SSCB'nin Dağılmasıyla Bağımsızlığına Kavuşan Ülkelerde Sosyo-Ekonomik Benzerlik Analizi
Bu araştırmada, SSCB'nin dağılmasıyla bağımsızlığına kavuşan 15 ülkeye ait 36 sosyo-ekonomik değişken kullanılarak, aynı yapıyı gösteren homojen ülke gruplarının belirlenmesine ve hangi ülkelerin birbirlerine daha çok benzediğinin ortaya çıkarılmasına çalışılmıştır. Bunun için "Hiyerarşik Küme Analizi" adı verilen istatistiksel yöntemin kullanılması uygun görülmüştür. Analiz sonuçları, Dendrogram ve Aglomeratif Çizelgeyle de desteklenmiştir. Analizde mesafe olarak kullanılan Kareli Öklid ve Pearson Yakınlık Matriksi ölçütlerine göre birbirlerine en çok benzeyen ülkeler de belirlenmiştir. Yapılan analiz sonuçlarına göre; genel olarak Baltık, Doğu Avrupa, Kafkas ve Orta Asya ülkeleri kendi içlerinde birbirlerine daha çok benzemektedir. Bu benzerlikte coğrafi özelliklerin yanında, tarihi, siyasi, kültürel ve ekonomik politikaların etkili olduğu görülmektedir. Aglomeratif çizelgede katsayıya göre birbirlerine en çok benzeyen ülkeler Litvanya-Latviya, en az benzeyen ülkeler ise Azerbaycan-Estonya'dır. Rusya, alanının büyüklüğü, nüfusunun fazlalığı gibi özelliklerin büyük ölçüde belirlediği bazı sosyoekonomik veriler bakımından diğer ülkelere hemen hiç benzememektedir
A Socio-Economic Similarity Analysis for the Member States of the former USSR
: In this study, 36 socio-economic variables were used to determine similarities for 15 countries which became independent of the former USSR. Hierarchical cluster analyses were used to determine resembling country groups in terms of socio-economic conditions. The analyses were supported with dendrogram and agglomerative schedule. Squared Euclid distance and Pearson proximity matrix were used to calculate distances between different provinces to find out country groups with similar socio-economic character. In general, Baltic, Eastern European, Central Asian and Caucasian countries showed similar characteristics within groups. It can be stated that along with geographical setting, historical, political, cultural and economic conditions and policies of countries have played a major role in causing this similarity. The results of the agglomerative schedule indicate that the most similar countries are Lithuania and Latvia, and the least similar countries are Azerbaijan and Estonia. Russia, on the other hand, stands alone as a country resembling none of the others due to its unique socio-economic characteristics determined by factors such as its vast area and high population.
___
- Ağdaş, O. (2006). Orta Asya Türk Cumhuriyetleri'nin Bağımsızlık Sonrası Temel Makro Ekonomik Göstergeler Açısından Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Te- zi. Bişkek: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi.
- Akçalı, P. (2002). "Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinin Bağımsızlık Dönemi Temel Sorunlarına Genel Bir Bakış". (Ed) E. Gürsoy-Naskali ve E. Şahin. Bağımsız- lıklarının 10. Yılında Türk Cumhuriyetleri. Amsterdam: Türkistan ve Azerbay- can Araştırma Merkezi Yay. 17-33.
- Arı, T. (1996). "Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Sonrasında Avrasya: Din, Etnik Yapı, Ekonomi ve Dış Politika". Avrasya Dosyası 3 (4): 27-44.
- Avşar, B.Z. ve F. Solak (1994). Türkiye ve Türk Cumhuriyetleri. Ankara: Vadi Yay.
- Bilge, A.S. (1995). "Bağımsız Devletler Topluluğu ve Türkiye". Avrasya Etüdleri, Türk İşbirliği ve Kalkınma Ajansı 4: 63-100.
- Demirkan, H. (1993). "Orta Asya Türk Cumhuriyetleri Yer Altı Kaynakları Potansiye- line Yaklaşım". Türkiye XIII. Madencilik Kongresi Teknik Oturum Tebliğler Kitabı. Ankara TMMOB Maden Mühendisleri Odası. 385-395.
- Elibüyük, M. ve G. Altıbayev (2002). Türkmenistan'ın Ekonomik Atlası. Ankara: Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı Yay.
- Gumpel, W. (1998). "Orta Asya Cumhuriyetlerinde Ekonomik Gelişme ve Entegras- yon". Avrasya Etüdleri, Türk İşbirliği ve Kalkınma Ajansı 13: 19-33.
- İrahimov, A. ve S. Özözen (2002). Sovyet Sonrasında Yeni Bağımsız Türk Cumhuri- yetleri: Sorunlar ve Gerçekler, (Ed) E. Gürsoy-Naskali ve E. Şahin. Bağımsız- lıklarının 10. Yılında Türk Cumhuriyetleri. Amsterdam: Türkistan ve Azerbay- can Araştırma Merkezi Yay. 45-54.
- Kar, M., H. Ağır ve E. Gök (2006). "Merkezi ve Doğu Avrupa ile Bağımsız Devletler Topluluğu Ülkelerinin Makro Ekonomik Performanslarının Bir Karşılaştırılma- sı". Genel Kurmay ATASE Başkanlığı, Stratejik Araştırmalar Dergisi 4: 63-85.
- Koç, S. (2001). "İllerin Sosyo-Ekonomik Özelliklerine Göre Sınıflandırılması". Çuku- rova Üniversitesi 5. Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu. 20-22 Eylül. Adana.
- Özey, R. (1996). Tabiatı, İnsanı ve İktisadı ile Türk Dünyası. Konya: Öz Eğitim Yay.
- Purtaş, F. (2005). Rusya Federasyonu Ekseninde Bağımsız Devletler Topluluğu. Ankara: BRC Basım.
- Uludağ, İ. ve S. Mehmedov (1992). Sovyetler Birliği Sonrası Bağımsız Türk Cumhu- riyetleri ve Türk Gruplarının Sosyo-Ekonomik Analizi Türkiye İle İlişkileri. İs- tanbul: TOBB Yay.
- Yüce, M. ve M. F. Özbek (2005). "Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde Sosyo- Ekonomik Boyutlarıyla Yoksulluk Olgusu Üzerine Bir Değerlendirme". Aka- demik Bakış, 10: 1-20. http://www.nationmaster.com, 13.01.2007.
- ISSN: 1301-0549
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 1996
- Yayıncı: Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığı