Özel Öğretim Kurumlarında Okul Öncesi Öğretmenlerinin İşe Alım/Seçme ve Yerleştirme Süreçleri Üzerine Bir Araştırma: Kocaeli Örneği

Ekonomik kalkınmada, beşeri sermayenin geliştirilmesinde ve yoksulluğun önlenmesinde eğitim kritik bir rol oynar. Okul öncesi dönem eğitimin ilk aşamasıdır ve bu sürecin paydaşlarından birisi de, insan kaynağı olan öğretmenlerdir. Bilgi ve iletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmeler, insan kaynağında aranan niteliklerde değişimler yaratmıştır. Bu durum, hem sosyo-demografik kriterlere hem de kişisel yetkinliklere yansımıştır. Bu çalışmanın konusu “okul öncesi öğretmenlerinin seçme ve yerleştirme süreçleri” olarak belirlenmiştir. Amaç 21. yüzyılda okul öncesi öğretmenliği mesleğinin ölçütlerini açıklamak ve öğretmenlerde aranan nitelikleri ortaya koymaktır. İş arama ve bulma sitelerinden 2021 yılında Türkiye’de yayımlanan 68 okul öncesi öğretmeni iş ilanı içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir. İş ilanlarında öğretmen adaylarında aranan sosyo-demografik özelliklere ve kişisel yetkinliklere odaklanılmıştır. Ardından 17 özel kurum müdürü ile okul öncesi öğretmenlerinin seçme ve yerleştirme süreçlerine ilişkin mülakatlar yapılmıştır. Katılımcılar maksimum çeşitlilik örneklemesi ile belirlenmiş ve farklı kurumlarda görev yapan (özel okul, özel bağımsız anaokulu, özel gündüz bakımevi) müdürlerin görüşleri alınmıştır. İrdelenen ilanlar sonucunda kadın adayların erkek adaylara göre daha çok vurgulandığı, iletişim yeteneği, hayat boyu öğrenme, takım çalışması gibi kişisel yetkinliklerin aranıldığı anlaşılmıştır. Katılımcılarla yapılan görüşmelerden deneyimin önemli bir ölçüt olduğu, referansın işe alımda etkili olduğu ve mülakat sürecinin okul müdürleri tarafından uygulandığı sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

İş İlanları, Öğretmenlerin İstihdamı, Personel Seçme ve Yerleştirme, Okul Öncesi Öğretmeni, Okul Öncesi Eğitim

A RESEARCH ON RECRUITMENT/SELECTION AND PLACEMENT PROCESSES OF PRESCHOOL TEACHERS IN PRIVATE EDUCATION INSTITUTIONS: THE CASE OF KOCAELI

Education plays a critical role in economic development, improving human capital and preventing poverty. Preschool period is also the first stage of education and one of the stakeholders of this process is teachers, who are human resources. The development of knowledge and communication technologies has created changes in the qualifications sought in human resources. This change was reflected in both socio-demographic criteria and personal competencies. The subject of this study was determined as "preschool teachers' selection and placement processes". The aim is to explain the criteria of the pre-school teaching profession in the 21st century and to reveal the qualifications sought in teachers. For this reason, 68 pre-school teacher job postings published in Turkey in 2021 on job search and finding websites were analyzed by content analysis method. Job advertisements focused on socio-demographic characteristics and personal competencies sought in teacher candidates. Then, interviews were conducted with 17 private institution principals regarding the selection and placement processes of preschool teachers. Participants were determined by maximum diversity sampling and the opinions of the principals working in different institutions (private school, private independent kindergarten, private day care center) were taken. As a result of the job postings examined, it was understood that female candidates were emphasized more than male candidates, and personal competencies such as communication skills, lifelong learning and teamwork were sought. From the interviews with the participants, it was concluded that experience is an important criterion, reference is effective in recruitment, and the interview process is applied by school principals.

Keywords:

Job Postings, Employment of Teachers, Personnel Selection and Placement, Pre-School Teacher, Pre-School Education,

PDF

___

18. Milli Eğitim Şurası Kararları. 2010. Çevrim-içi: http://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_09/29170222_18_sura.pdf
Ağgül Yalçın, Fatma, Mehmet Yalçın ve Bilal Macun (2017), “Okul Öncesi Öğretmenlerinin Okul Öncesi Eğitimde Öğretmen Cinsiyeti İle İlgili Görüşleri”. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (24): 693-710.
Akkuş, Derya ve Belma Tuğrul (2019), “Üniversitelere Yerleşen Üstün Başarılı Öğrencilerin Erken Çocukluk Yaşantılarının İncelenmesi”. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 4 (2): 50-62.
Areljung, Sofie (2019), “Why do Teachers Adopt or Resist A Pedagogical Idea for Teaching Science in Preschool?”. International Journal of Early Years Education, 27 (3): 238-253.
Bakken, Linda, Nola Brown, and Barry Downing (2017), “Early Childhood Education: The Long-Term Benefits”. Journal of Research in Childhood Education, 31 (2): 255-269.
Barnett, William Steven (1995), “Long-Term Effects of Early Childhood Programs on Cognitive and School Outcomes”. The Future of Children, 5(3): 25-50.
Basım, H. Nejat, Harun Şeşen ve Elif Şeşen (2008), “Personel Temin Sürecinde Gazete İlanları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma”. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (1): 35-44.
Başara Baydi̇lek, Nisa (2015), “Japonya’da Okul Öncesi Eğitim”. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (1): 1-13.
Burchinal, R. Margaret, Ellen Peisner-Feinberg, Robert Pianta, and Carollee Howes (2002), “Development of Academic Skills From Preschool Through Second Grade: Family and Classroom Predictors of Developmental Trajectories”. Journal of School Psychology, 40(5): 415-436.
Burger, Kaspar (2010), “How Does Early Childhood Care and Education Affect Cognitive Development? An International Review of the Effects of Early Interventions for Children from Different Social Backgrounds”. Early Childhood Research Quarterly, 25 (2): 140-165.
Büyükalan Filiz, Sevil (2017), “Eğitimle İlgili Temel Kavramlar” [(Ed.) M. Ç. Özdemir. Eğitim Bilimine Giriş, Ankara: Pegem Yayınları] içinde: 1-30.
Chung, Li-Chuan, Christine A. Marvin, and Susan L. Churchill (2005), “Teacher Factors Associated with Preschool Teacher-Child Relationships: Teaching Efficacy and Parent-Teacher Relationships”. Journal of Early Childhood Teacher Education, 25(2), 131-142.
Creswell, John W. (2020). Nitel Araştırma Yöntemleri (Gözden geçirilmiş 5. baskı). S. B. Demir ve M. Bütün (Çeviri Eds.), Ankara: Siyasal Kitabevi.
Çiçek, Hüseyin, Mustafa Demirel, Osman Kürşat Onat (2010), “İşletmelerin Web Sitelerinin Değerlendirilmesine İlişkin Bir Araştırma: Burdur İli Örneği”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (2): 187-206.
Day, Christopher, (2000), “Teachers in the Twenty-First Century: Time to Renew the Vision”. Teachers and Teaching, 6(1), 101–115.
Dost, Zeki Deniz ve Kamil Ufuk Bilgin, 2020. “Gençlerin İşgücü Piyasasına Geçişinde Deneyim ve Staj Etkisi”, Çalışma İlişkileri Dergisi, 1 (Özel Sayı): 119-153.
Glesne, Corrine, (2020), Nitel araştırmaya giriş (6. Baskı). A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu (Çeviri Eds.), Ankara: Anı Yayıncılık.
Göktaş Kulualp, Hatice ve Ömer Sarı, (2018). “Duygusal Emek: Okul Öncesi Öğretmenleri Üzerine Bir İçerik Analizi”. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14(4): 1167-1181.
Gullberg, Annica, Kristina Andersson, Anna Danielsson, Kathyrn Scantlebury, and Anita Hussénius, (2018). “Pre-Service Teachers’ Views of the Child—Reproducing or Challenging Gender Stereotypes in Science in Preschool”. Research in Science Education, 48: 691-715.
Howard, W. Robert, Marvin Berkowitz, and Esther, W. Schaeffer, (2004). “Politics of Character Education”, Educational Policy, 18(1): 188-215.
İştar, Emel, (2012), “Gazetelerdeki İş İlanlarında Ayrımcılık”, Akademik Bakış Dergisi, (28): 1-13.
Karaaslan, İlkay (2019), Bireyin İş Başvurusu Sırasında Akılcı Olmayan Özdeğerlemesine İlişkin Alan Araştırması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı.
Kennedy, David J. and Florence Berger, (1994), “Newcomer Socialization: Oriented to facts or feelings?”, Cornell Hotel & Restaurant Administration Quarterly, 35 (6): 58-71.
Ki̇mzan, İlayda ve Arzu Arıkan, (2018), “Erken Çocukluk Dönemi Öğretmen Adaylarının Çok Kültürlü Eğitime Yönelik Tutumlarının İncelenmesi”, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (3): 670-686.
