1919

Turgut Özal'ın Ekonomi Odaklı Dış Politikası: Yunanistan'a Yönelik "Zeytin Dalı" Diplomasisi Örneği

Turgut Özal'ın ekonomi ve dış politika arasında kurduğu ilişki, dönemin Türk dış politikasını açıklamak için önemli ipuçları sunmaktadır. Özal'ın ekonomi-dış politika ilişkisi birbirini tamamlayıcı nitelikte dört farklı boyut içerir. Öncelikle, Özal, ekonomik ilişkilerin gelişmesi ile sağlanacak karşılıklı bağımlılığın siyasi sorunların çözümüne ciddi katkılar sağlayacağına inanmaktadır. İkincisi, dış politika, Türk ekonomisinin dışa açılması için bir araç olarak kullanılmalıdır. Üçüncüsü, Türkiye'nin etkin bir dış politika izleyebilmesi ancak ekonomik bakımdan güçlenmesi ile mümkün olacaktır. Dördüncüsü, ülkenin ekonomik bakımdan gelişmesi, demokratikleşme ve iç barışın sağlanmasının önünü açacak, böylece Türkiye'nin özellikle Avrupa'yla ilişkilerindeki önemli bazı engeller ortadan kalkacaktır. Bu çalışmada, söz konusu dört boyutun Özal'ın söylem ve uygulamalarına atıfla açıklanmasının ardından, bunlardan ilki olan "Ekonomik karşılıklı bağımlılık barışçıl ilişkilere yol açar" önermesinin nasıl ve ne ölçüde gerçekleştiği sorusuna Yunanistan'a yönelik "zeytin dalı" diplomasisi örneği üzerinden cevap aranmaktadır. Makale, Özal'ın ekonomi odaklı barışçıl politikasının iki ülke ilişkilerinde 1980'ler için sınırlı ölçüde sonuç verdiğini, ancak taraflar arasında diyalog ortamını sağlayarak ve ekonomik işbirliğinin zeminini oluşturarak, iki ülke arasında 1999 sonrası yaşanacak yakınlaşmanın öncüsü olduğunu iddia etmektedir

Turgut Özal's Economy Focused Foreign Policy: Case of the "Olive Branch" Diplomacy towards Greece

Economy-foreign policy relationship correlated by Turgut Özal gives hints about explaining Turkish foreign policy of the era. Özal's economy-foreign policy correlation has four dimensions, which complement each other. First of all, Özal believes that economic interdependence seriously contributes to the settlement of political problems. Secondly, foreign policy should be employed * Bu çalışma, Turgut Özal Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Fonu tarafından 2013-04-015 proje numarası ile desteklenmiştir. ** Dr., Misafir Öğretim Üyesi, Tarih Bölümü, Niagara Üniversitesi.towards opening out of Turkish economy. Thirdly, effective Turkish foreign policy can only be realized by a strong Turkish economy. Fourthly, economic development will smooth the path for democratization and internal peace of the country, which will lift up the main obstacles enclosing especially the Turkish-European relations. After explaining these four dimensions with reference to Özal's discourse and practices, this study tries to answer the question, how and to what extent the first dimension, which argues that "Economic interdependence leads to peaceful relations", was realized on the TurkishGreek "olive branch" diplomacy case. This article argues that although Özal's economy focused peaceful policy has limited results in 1980s, by creating a dialogue platform and by laying the ground for economic cooperation, it pioneered the rapprochement between the two countries after 1999

