Huzurevlerinde Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmeti Verecek Bir Personelde Bulunması Gereken Vasıflar

Yaşlılık döneminde manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetleri eğitim politikası, yeterlilik ölçütleri, sınırları ve kapsamı henüz tam olarak belirlenmemiş bir alandır. Yaşlılığını huzurevlerinde geçiren bireyler için manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetlerinin uygulanmasında istendik sonuçlar elde edilebilmesi için, konunun farklı yönlerini ele alan araştırmalar yapılması gerekmektedir. Huzurevleri, ülkemizde yaşayan 60 yaş üstü bireylere bakım ve rehabilitasyon hizmetleri veren kuruluşlardır. Burada kalan yaşlılar hayatlarının son deminde olmalarının psikolojisi ile zaman zaman manevi ve psikolojik desteğe ihtiyaç duymaktadırlar. Buna yol açan nedenlerden bazıları şunlardır: Ölüm korkusu, yıpranma, güç kaybı, çeşitli hastalıkların çoğalması, terk edilmişlik duygusu, sevgi-saygı gereksinimlerinin doyurulmaması, ilgisizlik, toplumdan soyutlanma, ekonomik düşüş ve geleceğe dair ümitsizlik. Hem yaşlılık döneminin hassas bir dönem olması hem de fiziksel ve ruhsal anlamda çöküş yaşayan bu kimselere yapıcı ve verimli bir destek sağlanabilmesi için, huzurevlerinde kalan bireylere bu hizmeti sunacak olan görevlilerin bir takım niteliklerle donatılması gerekmektedir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, huzurevlerinde manevi danışmanlık ve rehberlik hizmeti verecek olan Diyanet İşleri Başkanlığı personelinde bulunması gereken vasıfların incelenmesidir. Söz konusu amaca binaen çalışmada literatür taraması yöntemi kullanılmıştır. Konuyla ilgili yapılan araştırmalar ve elde edilen bilgiler neticesinde huzurevlerinde manevi danışmanlık yapacak olan personelin görevlerini daha doğru, tutarlı ve nitelikli bir şekilde yürütebilmesi için şu vasıflara sahip olması gerektiği tespit edilmiştir: İlahiyat bilimlerine hakim olma, manevi danışmanlık ve rehberlik faaliyetlerini yürütebilecek bilgi ve donanıma sahip olma, yaşlılık döneminin özelliklerini ve sorunlarını bilme ve son olarak, insani ilişkilerini sevgi ve empati üzerine kurma.

Anahtar Kelimeler:

Din Eğitimi, Manevi Danışmanlık ve Rehberlik, Diyanet İşleri Başkanlığı, Din Hizmetleri, Huzurevleri

The Qualifications that Must be Found in a Staff to Provide Spiritual Counselling and Guidance in Nursing Houses

Spiritual counselling and guidance services in the old age is an area that has not yet been fully determined in terms of education policy, qualification criteria, limits and scope. In order to achieve desired results in the implementation of spiritual counselling and guidance services for individuals who spend their old age in nursing homes, researches on different aspects of the subject are required. Nursing homes are institutions that provide care and rehabilitation services to individuals over the age of 60 living in our country. The elderly people staying here need moral and psychological support from time to time due to the psychology of being at the end of their lives. Some of the reasons leading to this are as follows: Fear of death, weariness, loss of strength, the increase of various diseases, the feeling of abandonment, the lack of satisfaction of love-respect needs, apathy, isolation from society, economic decline and hopelessness about the future. In order to ensure that the old age is a sensitive period and to provide constructive and productive support to these people who experience physical and mental decline, the staff who will provide this service to the individuals staying in nursing homes should be equipped with certain qualifications. In this context, the aim of the study is to examine the qualifications of the Presidency of Religious Affairs personnel who will provide spiritual counselling and guidance services in nursing homes. For this purpose, literature review method was used in the study. As a result of the researches and the information obtained on the subject, it has been determined that the personnel who will provide spiritual counselling in nursing homes should have the following qualifications in order to carry out their duties in a more accurate, consistent and qualified manner: Mastery of theological sciences; to have the knowledge and equipment to carry out spiritual counselling and guidance activities, to know the characteristics and problems of the old age period and finally, to build human relations on love and empathy.