Ki̇raz, Zafer ve Nejla Kurul, (2018), “Türkiye’de Öğretmen İşsizliği ve Ataması Yapılmayan Öğretmenler Hareketi”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (1): 270-302.
Koçak Sazlı, Elif, (2019), Anasınıfı ve Bağımsız Anaokullarında Bulunan Öğrenme Merkezlerinin Öğretmen Görüşlerine ve Gözleme Dayalı Olarak İncelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Temel Eğitim Anabilim Dalı Okul Öncesi Öğretmenliği Bilim Dalı.
Koçyiğit, Sinan, (2007), Farklı Ülkelerde Okul Öncesi Eğitim Kurumlarının Gelişimi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
Memmedova Telci, Ayten, (2015), “Japonya Eğitim Sistemi”, [(Ed.) A. Balcı, Karşılaştırmalı Eğitim Sistemleri, Ankara: Pegem Yayınevi] içinde: 363-380.
Merriam, Sharan, B. 2015. Nitel Araştırma (3. Basımdan çeviri). S.Turan (Çeviri Ed.), Ankara: Nobel Yayıncılık.
Mete, Yar Ali (2013), “Güney Kore, Japonya, Yeni Zelanda ve Finlandiya’da Öğretmen Yetiştirme ve Atama Politikaları”, Turkish Studies, 8(12): 859-878.
Özdemir, Yasemin, (2017), İşe Alım, Süreç Kavram, Uygulama. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
Partnership for 21st Century Skills (2009), “Curriculum and Instruction: A 21st century Skills Implementation Guide”. The Partnership for 21st Century Skill. Çevrim-içi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED519422.pdf
Pekdoğan, Serpil ve Halil İbrahim Korkmaz, (2017), “Okul Öncesi Eğitime Devam Eden 5-6 Yaş Çocuklarına Verilen Değerler Eğitimine İlişkin Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi”, Mustafa Kemal Üniversitesi Dergisi, 14 (37): 59-72.
Peli̇t, Elbeyi ve Serkan, Ak, (2018), “İnsan Kaynakları Yönetimi İşlevi Olarak Personel Bulma, Seçme ve Personeli İşe Yerleştirme ile İlgili Sorunlar: Turizm İşletmeleri Örneğinde Teorik Bir İnceleme”, İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 10(2): 39-74.
Resmi Gazete (14.02.2007). Özel Öğretim Kurumları Kanunu, Sayı: 26434.
Resmi Gazete (20.03.2012). Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği, Sayı: 28239.
Resmi Gazete (22.05.2003). İş Kanunu, Sayı: 25134.
Resmi Gazete (24.06.1973). Millî Eğitim Temel Kanunu, Sayı: 14574.
Resmi Gazete (26.07.2014). Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği, Sayı: 29072.
Resmi Gazete (30.04.2015). Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri İle Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmelik, Sayı: 29342.
Resmi Gazete (10.07.2019). Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, Sayı: 30827.
Sakai, Aya, (2006), Japonya ve Türkiye’de Okul Öncesi Eğitimin Tarihsel Gelişimi ile Japon ve Türk Annelerin Okul Öncesi Eğitim ile İlgili Görüşlerinin Karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Ana Bilim Dalı Okul Öncesi Öğretmenliği Bilim Dalı.
Sang, Guoyuan, Jyh-Chong Liang, Ching Sing Chai, Yan Dong, and Chin‑Chung Tsai (2018), “Teachers’ Actual and Preferred Perceptions of Twenty-First Century Learning Competencies: A Chinese Perspective”, Asia Pacific Education Review, 19(3): 307-317.
Şeşen, Elif, (2006), Gazetelerde Yayımlanan İş İlanlarında Ayrımcılık ve Fırsat Eşitliği: Türkiye ve İngiltere Karşılaştırması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı.
T.C. Milli Eğitim Bakanlığı. 2013. Okul Öncesi Eğitimi Programı. Çevrim-içi: http://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/ooproram.pdf
T.C. Milli Eğitim Bakanlığı. 2017. Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri. Çevrim-içi: https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/11115355_YYRETMENLYK_MESLEYY_GENEL_YETERLYKLERY.pdf
Taba, Sharon, Alfred Castle, Mari Vermeer, Keona Hanchett, Donna Flores, and Rick Caulfield (1999), “Lighting the Path: Developing Leadership in Early Education”, Early Childhood Education Journal, 26(3): 173-177.
Turgut Kahyaoğlu, Sevgin, (2015), “Japonya Eğitim Sistemi”, [(Ed.) A. Türkoğlu, Karşılaştırmalı Eğitim, Ankara: Anı Yayıncılık] içinde: 328-354.
Turhan, Begümhan ve Yaşar Özbay, (2016), “Erken Çocukluk Eğitimi ve Nöroplastisite”, Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1(2): 54-63.
Wen, Tiffanie, (2017), İş Aramak için En Uygun Zaman. Erişim: BBC News Türkçe / BBC Capital. Çevrim-içi: https://www.bbc.com/turkce/vert-cap-42446593#:~:text=Uzmanlar%20i%C5%9F%20ilanlar%C4%B1na%20ba%C5%9Fvuru%20i%C3%A7in,en%20iyi%20g%C3%BCnler%20oldu%C4%9Funu%20s%C3%B6yl%C3%BCyor.
Yıldırım, Ali ve Hasan Şimşek, (2016), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (Genişletilmiş 10. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.