PDF

___

Ali Bozer'le 28 Nisan 2014 tarihinde Ankara'da yapılan mülakat.
Athanassopoulou, Ekavi. "Blessing in Disguise? The Imia Crisis and Turkish- Greek Relations," Mediterranean Politics 2, No. 3 (1997): 76-101.
Aydın, Mustafa. "Cacophony in the Aegean; Contemporary Turkish-Greek Relations," Turkish Yearbook of International Relations, No. 27 (1997): 109
Barchard, David. Turkey and the West. Londra: Routledge & Kegan Paul, Barlas, Mehmet. Turgut Özal'ın Anıları. İstanbul: Birey Yayıncılık, 2001.
BBYEGM, Dış Basında Başbakan Turgut Özal'ın Atina Ziyareti, Ankara:
Bennett, Andrew ve George, Alexander L. "Case Studies and Process Tracing in History and Political Science: Similar Strokes for Different Foci," Bridges and Boundaries: Historians Political Scientists and the Study of International Relations içinde (Ed.) Colin Elman ve Miriam Fendius Elman, Massachu- setts: The MIT Press, 2001.
Birand, Mehmet A. "A Turkish View of Greek-Turkish Relations." Journal of Political and Military Sociology 16 (1988): 173-83.
Cemal, Hasan. Özal Hikâyesi. İstanbul: Doğan Kitap, 2004.
Cemal, Hasan. "Özal'ın En Kritik Beş Yılı", Cumhuriyet, 6 Temmuz 1984.
Chang, Yuan-Ching. "Economic Interdependence and International Interac- tions: The Impact of Country Size on Political Conflict and Cooperation." Australian Journal of Political Science 39, No. 3 (2004): 605-23.
Çandar, Cengiz. "Turgut Özal Twenty Years After: The Man and the Politi- cian." Insight Turkey 15, No. 2 (2013): 27-36.
David Barchard'la 23 Mart 2014 tarihinde Nevşehir'de yapılan mülakat.
Donat, Yavuz. Yavuz Donat'ın Vitrininden 3: Özal'lı Yıllar 1983-1987. Anka- ra: Bilgi Yayınevi, 1987.
Duman, Zeki. Türkiye'de Liberal-Muhafazakâr Siyaset: Turgut Özal. Anka- ra: Kadim Yayınları, 2010.
Erdoğan, Mustafa. "Türk Politikasında Bir Reformist", Özal: Siyaset, İktisat, Zihniyet içinde (Ed.) İhsan Sezal ve İhsan Dağı, İstanbul: Boyut Kitapları, Eryalçın, Kaşif. "Türkiye ile Yunanistan Arasındaki Ticari ve Ekonomik İliş- kiler", 2014, http://www.mfa.gov.tr/turkiye-ile-yunanistan-arasindaki-ticari- ve-ekonomik-iliskiler.tr.mfa (Erişim: 11.10.2014)
Evren, Kenan. Kenan Evren'in Anıları 4. İstanbul: Milliyet Yayınları, 1991.
Evren, Kenan. Kenan Evren'in Anıları 5. İstanbul: Milliyet Yayınları, 1991.
Fırat, Melek. "Yunanistan'la İlişkiler (1960-1980)", Türk Dış Politikası Kurtu- luş Savaşı'ndan Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar Cilt 1: 1919-1980 içinde (Ed.) Baskın Oran, İstanbul: İletişim Yayınları, 2005.
Fırat, Melek. "Yunanistan'la İlişkiler (1980-1990)", Türk Dış Politikası Kurtu- luş Savaşı'ndan Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar Cilt 2: 1980-2001 içinde (Ed.) Baskın Oran, İstanbul: İletişim Yayınları, 2006.
Fidan, Hüseyin. 1920-2010 Türk Siyasi Tarihi. Ankara: Nobel Yayın, 2010.
Flyvbjerg, Bent. "Five Misunderstandings about Case-Study Research", Qualitative Inquiry 2, No. 2 (2006): 219-45.
Gönültaş, Hale. Mehmet Keçeciler: Merkez Siyasetin Perde Arkası. İstanbul: Hayy Kitap, 2014. https://biruni.tuik.gov.tr/disticaretapp/disticaret.zul?param1=4¶m2=0& sitcrev=0&isicrev=0&sayac=5808 (Erişim: 10.06.2016)
Kandemir, Nüzhet. "Turkey-Greece Relations," Fordham International Law Journal 19, No. 5 (1995): 1851-56.
