Türkiye’nin Karayolu Politikasının Örgütsel Boyutu: Karayolları Genel Müdürlüğünün Kurumsal Kapasitesi Üzerine Bir Çözümleme

Ulaştırma ekonomik, sosyal, kültürel ve askeri faaliyetler açısından yaşamsal önemdedir. Her ülke tarihsel-coğrafi koşulları ile sosyo-ekonomik durumuna göre ulaştırma türleri arasında bir bileşim oluşturmuştur. Türkiye’de yolcu ve yük ulaştırmasında ağırlık karayolundadır. Bu çalışmanın amacı, karayolu ulaştırma hizmetinde ana aktör olan Karayolları Genel Müdürlüğünün (KGM) bu görevini yapısal ve işleyişsel olarak ne ölçüde yerine getirdiğini, bir başka deyişle kurumsal kapasitesini değerlendirmektir. Çalışmada örgütün, kurumsal kapasitesi ile ilgili değerlendirmeler içeren dört stratejik planı karşılaştırmalı olarak incelenmektedir. Elde edilen temel bulguya göre KGM’nin kurumsal kapasitesi görevlerinin yüküyle orantılı değildir. Kurumsal kapasiteye ilişkin sorunlar bilinmekle birlikte sorunların giderilmesine yönelik önlem ve çabalar sınırlıdır, yetersiz kalmaktadır. Sonuç olarak, önümüzdeki yıllarda iç ve dış nedenlerle ulaştırmada karayolu ağırlıklı politika sürdürülecektir. Bu nedenle karayolu hizmetlerinin niteliğinin artırılması için KGM’nin kurumsal kapasitesinin geliştirilmesine yönelik çabalara yenilerinin eklenerek sürdürülmesi önem taşımaktadır.

The Organizational Dimension of Turkey’s Highway Policy: An Analysis of the Institutional Capacity of the General Directorate of Highways

Transportation bears critical importance for economic, social, cultural, and military activities. Depending on its historical and geographical circumstances and its socioeconomic status, every country develops its own combination of modes of transportation. In Turkey, the largest share of the weight in passenger and cargo transportation is assumed by highways. The purpose of this paper is to evaluate to what extent the General Directorate of Highways (the GDH), the main actor responsible for highway transportation services, can fulfill this mission structurally and operationally; in other words, to assess its institutional capacity. The study reviews and contrasts four strategic plans involving assessments of the organization’s institutional capacity. The main finding obtained is that the institutional capacity of the GDH is not proportional to its duty load. While the issues concerning institutional capacity are well-known, the measures and efforts to eliminate them are limited and remain insufficient. It is concluded that due to a number of internal and external reasons, the policies that prioritize highways will be sustained in the years to come. In order to increase the quality of highway services, it is therefore crucial to enrich and add to the efforts that aim to improve the institutional capacity of the GDH.