Keywords:

Religious Education, Spiritual Counselling and Guidance, Precidency of Religious Affairs, Religious Services, Nursing Homes,

PDF

___

Akgül, Mehmet. “Yaşlılık ve Dindarlık: Dindarlık, Hayattan Zevk Alma ve Mutluluk ilişkisi - Konya Huzurevi Örneği-.” Dini Araştırmalar 7/19 (2004): 19-20.
Ardahan, Melek. “Yaşlılık ve Huzurevi.” Aile ve Toplum Eğitim Kültür ve Araştırma Dergisi 5/20 (2010): 26.
Aybey, Salih, “Aile İçi İletişim Problemlerinde Dini Danışmanlığın Önemi (Diyanet İşleri Başkanlığı Örneği).” Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4/1 (2017): 21.
Aydın, Ali Rıza. “Öğretmen-Öğrenci İlişkilerinde Empati ve Öğretmenlerin Rol Modelliği Üzerine.” Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi IX/4 (2009): 76.
Baran, Aylin Görgün vd., Yaşlı ve Aile İlişkileri Ankara Örneği. Ankara: Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Yayınları, 2005.
Bayraktar, Mehmet Faruk. “Din Adamı Sevgi İnsanı Olmalıdır.” İslam’da Sevgi Temelinde Beşerî Münasebetler-Tartışmalı İlmî Toplantı-16/17 Ekim 2009- İstanbul: 2010, 256.
Bayraktar, Mehmet Faruk. “Kültürümüzde Yaşlılık ve Huzurevi Olgusu Üzerine.” Kuram ve Eylem Yönüyle Din Eğitiminin Teolojik ve Felsefi Temelleri-Sempozyum-8/9 Mayıs 2009 Konya: Konya İlahiyat Derneği Yayınları, 2009, 232.
Beki, Abdulhakim. Yaşlı Hizmetlerinde Manevi Destek. İstanbul: 2020, 26.
Bilecik, Sümeyra. “Huzurevlerinde Dini Danışmanlık ve Din Hizmetleri.” Manevi Danışmanlık ve Rehberlik, Ed. Ali Ayten vd., 2. Bsk, İstanbul: Dem Yayınları, 2018/II, 384.
Cebeci, Suat. Dini Danışma ve Rehberlik. 2. Bsk. İstanbul: DİB Yayınları, 2016.
Cengil, Muammer. “Depresyonu Önlemede Dini İnancın Koruyucu Rolü.” Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi III/2 (2003): 139-142.
Çelebi, Çiğdem Demir – Yüksel, Müge Yukay. “Yaşlılık ve Yaşlılara Sunulan Psikolojik Danışma ve Rehberlik Uygulamalarına Bir Bakış.” Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi 4/2 (2014): 193.
Çerik, Oğuz. “Yaşlılıkta Sosyal ve Manevî Bakım.” Yaşlılık Dönemi ve Problemleri-09/10 Aralık 2009-, Ed. M. Faruk Bayraktar İstanbul: Ensar Neşriyat, 2007, 148-149.
Dağcı, Abdullah. “Huzurevi Yaşlılarında Sevgi: Manevi Başa Çıkma Bağlamında Bir Araştırma.” Türk Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi 2 (2020): 10-12.
Dağcı, Abdullah. “Hz. Muhammed’in Yaşlılara ve Yaşlılığa Yaklaşımı Üzerine Sosyo-Psikolojik Bir İnceleme.” Türk Din Psikolojisi Dergisi 1 (2020): 88.
Dağcı, Abdullah. “Yaşlılık Döneminde Manevi Bir Gereksinim Olarak Sevgi: Huzurevi Yaşlıları Üzerinde Bir Alan Araştırması.” Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 21/1 (2021): 3-6.
Demir, Hatice. “Yaygın Din Eğitiminde Sevgi ve İletişimin Rolü.” Yaygın Din Eğitimi ve Uygulamaları-Yecder I. Ulusal Din Görevlileri Sempozyumu Tebliğleri-22 Mayıs 2010- 2011, 91-92.
Dertli, Gül. “Zonguldak Huzurevi ve Aile Ortamında Yaşayan Yaşlıların Mutluluk ve Sağlıkta Yaşam Kalitesinin Karşılaştırılması.” Yüksek Lisans Tezi, Bülent Ecevit Üniversitesi, 2019.
Dilen, Hişyar. “Manevi Danışmanlık ve Varoluşçu Psikoterapi.” Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, 2019.
Doğan, Cihangir. “Türkiye’de Yaşlılık ve Huzurevi Olgusu.” Yaşlılık Dönemi ve Problemleri-09/10 Aralık 2006-, Ed. M. Faruk Bayraktar İstanbul: Ensar Neşriyat, 2007, 35.
