Bir İngiliz Tacirin İzlenimleriyle Osmanlıda Siyaset, Toplum, Din, Yönetim (1793-1807)

Öz Seyahatnameler Avrupa ülkelerinin Doğu’ya olan ilgisinin ve merakının bir sonucu olarak 16. yüzyıldan beri önemli bir okuyucu kitlesi bulmuş eserlerdir. Seyyahlar, gezdikleri yerleri ve insanları anlatırken yalnızca şahit olduklarının bir resmini sunmazlar. Kendilerinden önceki seyyahların anlattıkları, gezdikleri yerlerde duyduğu hikâyeler, efsaneler, rivayetler bazen dedikodular seyyahın kendi kaleminden tekrar okuyucusuna aktarılır. Bu açıdan bakıldığında seyahatnameler ve gezi yazıları, yazıldıkları dönemin popüler kültürüne ve folkloruna açılan kapılardır. Bununla birlikte bir seyahatnamenin belki de en önemli anlatısı, bizzat yazarın ait olduğu kültüre dair çizdiği resimdir. Çünkü seyyah, gördüklerini ve duyduklarını kendi eğitim düzeyi, ahlaki değerleri ve dünya görüşüyle değerlendirmekte ve kayda geçirmektedir. Bu nedenle seyahatnameler farklı kültürlerin karşılaşma alanlarını oluşturur. Seyahatname yazarı, aynı zamanda politik duruşu, mesleği ve inançları ve seyahat amacı çerçevesinde metnini kurgular. Bu durumda seyahat yazılarının en çok yazarını ve onun kültürünü tanımladığı çok açıktır. 

___

Thomas Thornton (2015). Bir İngiliz Tacirin İzlenimleriyle Osmanlıda Siyaset, Toplum, Din, Yönetim (1793-1807). Çev. Ercan Ertürk. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.