PDF

___

Addison, H. J. (2009). Is administrative capacity a useful concept? Review of the application, meaning and observation of administrative capacity in political science literature. LSE Research Paper. http://personal.lse.ac.uk/addisonh/Papers/AC_Concept.pdf [Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020].
Çakar, A., & Bayrakçı, Ö. (2016). Ulaşım ve Trafik Politikalarında Planlama Gerekliliği Oda Raporu. TMMOB Makina Mühendisleri Odası.
Çevre Şehircilik Bakanlığı (2012). İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı 2011-2023.
Çolak, E. (2019). İdari Kapasite: Teorik ve Güncel Tartışmalar. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi SBE, Ankara.
Güven, H.S. (1982). Türkiye’de Ulaşım Sistemi ve Karayolu Ulaştırma Kooperatifleri. TODAİE, Sevinç.
Kalkınma Bakanlığı (2018a). Kamu İdareleri İçin Stratejik Planlama Kılavuzu (3. sürüm).
Kalkınma Bakanlığı (2018b). 11. Kalkınma Planı (2019-2023) Ulaştırma Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Ankara.
Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik (2018)
Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) (2007). 2006 Yılı Faaliyet Raporu. Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) (2008). 2007 Yılı Faaliyet Raporu. Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) (2015). 2015 yılı Kurum İdare Kurulu Toplantı Tutanağı,http://www.bms.org.tr/Sayfa/karayollari-genel-mudurlugu-kurum-idari-kurul-toplantisi-yapildi-204.html [Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020].
Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) (2016). 2011-2015 Yılları Arası Devlet ve İl Yolları Bakım İşletme Harcamaları Analizi. Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı Ulaştırma Maliyetleri ve Verimlilik Şubesi Müdürlüğü.
Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) (2017). 2017 yılı Kurum İdare Kurulu Toplantı Tutanağı. http://www.bms.org.tr/Content/upload/files/636559482222001467.pdf [Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020].
Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) (2020). 2020 Performans Programı. Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı
Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) (tarihsiz a). 2019-2023 Stratejik Planı. Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) (tarihsiz b). 2019 Yılı Faaliyet Raporu. Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) (tarihsiz c). 2018 Yılı Faaliyet Raporu. Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) (tarihsiz d). 2017 Yılı Faaliyet Raporu. Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) (tarihsiz e). 2017-2021 Stratejik Planı. Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) (tarihsiz f). 2012-2016 Stratejik Planı. Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) (tarihsiz g). 2007-2011 Stratejik Planı.
Kocaoğlu, B.U. (2019). Kamu kurumlarında yönetsel kapasitenin güçlendirilmesi. Sayıştay Dergisi, 114, 117-133.
Kurşunlu, E. (2004). Avrupa Birliği Müktesebatının Uygulanması Çerçevesinde İdari Kapasite. (Uzmanlık Tezi). Avrupa Birliği Genel Sekreterliği, Ankara.
Kutlu, Ö. (2012). Selçuklu Belediyesi Kurumsal Kapasite Geliştirme Çalışması Raporu. Selçuklu Belediyesi.
Kutlu, Ö. (2013). Yerel Yönetimlerde Kurumsal Kapasite Geliştirme Çalışmaları. E. İsbir (Ed.) Kamu Yönetiminde Değişim ve Güncel Sorunlar. Ankara: TODAİE, 459-487.
Matachi, A. (2006). Capacity Building Framework. UNESCO-IICBA, Ethiopia, Addis Ababa.
OECD, (2011). Assessment Turkey 2011, https://www.ab.gov.tr/files/EKYB/sigma/assessment_turkey_2011.pdf [Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020].
Pollitt, C., & Bouckaert G. (2002). Public Management Reform: A Comparative Analysis. Oxford University Press.
Sayıştay (2019). Karayolları Genel Müdürlüğü 2018 Yılı Sayıştay Denetim Raporu. Ankara.
Tekeli, İ. (2010). İstanbul Ve Ankara İçin Kent İçi Ulaşım Tarihi Yazıları. İstanbul: Tarih Vakfı.
Ulusal Program (2001). Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programı. 2001 Yılı Ulusal Programı. https://www.ab.gov.tr/_196.html [Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020].
Ulusal Program (2003). Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programı. 2003 Yılı Ulusal Programı. https://www.ab.gov.tr/_196.html [Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020].
United Nations Development Programme (UNDP) (2009). Capacity Development: A UNDP Primer, USA, New York.
Van Bork, G. (2014). Developing Administrative Capacities, European Commission, https://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/informat/expert_training/admin_capacity_en.pdf, Brussels. [Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020].
Verheijen, A.J.G. (2000). Administrative Capacity Development A Race Against Time? Working Documents. Scientific Council for Government Policy. Hague.
Yapı-Yol Sendikası, (2010). http://www.yapiyolsen.net/index.php/yapi-yol-sen-bildiriler/32-karayollari-ge-emekcler-olarak.html [Erişim tarihi: 2 Temmuz 2020].
5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi Ve Kontrol Kanunu (2003).