Doğan, Mebrure. “Hastane Örneği Üzerinden Manevî Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetlerine Genel Bir Bakış.” Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 21/2 (2017): 1272.
Efe, Adem – Aydemir, Mücahit. “Yaşlı Kadın Olmak: Psiko-Sosyolojik Kuramlar Çerçevesinde Yaşlılık ve Kadın -Isparta Huzurevi Örneği-.” Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 34 (2015): 194.
Gündüz, Şinasi. “İslam’ın Temel Kaynaklarında İnsan ve İnsan Sevgisi.” İslam’da Sevgi Temelinde Beşerî Münasebetler-Tartışmalı İlmî Toplantı-16/17 Ekim 2009 İstanbul: 2010, 72.
Gürsu, Orhan – Ay, Yaşar. “Din, Manevi İyi Oluş ve Yaşlılık.” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 11/61 (2018): 1180-1181.
Gürsu, Orhan. Manevi Danışmanlar İçin Kılavuz -Danışma İlke, Beceri ve Teknikler-. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2022.
Hasgül, Ergün. Yaşlılarla Çalışanlar İçin Empatiyi Geliştirme Eğitimi. Ankara: İksad Yayınevi, 2020.
Hasyılmaz, Hüseyin. “Huzurevlerinde Yaşayan Yaşlılarda Dinî Hayat (Antalya Örneği).” Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2007.
Işık, Zehra. “Bebek Kaybı Yaşayan Ailelere Yas Sürecinde Manevi Danışmanlık Neden Gerekli?.” Manevi Danışmanlık ve Rehberlik, Ed. Ali Ayten vd., 2. Bsk, İstanbul: Dem Yayınları, 2018/II, 48.
İçli, Gönül. “Yaşlılar ve Yetişkin Çocuklar.” Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi 1/1 (2008): 31.
Kafadar, Yılmaz. “İnsan Sağlığında Sevginin Yeri.” 2. Milli Mevlana Kongresi-Tebliğler/3-5 Mayıs 1986- Konya: Selçuk Üniversitesi Basımevi, 1987, 38.
Kalem, Mehmet Ruhi. “Yaşlıların Din Eğitimi ve Öğretimi Açısından Problem ve Beklentileri -Huzurevi Yaşlıları Üzerine Yapılmış Bir Araştırma-.” Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, 2006.
Karagöz, İsmail. “Allah, Sevgi ve İnsan.” Diyanet İlmi Dergi 40/1 (2004): 10.
Karakuş, Bülent. Türkiye’de Yaşlılara Yönelik Hizmetler, Kurumsal Yaşlı Bakımı ve Kurumsal Yaşlı Bakımında İllerin Durumu. Ankara: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, 2018.
Kasapoğlu, Abdurrahman. “Empati ve Sempati Olgusuna Vurgu Yapan Bazı Âyetler.” Bilimname X (2006/1): 35.
Kayacı, Eyyüp. “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Empati Eğilimlerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi.” Kocatepe İslami İlimler Dergisi 4/1 (2021): 125-127.
Kesgin, Bedrettin – Erdem, Metin. “Türkiye’de Manevi Destek Hizmetlerinin Kurumsallaşması.” Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 8/16 (2018): 70.
Kılavuz, M. Akif – Kılavuz, Esra. “Yaşlanma Döneminde Kayıplarla Başa Çıkmada Manevi Danışmanlık Hizmetlerinin Önemi.” Manevi Danışmanlık ve Rehberlik, Ed. Ali Ayten vd., 2. Bsk, İstanbul: Dem Yayınları, 2018/II, 29.
Kılavuz, M. Akif. “Huzurevlerinde Din Eğitimi ve Dini Danışmanlık.” Yaygın Din Eğitimi Sempozyumu II-30 Mart/1 Nisan 2012- Ankara: DİB Yayınları, 2013, 507-508.
Kılavuz, M. Akif. “Yetişkinlik ve Yaşlılık Döneminde Eğitim ve Din Eğitiminin Önemi.” Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi 11/2 (2002): 70.
Kılınçer, Hatice. “Tıp, Psikoloji ve İlahiyat Öğrencilerinin Türkiye’deki Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Uygulamalarına Yönelik Tutumları Üzerine Bir Araştırma.” Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, 2017.