Keohane, Robert O. ve Nye, Joseph S. Power and Interdependence. New York: Harper Collins Publishers, 1989.
Kepenek, Yakup ve Yentürk Nurhan. Türkiye Ekonomisi. İstanbul: Remzi Ki- tabevi, 2009.
Kirişçi, Kemal. "The 'Enduring Rivalry' between Greece and Turkey: Can Democratic Peace Break it?," Alternatives 1, No. 1 (2002): 38-50.
Kutlay, Mustafa. "A Political Economy Approach to the Expansion of Turkish- Greek Relations: Interdependence or Not?," Perceptions 14, No. 1-2 (2009): 119.
Laçinok, Nevra Y. "Turgut Özal", Türk Dış Politikasında Liderler içinde (ed.) Ali F. Demir, İstanbul: Bağlam Yayınları, 2007.
Lütfü, Samim. "Dış Politikanın Gerçekleri", Cumhuriyet, 24 Ocak 1985.
Mccaskill, C. W. "U.S.-Greek Relations and the Problems of the Aegean and Cyprus." Journal of Political and Military Sociology 16 (1988): 215-33.
Onar, Nora Fisher. "Crisis or Opportunity? Turkey, Greece and the Political Economy of South East Europe in the 2010s," Southeast European and Black Sea Studies 13, No. 3 (2013): 407-20.
Oneal, John. R., Russett, Bruce ve Berbaum, Michael L. "Causes of Peace: Democracy, Interdependence and International Organizations, 1885-1992." International Studies Quarterly 47, No. 3 (2003): 371-93.
Öniş, Ziya ve Yılmaz, Şuhnaz. "Greek-Turkish Rapprochement: Rhetoric or Reality?," Political Science Quarterly 123, No. 1 (2008): 123-49.
Özal, Turgut. 6 Kasım 1983 Seçimi Öncesi Basın Mensuplarıyla 25 Ekim 1983 Tarihinde TRT'de Yaptığı Açık Oturum. Ankara: Semih Ofset, 1983.
Özal, Turgut. Başbakan Turgut Özal'ın Konuşma, Mesaj, Beyanat ve Müla- katları. Ankara: Başbakanlık Basımevi, 1984.
Özşahin, Mustafa C. "Barışın Ekonomi Politiği: Uluslararası İlişkilerde Li- beral Kuram ve Ticari Liberalizm." Uluslararası Hukuk ve Politika 9, No. 35 (2013): 85-113.
Papadopoulos, Constantine A. "Greek-Turkish Economic Cooperation: Guar- antor of Détente or Hostage to Politics?," Oxford Southeast European Studies Occasional Paper, No. 8/08 (2008): 1-40.
Şahin, Hüseyin. Türkiye Ekonomisi: Tarihsel Gelişimi-Bugünkü Durumu. Bursa: Ezgi Kitabevi, 2009.
T.C. Atina Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği. "Yunanistan Ekonomisi: Ge- lişmeler, Beklentiler ve Türkiye ile Ticareti", 2009, http://www.counsellors. gov.tr/upload/gr/yunanekonomibilginotu.doc+&cd=1&hl=tr&ct=clnk&gl=tr (Erişim: 11.10.2014)
T.C. Ekonomi Bakanlığı. "Yunanistan: Türkiye İle Ticaret", 2014, http:// www.ekonomi.gov.tr/portal/faces/oracle/webcenter/portalapp/pages/content/ htmlViewerUlkeler.jspx?contentId=UCM%23dDocName%3AEK-161044 (Erişim: 11.10.2014)
Tellal, Erel. "SSCB'yle İlişkiler", Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşı'ndan Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar Cilt 1: 1919-1980 içinde (Ed.) Baskın Oran, İstanbul: İletişim Yayınları, 2005.
Tsarouhas, Dimitris. "The Political Economy of Greek-Turkish Relations," Southeast European and Black Sea Studies 9, No.1-2 (2009): 39-57.
Yavuzalp, Ercüment. Liderlerimiz ve Dış Politika. Ankara: Bilgi Yayınevi, 1996
Yılmaz, Aytekin. "Türk Bürokrasi Geleneği ve Özal", Özal: Siyaset, İktisat, Zihniyet içinde İhsan Sezal ve İhsan Dağı, İstanbul: Boyut Kitapları, 2003.