştırmaları yapılmasına rağmen Bingöl ilinde kazı çalışması hiç yapılmamıştır. Yüzey araştırmaları ise birkaç kısıtlı dönem ve alanı kapsayan birkaç çalışmadan ibarettir. Bu tür bilimsel çalışmaların azlığı Bingöl ilinde bulunan tarihi eserlerin yeterli düzeyde gün ışığına çıkarılmamasına ve Bingöl tarihi ve eserleri ile ilgili çalışmaların yanlış ve eksik olmasına neden olmuştur. Bingöl ilinde bulunduğu söylenen ve Menua yazıtında ismi geçen Sebeteraias Kalesi de bunlardan biridir. 1980’li yıllara değin Elazığ Palu iline lokalizasyonu yapılan kale, daha sonraki çalışmalar ve gün ışığına çıkan Urartu çivi yazıtları temel alınarak Palu kalesinin Sebetarias olmadığı yönünde görüş bildirilmiş ve yer olarak bunun ancak Bingöl-Genç ilçesinde bulunan kale olabileceği belirtilmiştir. Oysaki bu tür lokalizasyonları yapan araştırmacılar, söz konusu Genç ilçesindeki Sebeterias (?) denilen kaleyi görmeden bu tanımlamayı yapmıştır. Bu çalışmada Genç ilçesi’nde Murat Nehri kenarında bulunan tarihi kalenin identifikasyonu ve neden Sebeteria olmadığı konusundaki araştırma sunulacaktır.
THE CASTLE OF BINGOL, GENÇ (SEBETERIA?)
Bingöl province, Archeology and Art History are among the cities where sufficient studies have not been done in terms of branches of science. The ancient artifacts found in the main field of study of these sciences require extraordinary field or field studies from the literature study. For this reason, one of the most important study methods of both areas is surface survey and the other is excavation studies. Despite the fact that many excavation sand surface surveys were conducted in Turkey, no excavation work has been done in the province of Bingol. Surface surveys consist of several studies covering a few limited periods and fields.The scarcity of such scientific studies led to thefact that the historical works in the province of Bingol were not brought to the sufficient light and the studies about Bingol history and works were wrong and incomplete.The Sebeteraia Castle, which is saidto be located in the province of Bingöl and which is named in the Menua inscription, is one of them. It was stated that the Palu castle was not Sebetaria based on the fortress which was localized to Elazıg-Palu province until the 1980's, later studies and Urartu nail inscriptions which came today light, and it was stated that this place could only be a castle located in Bingol-Genç province. However, researchers engaged in such localizations made this definition without seeing the so-called Sebeteria (?) In Genc district. In this study, it will be presented about the historical castle located at the edge of Murat River in Genç district, the identification and why it is not a castle called Sebeteria.
___
- AŞAN, Muhammet Beşir (1988), “Elazığ-Bingöl-Tunceli İlleri Ortaçağ Yüzey Araştırması”, 1987, T.C. Kültür Bakanlığı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Başkanlığı, VI. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, ss. 529-554.
- BAHAR, Hasan (1988), “Elazığ, Bingöl, Tunceli İlleri Prehistorik Araştırmalar”, 1987, T.C Kültür Bakanlığı, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Başkanlığı, VI. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, ss. 501-528.
- BUTASIM, Nebi (2013), “Ortaçağ ve Sonrası Bingöl’deki Tarihi Eserler”, III. Bingöl Sempozyumu 2010, Bingöl Üniversitesi Yayınları, ss.437-458.
- BUTASIM, Nebi (2015), “Bingöl Tarihi Eserleri ve Turizm Ekonomisine Kazandırılması”, 3. Uluslararası Bölgesel Kalkınma Konferansı Bingöl, ss.563-570.
- ÇAPAK, İbrahim (2014), “Evliya Seyahatnamesi’nde Bingöl”, II. Bingöl Sempozyumu, Bingöl, ss. 197-208.
- ÇEVİK, Nevzat (1987), Şebeteria, Batı Urartu’da Bir Kent ve Kaya Anıtları, (Atatürk Üniversitesi, SBE, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum.
- DEMİR, Abdullah; “16. Yüzyılda Safevi ve Osmanlı Döneminde Genç Beyleri”, II. Bingöl Sempozyumu, Bingöl 2014, ss. 209-216.
- DİKER, Hasan Fırat (2015), “ Van Kalesi Osmanlı Dönemi Burçları Üzerine Gözlemler”, Megaron, YTÜ Mimarlık Fakültesi E-Dergi, Cilt 10 sayı 3, ss. 282-293.
- ERDOĞAN, Serkan (2015), Yazılı ve Arkeolojik verilere göre M.Ö. II. ve I. Binyılda Tunceli-Bingöl Bölgesi, (Ankara Ünv., SBE, Tarih Anabilim Dalı, Basılmamış Doktora Tezi), Ankara.
- EYİCE, Semavi (2001), “Kale”, DİA, Cilt 24, Ankara, ss. 234-242.Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi (2006), Haz. Seyit Ali Kahraman, Yücel Dağlı, 4. Kitap, 1. Cilt, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
- PINARCIK, Pınar (2012), “Urartu Krallığının Tarihi Coğrafyası Hakkında Yeni Öneriler”, Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt XXVII, Sayı 2, Aralık, ss. 459-482.
- SEVİN, Veli( 2003), Başlangıçtan Perslere Anadolu Arkeolojisi, İstanbul, Der Yayınları.
- SEVİN, Veli (2005), “Elazığ/Bahçecik Yazıtı ve Urartu Eyalet Sistemi Üzerine Düşünceler”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 15, Sayı 2, Elazığ, ss. 379-384.
- SEVİN, Veli (1987), “Elazığ-Bingöl İlleri Yüzey Araştırması”, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü, V. Araştırma Sonuçları Toplantısı II, 8-10 Nisan Ankara, ss. 1-44.
- YILDIRIM, Recep (2013), “Harput/Elazığ Yöresinin Tarihi Coğrafyası”, Geçmişten Geleceğe Harput Sempozyumu, Fırat Üniversitesi Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi, 23-25 Mayıs Elazığ, ss. 297-306.
- ISSN: 1309-6672
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2011
- Yayıncı: Yusuf Aydoğdu