Kocaman, Kasım. “Yaygın Din Eğitimi İletişimi Sürecinde Hedef Kitlenin Özelliklerini Bilmenin Önemi.” Turkish Studies 8/12 (2013): 737-749.
Kocaman, Kasım. “Kur’an Ayetleri Üzerinden Hz. Peygamber’in Ahlak Eğitimi.” Tüm Yönleriyle Hz. Peygamber ve Ahlakı, Ed. Abdülkadir Macit, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2020, 131-150.
Korkmaz, Tuğba. “Huzurevinde Kalan Yaşlılarda Yalnızlık Algısının ve Yaşam Kalitesinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi.” Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, 2019.
Köylü, Mustafa. “Yaşlılık Döneminde Eğitim ve Din Eğitimini Gerekli Kılan Nedenler.” Yaşlılık Dönemi ve Problemleri-09/10 Aralık 2006-, Ed. M. Faruk Bayraktar İstanbul: Ensar Neşriyat, 2007, 222-224.
Magrebi, Tuğba Kurt. “Huzurevinde Kalan Yaşlıların Ölüm Kaygısı ve Ölüme İlişkin Depresyon Düzeylerinin İncelenmesi.” Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2019.
Memiş, Hülya. “Manevi Danışmanlık Uygulamalarının Ergenlerin Ergenlik Sorunlarıyla Başa Çıkma Düzeylerine Etkisi.” Yüksek Lisans Tezi, Sabahattin Zaim Üniversitesi, 2018.
Müftüler, Habibe Gülsüm. “Yaşlılar Açısından Yaşlılık Gerçeği.” Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi 2/1 (2018): 97-98.
Nevevî, İmam-ı. Riyâz’üs Sâlih’în. 183, Çev: İbrahim Serdar - Yusuf Şensoy Sağlam Yayınevi: 2007, 160.
Ok, Üzeyir. “Dini Danışmanlık Tanımı ve Tarihi.” Dini Danışmanlık ve Din Hizmetleri, Ed. Nurullah Altaş - Mustafa Köylü Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, 2012: 41-42.
Özcan, Zeynep. “Empati ve Dindarlık Arasındaki İlişki.” İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 5/8 (2016): 2762-2765.
Özdemir, Saadettin. “Huzurevlerinde Din Eğitimi Hizmetlerinde Karşılaşılan Problemler ve Çözüm Önerileri.” IV. Din Şûrası Tebliğ ve Müzakereleri-12/16 Ekim 2009- Ankara: 2009, 357-358.
Özdemir, Saadettin. “Sosyal Hizmetlerde Dini Danışmanlık ve Din Hizmetleri.” Dini Danışmanlık ve Din Hizmetleri, Ed. Nurullah Altaş - Mustafa Köylü Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, 2012, 261.
Özdemir, Saadettin. “Dini Sosyal Hizmetlerin Temelleri.” Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 25 (2012): 208.
Özdemir, Saadettin. “Yüksek Din Eğitiminin Geleceği ve İstihdam Alanlarına Yönelik Program Önerileri.” Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 30 (2013/1): 237-249.
Özkan, Aysun. “Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinde Manevi Danışmanlık: Bir Karma Yöntem Araştırması.” Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2019.
Sancak, Seyyid. “Kur’an Perspektifinde Din Eğitiminde Sosyo-Kültürel Farklılıkları Anlamlandırma Sürecinde “Empati” Kavramı.” Dergi Abant 3/6 (2015): 47-48.
Sarı, Rukiye. “Hastane Hizmetleri Kapsamında Kadın Doğum Bölümünde Manevi Danışmanlık (Konya Dr. Ali Kemal Belviranlı Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi Örneği).” Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, 2019.
Seyyar, Ali – Özdemir, Saadettin. “AB Sürecinde Türkiye’de Dinî Sosyal Hizmetlerin Önemi -Türkiye-Almanya Örneği-.” I. Din Hizmetleri Sempozyumu (3-4 Kasım 2007), II 2008, 506-523.
Şentepe, Ayşe. “Yaşlılık Döneminde Dini Başaçıkma.” İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 4/1 (2015): 188-189.
Şimşek, Adeviye. “Huzurevi Sakinlerinde Dini Yaşayış.” Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, 2006.
Şimşek, Fatma Zehra. “Manevi Danışmanlık İlkeleri Bağlamında Mevlana ve Yunus Emre Düşüncesinin Değerlendirilmesi.” Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, 2019.
Tetik, Hayati. “Din Hizmetlerinde İletişim Becerileri ve Empati.” Ekev Akademi Dergisi 41 (2009): 176.
Topuz, İlhan. “Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetlerinde Temel Nitelik ve Yeterlilikler.” Manevi Danışmanlık ve Rehberlik, Ed. Ali Ayten vd., 2. Bsk. İstanbul: Dem Yayınları, 2018/I, 245-246.
Tuncer, Yücel. “Huzurevi Çalışanlarının Yaşlılara Yönelik Tutumlarının Sosyo-Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi: İstanbul Örneği.” Yüksek Lisans Tezi, Yalova Üniversitesi, 2019.
Yargıcı, Atilla. “Yozlaştırılan Üç Kavram: Sevgi, Şefkat ve Aşk.” Uluslararası Yanlış Algılar ve Doğru İslam Sempozyumu Bildirileri-28/30 Ekim 2016- Şanlıurfa: 2016, 785.
Yıkmış, Sezergül. “Empati Dili.” Türk Dili 826 (2020): 92-93.
Yılmaz, Macid. “Yaşlılıkta Manevi Destek ve Din Eğitiminin Önemi.” Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 39 (2013): 247-248.
“Aile ve Dini Rehberlik Büroları.” erişim 24 Nisan, 2022.https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/Detay/99/aile-ve-dini-rehberlik-b%C3%BCrolar%C4%B1
“Belediye Kanunu (madde: 15/45).” erişim 22 Nisan, 2022.https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/1471.pdf
“Din Hizmetlerinde İletişim ve Rehberlik.” erişim 25 Nisan, 2022.http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/ilahiyat_ue/dinhizmetiletreh.pdf
“Empati.” erişim 26 Nisan, 2022.https://sozluk.gov.tr/
“Huzurevleri 26 Bin “Çınar”ın Yuvası Oldu.” erişim 22 Nisan, 2022.https://www.aile.gov.tr/haberler/huzurevleri-26-bin-cinarin-yuvasi-oldu/
“Huzurevleri İle Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezleri Yönetmeliği.” erişim 26 Nisan, 2022.https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf? mevzuatNo=4414&mevzuatTur=KurumVeKurulusYonetmeligi&mevzuatTertip=5
“İngiltere’de Huzurevi Kreş Birarada: Çocuklarla Yaşlıların Birbirlerine Öğretecekleri Çok Şey Var.” erişim 26 Nisan, 2022. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-40606687
“Literatür Taraması Nasıl Yapılır.” erişim 23 Nisan, 2022.https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/141777/mod_resource/content/0/Literat%C3%BCr%20Taramas%C4%B1.pdf
“Sosyal Hizmetler Kanunu.” erişim 22 Nisan, 2022.https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.2828.pdf
“T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İle Diyanet İşleri Başkanlığı Arasında İşbirliği Protokolü.” erişim 24 Nisan, 2022.https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/Documents/PROTOKOL.pdf
“Ulusal Meslek Standardı Nedir?.” erişim 30 Nisan, 2022. https://www.myk.gov.tr/index.php/tr/skca-sorulan-sorular/genel-sorular
“World Report on AgeingandHealt.” erişim 26 Nisan, 2022.http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/186463/9789240694811_eng.pdf
“Yaşlı ve Sosyal Hizmetler.” erişim 23 Nisan, 2022.https://www.sosyalhizmetuzmani.org/yaslisosyalhizmetlerimiz.htm
“Yaşlılığa Genel Bakış.” erişim 22 Nisan, 2022.https://www.huzurevleri.org.tr/docs/shcek_yasliliga_genel_bakis.pdf